|
Qõqon Pedagogika instituti Milliy hunarmandchilik Amaliy sanʼat Fakulteti Musiqa taʼlim yoʻnalishi 20/02 guruh Talabasi Zaylobiddinova Sitoraning Dirijorlik fanidan Tayyorlagan taqdimoti. (otrabotka) O'qituvchi: O.Sobirova MAVZU: SHERMAT YORMATOVNING Boychechak asari 16.04.2022
Musiqiy ta’lim muassasalarida o‘qimoqchi bo‘Igan yoshlarimiz soni yil
sayin ko‘paymoqda. Shu jumladan, bugungi kunda juda murakkab va
ko‘pqirrali san’atga aylangan dirijorlikka qo‘l urish istagida bo'lganlar ham
oz emas. Xalq va puflama cholg‘ular orkestrlarining ko‘payishi o‘z navbatida
malakali rahbarlaiga bo'lgan ehtiyojni oshirdi.
H ozirda m usiqa ijrochiligi yuksaldi, zam onaviy m ualliflar
yaratayotgan partituralar ham o ‘ta murakkablashdi.
Bulaming barchasi
dirijordan yuqori mehnat samaradorligini qisqa vaqt ichida asar ustida
ishlay bilishni talab qiladi. Shunday ekan, bu o'rinda dirijor mahorati
o ‘ta m uhim dir. Biroq dirijorlik kasbiga o 'q itish n in g muayyan
qiyinchiliklari borki, bulardan biri bo‘lajak dirijor o'zining eng asosiy
«cholg‘usi» bo'lgan orkestr bilan uzviy muloqotda bo'la olmasligidir.
Orkestr o'rniga fartepianodan foydalanadilar, ammo uning tovush
chiqarish yo'li butkul boshqacha.
Orkestrda ijrochilik imkoniyatlari
keng va turli ekanligi bois u har qanday musiqiy cholg'uga qaraganda
m urakkabdir. Asosiy murakkablik shundaki, orkestrda malaka va
iste’dodi turli xil bo'lgan odamlar ishlaydilar va ularning har biri o'ziga
xos fe’l-atvor, ehtiros va boshqa ruhiy hamda hissiy xususiyatlarga ega
bo'ladilar. Shu bois dirijorlik boshqa ijrochilik mutaxassisliklariga
nisbatan murakkab ishdir.
M azkur ilmiy ish havaskor orkestrlar dirijorlari, maxsus musiqiy
maktab va litseylar yuqori sinf o'quvchilari, madaniyat instituti va
konservatoriya talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, ularga dirijorlik
texnikasi tabiatini yaxshiroq tushunish, uning orkestrni boshqarishdagi
umumiy jarayonida tutadigan o'rnini ko'rsatish. uning keyinchalik
orkestr bilan mustaqil ishlashida zarur bo'ladigan bilim va ko'nikmalami
o'zlashtirishga yordam berishga qaratilgan.
Yaxshi dirijor iste’dod, bilim,
iroda kuchi, eshitish qobiliyati va tajriba kabi ko'plab fazilatlarga ega
bo'lishi lozim. Biroq agar dirijor bu fazilatlarini orkestrga xizmat qildira
bilmasa u yoki bu asarning tempi, dinamikasi va bu borada o'z talqinini
yetkazishdagi muayyan yo'lini orkestrga vetkaza bilmasa ko'zlagan
maqsadiga erisha olmaydi.
XX asrn in g yarm id an boshlab zam onaviy m usiqa ancha
murakkablashdi va orkestrni boshqarishda yuksak dirijorlik texnikasiga
ega bo'lish muhimligini ko'rsatdi. Shunday qilib, dirijorlik texnikasi
nima?
Yaqin-yaqingacha dirijorlikka o ‘qib bo'lmaydi, balki dirijor bo'lib
tug'ilish lozim, bunday qobiliyatni insonga tabiatning o'zi in’om etadi,
deb hisoblab kelingan. Shuningdek, «dirijorlik texnikasi» nima ekanligini
hamisha va hamma ham yaxshi anglayvermaydi. Bu tushuncha haqida
turli tasawurlar bor. Ba’zi musiqachilar dirijorlik texnikasiga musiqiy
obrazning va asar mohiyatini qo'l harakatlari orqali ifodalash vositasi
deb qaraydilar.
Shermat Yormatov (1939.17.10, Fargʻona tumani[1]) — xor dirijyori, kompozitor, bolalar xori sanʼatining faol targʻibotchisi. Oʻzbekiston xalq artisti (1997). Toshkent davlat konservatoriyasini xor dirijyorligi mutaxassisligi boʻyicha tugatgan (1967). Toshkent shahridagi 99 oʻrta maktabda musiqa oʻqituvchisi va "Boychechak" xor studiyasining rahbari (196282), Uzteleradiosida xor jamoasi dirijyori (1967–70), "Bulbulcha" bolalar xorining badiiy rahbari va bosh dirijyori (1971-yildan), Oʻzbekiston Respublikasi Maʼnaviyat va maʼrifat markazi raisi oʻrinbosari (1996–99). Ayni paytda A. Qodiriy nomidagi Madaniyat inti (1980–95) da oʻqituvchi, dotsent (1994).
Kompozitor ijodida vokal musiqa (ayniqsa bolalar uchun yaratgan qoʻshiqlari) asosiy oʻrin tutadi: "Salom maktab", "Gʻildiragim", "Ikki qoʻymang, oʻqituvchi!", "Sumalak", "Oymomojon rom boʻldi", "Qizaloq", "Xon atlas", "Bu yurtning yoshlari", "Chitti gul" (folkloretnografik syuita), "Assalom hayot" kantatasi (T. Ilhomov soʻzi) va b. Aksariyat qoʻshiklari turli musiqa toʻplamlarida nashr etilgan. 1970-yillar oʻrtasidan boshlab oʻzbek bolalar qoʻshigʻi hamda xor sanʼatiga bagʻishlangan doimiy "Qoʻshigʻim – jon qoʻshigʻim", "Birgalikda kuylaymiz" telekoʻrsatuvlarini olib boradi. "Sogʻlom avlod uchun" ordeni bilan mukofotlangan (1994).[2]2021 22 dekabrda olamdan utdi
Shermat Yormatov 1939 yil 17 oktabrda Farg‘onada tug‘ilgan. U xor dirijyori, kompozitor, bolalar xori san’atining faol targ‘ibotchisi bo‘lgan. - Shermat Yormatov 1939 yil 17 oktabrda Farg‘onada tug‘ilgan. U xor dirijyori, kompozitor, bolalar xori san’atining faol targ‘ibotchisi bo‘lgan.
- 1997 yilda O‘zbekiston xalq artisti unvoni bilan mukofotlangan.
- Toshkent davlat konservatoriyasini xor dirijyorligi mutaxassisligi bo‘yicha tugatgan Yormatov shahardagi 99-o‘rta maktabda musiqa o‘qituvchisi va «Boychechak» xor studiyasining rahbari sifatida ishlagan.
- Kompozitor ijodi vokal musiqa (ayniqsa bolalar uchun yaratilgan qo‘shiqlar) bilan esda qolgan: «Salom maktab», «G‘ildiragim», «Ikki qo‘ymang, o‘qituvchi!», «Sumalak», «Oymomojon rom bo‘ldi», «Qizaloq», «Xon atlas», «Bu yurtning yoshlari», «Chitti gul», «Assalom hayot» qo‘shiqlari turli musiqa to‘plamlarida nashr etilgan.
Eʼtiboringiz uchun - Eʼtiboringiz uchun
- Rahmat
Do'stlaringiz bilan baham: |
