Qurilish кonstruksiyalari” каfedrasi 5312000-“Neft-gazni qayta ishlash sanoati оb’yektarini loyihalashtirish va qurish” ta’lim yo‘nalishi

Kerakli reaktivlar:

1. 
   Yod, 0,1 n li titrlangan eritma;
   
2. 
   Kraxmal, 0,5 % li eritma.
   

Qurilmaning yozuvi va uni ishga tayyorlash: Tajriba quyidagi rasmda ko’rsatilgan qurilmada amalga oshiriladi. Qurilma 250 ml sig’imli yutuvchi Drektsil sklyankasi 1va jo’mrak 7 dan tashqil toptan. Yutuvchi sklyanka bir tomondan gaz manbasiga ikkinmi tomondan yon tubusga ega bo’lgan sklyanka 2 ning yuqori tiqiniga monometr 3 va termometr 4 o’rnatilgan. Yonaki tubus tiqiniga esa jo’mrak 6 bilan jihozlangan quyilish nayi o’rnatilgan bo’lib ish mobaynida uning tagiga o’lchagich tsilindr 5 qo’yiladi.

2.3-rasm SO₂ni aniqlash qurilmasi sxemasi.

1 – Dreksel sklyankasi; 2 – tubusli sklyanka; 3 – manometr; 4 – termometr; 5

– o’lchovchi tsilindr; 6,7 – shisha jo’mraklar.

Aniqlash usuli: Yutuvchi sklyanka1 ga 5 ml kraxmal eritmasi va ochiq havo rang hosil bo’lgunicha bir necha tomchi yod quyiladi. SHundan keyin yo’tgichga (sklyanka) 10 ml 0,1 n yod eritmasi quyiladi. Bu paytda eritma rangi ko’k binafsha rangga kiradi. Qurilmaga gaz manbasi ulanadi va jo’mraklar 6,7 bir sekundda 2-4 pufakcha hosil qilish tezligi bilan o’tayotgan gazni rostlab turadi. Gaz eritma rangi ko’k binafshadan past havo rangga o’tgunga qadar yuboriladi. Bu vaqtda jo’mrak 7 berkitiladi va jo’mrak 6 orqali o’tayotgan suvning tsilidr 5 ga oqib tugashi qutiladi hamda bu jo’mrak ham berkitiladi. TSilindrga oqib tushgan suv hajmi o’lchanadi, temperatura belgilanadi, gaz bosimi va barometrik bosim ham aniqlanadi. O’tkazilgan gaz hajmi tarkibidan SO₂ miqdori quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:

X = 0,0032 • 10 = 0,032 g

Bu yerda: 0,0032 – 1 ml 0,1 n li yod eritmasiga ekvivalent SO₂miqdori, gr; 10 – 0,1 n yod eritmasi hajmi, ml;

SO₂ning hajmiy ulushdagi miqdori:

_{y } X  21,89 1000100 _

64(V₀ 10,95)

34203,1 X


(V₀ 10,95)
haj, %

Bu yerda: 21,89 – normal sharoitdagi 1 g SO₂molekulasi hajmi, ml; 64 – SO₂ning molekulyar og’irligi.

^V0 – normal sharoitga o’tkazilgan oqib o’tgan gaz hajmi, ml;
10,95 – 10 ml 0,1 n li yod eritmasi yo’tgan SO₂ hajmi.