Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish

Zichligi
.
Minerallar ning zichligi har - xil: 0,5 dan 21 g/sm
3
gacha bo‘lishi mumkin. 
Minerallar zichligiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linishi mumkin: 
Yengil Minerallar - zichligi 2,5 g/sm
3 
dan kichik (gips, osh 
tuzi). 
O‘rtacha yengil Minerallar - zichligi 2,5 - 4,0 g/sm
3 
(kvarts, 
dala shpati, olmos, shox aldamchisi).
Og‘ir Minerallar - zichligi 4 g/sm
3
dan yuqori (tsink 
aldamchisi, pirit, qizil temirtosh). 
Juda og‘ir Minerallar ga - galenit, kinovarg‘, barit, tsYerussit 
kiradi.
Birikkanlik. 
Birikkanligi xossasi - Minerallar ning 
qo‘shilishi joyidan tekis parallel yuza bo‘lib ajralishidir(2.4-
rasm). 
Bu xossasi jihatidan Minerallar : o‘ta mukammal, mukammal 
va nomukammal birikishi mumkin.
2.4-расм. Минералларнинг 
бирикиш тури 

---

38 
Sinish
 
- Mineral yorilganda, sindirilganda hosil bo‘lgan yuzaning shakli (tekis 
yoki notekisligi) mineralning sinish xossasi deb ataladi. Sinishning, g‘udur ko‘rinishi -
kvarts, opal va boshqa Minerallar da ko‘zga tashlanib, chig‘anokning ichki yuzasini 
eslatadi. CHo‘kirtosh sinishda - mineralning singan yuzasidan - tikan chiziqli yo‘llar 
hosil bo‘ladi (asbest, kremniy, Minerallar i). CHangli sinish - singan yuzada mayda 
chang zarralari yopishib qolganga o‘xshaydi. 
 Yaltiroqligi
Minerallar ning sirtiga tushgan yorug‘likni ma‘lum darajada qaytaradi 
va ularning ko‘rinishi, shunga ko‘ra, sirtlari xira, boshqalariniki esa yaltirab turadi. 
Minerallar ning yaltiroqligi bo‘yicha quyidagi ko‘rinishlari bor;
Metalsimon, shishasimon, sadafsimon, yog‘li va och qul rang tusdagi yaltiroqlidir.
Rangi
 
- Tabiatdagi Minerallar rangi turli xil ko‘rinishda uchraydi. Masalan, misning 
hamma suvli birikmalari yashil yoki ko‘k rangda bo‘ladi (malaxit, azurit). Minerallar 
ning rangi ba‘zan ikki xil rangni qo‘shilishidan hosil bo‘lgan rangda ham tovlanishi 
mumkin. Ularning rangiga tarkibida qo‘shilgan begona aralashma ham ta‘sir ko‘rsatishi 
mumkin. Bularga Fe, Ni, Ti, Ca, Cu va boshqalar bo‘lib, oz miqdorda bo‘lsa ham, 
mineral rangini o‘zgartirishi mumkin.