Qurilish fakulteti Bino va inshootlar qurilishi

TAJRIBAISHI №4
Egiluvchi elementlarni qiya kesim bo’yicha hisoblash
4 Tajriba ishi maqsadi va vazifasi.
Ushbu ishni maqsadi:
-Temirbetonto’sinni qiya kesim bo’yichamustahkamlikka va yoriqbardoshlikka tekshirishdir.
Sinovda quyidagilar aniqlanadi:

1. 
   Qiya yoriqlar paydo bo’lishi va kengayishi;
   
2. 
   To’sinni buzilish sabablari va xarakterini aniqlash;
   
3. 
   To’sinni yuk ko’tarish kobiliyatini nazariy va tajribaviy qiymatini aniqlash va ularni taqqoslash.
   

Yuqorida kuyilagan vazifani bajarish uchun oddiy, yakka armaturali, kesimi to’g’rito’rtburchakli, temirbetonto’sinni ikkita to’plangan kuchni oraliqni 1/4 qismiga qo’yamiz. Deformatsiya o’lchaydigan asboblarni betonni siqilish zonasiga, cho’zilish zonasiga va cho’ziluvchi armaturalarga o’rnatiladi.
2. To’sin va materiallar xarakteristikasi
To’sin namunasini geometrik xarakteristikasi, armaturalash, beton klassi va armatura haqida ma’lumot 6-jadvalda keltirilgan. To’sinbo’ylama armatura va xomutlar bilan armaturalangan. Beton va rarmaturani fizik-mexanik xarakteristikasi 1-tajriba ishidagi kabi aniqlanadi va armatura diametri, klassi va xomutlar kadami bilan birgalikda jadvalga yoziladi.
3.To’sinni nazariy hisobi
Simmetrik holda joylashgan to’plangan kuchlarni ta’siri natijasida kuchdan tayanchgacha bo’lganoraliqda eguvchi moment va ko’ndalang kuchni birgalikdagi ta’siri vujudga keladi. Bu oraliqdagi kuchlanganlik-deformatsiyalanish holatida sof egilish bilan kesilish orasidagi oraliqholat deb xarakterlash mumkin. Ma’lum holatlarda to’sinni yuk ko’tarishqobilyatining asosiy omili bo’lib bosh cho’zuvchi kuchlanishlar hisoblanadi.
Bu kuchlanishlar avvalo qiyayoriqlarni paydo bo’lishiga va ochilishiga, keyinchalik to’sinni eng xavfli kesim bo’yicha buzilishiga olib keladi.
Ko’ndalang armaturani xarakteristikalari ma’lum bo’lganda element birlik uzunligiga to’g’ri keladigan kuch:
Eng xavfli kesim proektsiyasi:
To’sinni qiya kesim bo’yicha buzadigan ko’ndalang kuchning minimal nazariy mikdori:


c₀=L₀/4=
bo’lganda

Kiya yoriqlar orasidagi qiya polosa bo’yichamustahkamlikni aniqlaymiz:

Bu yerda

_b1=1-0,01R_b(MPa)=
4 To’sinni sinash
To’sinni o’rnatish va uni sinash tartibi birinchi tajriba ishi kabi bo’ladi. Xar bir bosqichning boshida va oxirida priborlardan sanoq olinadi va jadvalga yoziladi.
6-jadval

№