Qudratov Abdullohning " Ma’lumotlar tuzilmasi"

Friend Funksiyalar
Class’ning private va protected qismiga class ga tegishli bo’lmagan friend funksiya murojat qilishi mumkin. Friend funksiyalar klassning ichida friend kalit so’zi bilan yoziladi.

E’lon qilinishi:
class myclass {

…..

friend int sum(myclass x);

….

};

Misol. Friend funksiya
class myclass {

int a, b;

public:

friend int sum(myclass x);

void set_ab(int i, int j) { a = i; b = j; }

};

int sum(myclass x) {

return x.a + x.b; //sum() hech qaysi classga

tegishli emas.

}

int main() {

myclass n;

n.set_ab(3, 4);

cout << sum(n);

return 0;

}

Inkapsulyasiya tushunchasi
Inkapsulyasiya – bu berilganlar va ularni qayta ishlovchi kodni birlashtirish mexanizmi. Inkapsulyasiya berilganlar va kodni tashqi ta’sirdan saqlash imkonini beradi.

Yuqoridagi ikkita konsepsiyani amalga oshirish uchun C++ tilida sinflar ishlatiladi. Sinf termini bilan ob’ektlar turi aniqlanadi. Sinfning har bir vakili (nusxasi) ob’ekt deb nomlanadi. Har bir ob’yekt o‘zining alohida holatiga ega bo‘ladi. Ob’yekt holati uning berilganlar-a’zolarining ayni paytdagi qiymati bilan aniqlanadi. Sinf vazifasi uning funksiya-a’zolarining sinf ob’ektlari ustida bajaradigan amallar imkoniyati bilan aniqlanadi.
Vorislik

Vorislik (me’rosxo’rlik)– bu shunday jarayonki, unda bir ob’ekt boshqasining hossalarini o‘zlashtirishi mumkin bo‘ladi. Vorislik orqali mavjud sinflar asosida hosilaviy sinflarni qurish mumkin .

(sinf–avlod) o‘zining ona sinfidan (sinf-ajdod) berilganlar va funksiyalarni vorislik bo‘yicha oladi, hamda ular qatoriga faqat o‘ziga hos bo‘lgan qirralarni amalga oshirishgan imkon beruvchi berilgan va funksiyalarni qo‘shadi. Ajdod sinfdagi himoyalangan berilgan-a’zolarga va funksiya-a’zolarga avdod sinfdan murojaat qilish mumkin bo‘ladi.

Vorislik asosida bir-biri bilan «ona-bola» munosabatidagi sinflar shajarasini yaratish mumkin. Tayanch sinf termini sinflar shajarasidagi ona sinf sinonimi sifatida ishlatiladi. Agar ob’ekt o‘z atributlarini (berilganlar-a’zolar va funksiyalar–a’zolar) faqat bitta ona sinfdan vorislik bilan olsa, yakka (yoki oddiy) vorislik deyiladi. Agar ob’ekt o‘z atributlarini bir nechta ona sinflardan olsa, to‘plamli vorislik deyiladi.