Qurbonova O’lmas Usmonovna

O’qituvchilarni ishga qabul qilish  
Vazifaga kirishish  
Yangi  o’qituvchi  uchun  dastlabki  bir  necha  yil  og’ir  kechishi  mumkin.  Bir 
qancha  davlatlarda  (Avstriya,  Belgiya,  Angliya,  Daniya,  Fransiya,  Germaniya, 
Grestiya, Irlandiya, Italiya, Shotlandiya, Shveytsariya) yangi o’qituvchini dastlabki 
tayyorgarlik kursini muvaffaqiyatli yakunlab, ishga kirish arafasida baholash davri 
mavjud.  
Avstriyada  sinov  muddati  bir  yildan  iborat.  Maktab  xodimi  yangi 
o’qituvchining faoliyatini kuzatib borishga javobgar hisoblanadi. Yangi o’qituvchi 
yil davomida haftada bir marta pedinstitutga katnash imkoniyatiga ega.  
U  bu  muddatni  qay  darajada  muvaffaqiyatli  o’tkazganini  maktab  jamoasi, 
ilmiy mudir, maktab inspektori va pedinstitut xodimi hal qiladilar.  
Belgiyada  o’qituvchi  stajer  bo’lgunicha  240  kun  vaqtinchalik  o’qituvchi 
bo’lib  ishlashi  lozim.  Stajirovka  yana  bir  yilni  o’z  ichiga  oladi.  Bir  yildan  so’ng 
stajyor faoliyatini ilmiy mudir hamda maktab inspektori baholaydi. Ilmiy mudir va 
maktab  inspektori  bayonotiga  asosan  mazkur  o’qituvchining  lavozimiga  loyiq 
ekanligi  yoki  sinov  muddatini  yana  biron  yilga  uzaytirish  lozimligi  yohud  uning 
faoliyati  umuman  qoniqarsiz  ekanligi  hal  qilinadi.  Germaniyada  sinov  muddati 
bo’lg’usi o’qituvchining kasbiy tayyorgarlik darajasiga qarab belgilanadi.  
6  daraja  mavjud:  1  —  eng  yuqori,  5  yoki  6  qoniqarsiz.  O’qituvchi  birinchi 
darajada 12 oy sinov muddatida faoliyat yuritadi, 2 — 15 oy, 3 — ikki yil.  
Maktab  inspektori  ilmiy  mudir  qarashlariga  asosan  sinov  muddati  nechog’li 
samarali o’tganligi haqida qaror qabul qiladi.  
Daniyada  sinov  muddati  ikki  yil  davom  etadi.  Yakuniy  qaror  asosan  ilmiy 
mudir axboroti asosida maktab kengashi tomonidan qabul qilinadi. Grestiyada dars 
o’tishning dastlabki ikki yili sinov muddati hisoblanadi. Shundan so’ng o’qituvchi 
maktab  maslahatchilari  tomonidan  baholanadi.  Baho  ijobiy  bo’lgan  holda 
o’qituvchi o’z vazifasida doimiy qoldiriladi.  

---

 
71 
Shotlandiyada  yangi  o’qituvchi  ta’limga  muvofiq  kursni  tugatgan  hamda 
UO’Kning  shartli  ruxsati  bilan  o’qituvchi  hisoblanadi.  To’liq  ro’yxatdan  utish 
faqatgina ikki yillik sinov muddatidan so’nggina amalga oshiriladi.