«Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalarini ishlab chiqarish» kafedrasi

A_i=a₇₀+...+a_i;

Bunda a₇₀+...+d_i – katta teshikli hamma g‘alvirlardagi qoldiq qo‘shuv shu g‘alvirdagi qoldiq, %.

So‘ngra chaqiqtosh (shag‘al)ning eng katta va eng kichik diametrlari qiymati topiladi. To‘la qoldiq 5 % dan oshmagan yuqoridagi g‘alvir ko‘zlarining diametri to‘ldirgich donalarining eng katta o‘lchami sifatida, to‘la qoldiq kamida 95% ni tashkil etgan eng pastkig‘alvir ko‘zlarining diametri esa donalarning eng kichik o‘lchami sifatida qabul qilinadi. SHu bilan birga, 0,5 (De.kat.+ De.kich.) va 1,25 De.kat. qiymatlar ham hisoblab chiqariladi. Har bir fraksiyaning yoki fraksiyalar aralashmasining zarraviy tarkibi 4-jadvaldagi ko‘rsatkichlardan chetga chiqmasligi lozim.

Chaqiqtosh (shag‘al)ning zarraviy tarkibi.

4-jadval.

Tekshirish g‘alvirlarining o‘lchami	De.kich.	0,5(De.kat.+ De.kich.)	De.kat.	1,25 De.kat.
G‘alvirdagi to‘la qoldiq, massa bo‘yicha, %	90 dan 100 gacha	30 dan 60 gacha	10 gacha	0,5 gacha

18-rasm. CHaqiqtosh (shag‘al) zarraviy tarkibini ifodalovchi grafik.

CHaqiqtosh (shag‘al) zarraviy tarkibining sifatiga ba’o berishda ko‘zlarining diametri De.kich., 0,5 (De.kich.+ De.kat.), De.kat. va 1,25De.kich. bo‘lgan tekshirish g‘alvirlardagi to‘la qoldiqlar (%) ni ifodalovchi ko‘rsatkichlarga asoslanadi. Bu ko‘rsatkichlar 18- rasmdagi ordinata o‘qiga qo‘yib chiqilsa, egri chiziqni tutashtiruvchi to‘rtta nuqta vujudga keldi. Agar chaqiqtosh (shag‘al)ning zarraviy tarkibini ko‘rsatuvchi egri chiziq grafikning shtrixlangan qismida joylashsa, bunday chaqiqtosh (shag‘al) zarraviy tarkibi jixatdan beton uchun yaroqli hisoblanadi.

Adabiyotlar:

1. 
   Qosimov E.U., Samig‘ov N.A. “Qurilish ashyolaridan tajriba ishlari” O‘quv qo‘llanma. T. 2014 y.
   
2. 
   Mikulskiy V.G., Kupriyanov V.I. Stroitelpnыe materialы.
   

M, 2000-530 b.
3. Qosimov E.Q. Qurilish materiallari – Toshkent, 1982-249 b.
4. Popov L.N. Qurilish materiallari va detallari – Toshkent, 1991-340 b.
5. Popov L.N. Qurilish materiallari va detallaridan laboratoriya ishlari. – Toshkent, 1992-235 b.