|
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
№
Mustaqil ta`lim mavzulari
Berilgan
topshiriq
1
Geologiya, injenerlik geologiyasi va gidrogeologiya fanlarining
rivojlanishiga katta hissa qo`shgan o`zbek olimlari
Mavzu
bo‘yicha
konspekt
qilish, test
savollari
tuzish
va
prezentatsiy
alar
tayyorlash
2
Er relefining asosiy shakl va turlari.
3
Tog jinslari massivining darzligi va ularning tasnifi
4
Tog jinslari massivining darzlik darajasini aniqlash
5
Gruntlar tarkibidagi suv turlari, tasnifi va tavsifi
6 Gruntlarni mexanik xossalari
7 To`rtlamchi davr yotqiziqlarini tasnifi
8 Lyoss va lyossimon jinslar va ularning xossalari
Eslatma:
Mavzu bo’yicha konspekt qilish, test savollari tuzish va prezentatsiyalar tayyorlash
123
VII. GLOSSARIY
1
Geotsentrik nazariya
Olamning o‘rtasida Yer joylashgan bo‘lib, qolgan
hamma planetalar, Quyoshning o‘zi va boshqa
yulduzlar ham Yer atrofida aylanadi.
2 Geliotsentrik
nazariya
Bu fikrga ko‘ra olam markazida Quyosh turadi.
3 Nebular gipoteza
Lotincha («nebula»-tuman, gaz) asosida planeta
gazdan va changli tumanlardan paydo bo‘lgan
4 Katastrofik gipoteza
Turli halokatli hodisalar (osmon jismlarning
to‘qnashishi, yulduzlarning bir-biridan yaqinroq
o‘tishi va boshqalar ) yotadi
5 Geoid - shakli
Quruqliklarning ko‘tarilganligi, dengiz va
okeanlarning cho‘kkanligi, Yer yuzasining o‘ziga hos
shakli
6 Gidrosfera
Yerning suv qobig‘i, suv havzalari
7 Biosfera
Organizmlar yashash sferasi
8 TempYeratura
invYersiyasi
Harorat ortib boradigan qatlam
9 Geotermik gradient
Har 100 m ga chuqurlashgan sari haroratning ortib
borish qiymati
10 Geotermik bosqich
1
0
S ga tempYeratura oshib boradigan chuqurlik
o‘zgarish qiymati
11 Minerallar
Yer qobig‘ida, gidrosferada, Atmosferada bo‘lib
turadigan xilma - xil fizika - ximiyaviy jarayonlar
tufayli vujudga kelgan tabiiy ximiyaviy birikmalar
yoki sof elementlar
12 Endogen jarayon
Yerning ichki kuchlariga bog‘liq bo‘lib, uning
qag‘rida rY beradi.
13 Ekzogen jarayon
Yerning yuzasida, litosferaning gidrosfera, Atmosfera
va biosfera bilan o‘zaro aloqasining oqibatlarida
ko‘rinadi
14 Metamorfik jarayon
Birlamchi hosil bo‘lgan Minerallarning ( endogenli,
ekzogenli) yuqori harorat, bosim, shuningdek
magmatik gazlar va suv tag‘sirida qayta hosil
o‘lishidir.
15 Qattiqligi
.
Minerallarning qattiqligi unga biror qattiqrok
bo‘lgan moddaning botib kirishiga qarshiligi
tushunilib,
16 Sulfatlar
Sulfat kislotasi tuzlari birikmasi ko‘rinishidadir.
(barit BaSO
4
, angidrit CaSO
4,
gipstosh CaSO
4
2H
2
O,
mirabilit Na
2
SO
4
10 H
2
O, alunit Kal
3
[OH
6
(SO
4
)
2
].
17 Galoidlar
Galoidvodorod kislotaning tuzlaridir (HCl, HF,
HBr). (osh tuzi (NaCl) va silg‘vin (KCl).
18 Fosfatlar
Fosfat kislotaning tuzlaridir. (apatit va uning gilli
124
va qumli aralashmasi - fosforit
19 t o g‘ j i n s l a r i
Yer qobig‘ining qalin qatlamlarini hosil etgan bir
yoki bir necha mineraldan tashkil topgan tabiiy
birikmalar
20 Magmatik (otqindi)
tog‘ jinslari
Magmaning - silikatli suyuq qizigan Eritmani Yer
bag‘rida yoki yuzasiga chiqib qotib qolishidan hosil
bo‘ladi.
21 CHo‘kindi tog‘
jinslari
Nurash tufayli hosil bo‘lgan zarra va zarrachalar
to‘plamidir.
22 Metamorfik (shakli
o‘zgargan) jinslar
Magmatik, cho‘kindi jinslarning yuqori harorat va
bosim ta‘sirida o‘zgarishidan hosil bo‘lgan
23 Struktura
Mineral agregatlarining o‘lchamlari, soni, shakli va
tog‘ jinsining ichki tuzilishi tushuniladi
24 Tekstura
Yirik hajmdagi tog‘ jinsining tuzilishini, yotish
xususiyatini, jins tashkil etgan Minerallarning o‘zaro
joylashuvini ko‘rsatadi.
25 Effuziv tog‘ jinslari
Magmaning Yer ustiga otilib chiqib tarkibida gaz,
suv bug‘lari mavjudligi va tez sovishi oqibatida to‘la
krist
26 Organik yotqiziqlar
O‘simliklar (fitogenlar) va hayvonot dunyosi
(zoogenlar) qoldiqlarining o‘zgarishidan hosil
bo‘lgan jinslardir.
27 Gidrotermal sharoit
Issiq suvli Eritma ta‘siridagi sharoit
28 Elyuvialg‘
yotqiziqlar
tub jinslarning yemirilish mahsuloti bo‘lib,
parchalangan joyning o‘zida to‘planadi.
29 Delyuviy yotqiziqlar
Emirilish mahsulotlarini qiyaliklardan yomg‘ir va
Yerigan qor suvlari kuchi tag‘sirida oqizilib,
to‘planishidan hosil bo‘ladi.
30 prolyuvialg‘
yotqiziqlar
O‘zanli vaqtincha oqar suv tog‘ yonbag‘rida
prolyuvialg‘ yotqiziqlarini to‘playdi.
31 Allyuvialg‘
yotqiziqlar
Daryoli vodiylarda doimiy oqar suvlarning harakati
tufayli yuz beradi.
32 Eolli yotqiziqlar
SHamolning faoliyati tufayli hosil bo‘ladi.
33 Geoxronologik
shkala
Yer qobig‘ining tarixiy taraqqiyoti jarayoni vaqtini va
ketma - ketligini geologik yil hisobi
34 Petrografikaviy usul
Tog‘ jinslarining hosil bo‘lishi strukturasi va
ximiyaviy - mineralogik tarkibini o‘rganish asos qilib
olingan.
35 Absolyut
geoxronologik
Absolyut geoxronologik yil hisobidir.
36 Yuzaki suvlar
AYeratsiya zonasida vaqtinchalik yig‘ilib qolgan Yer
osti suvlari
125
Do'stlaringiz bilan baham: |
