Qоzоqbоy yO‘ldоshеv, vаlijоn qоdirоv, jаlоlbеk yO‘ldоshbеkоv

qo‘chqor: — Hech kim mehnatdan o‘lmaydi, Olimtoy...
Olimjon: — E, ana o‘ldi-ku! Yana nima kerak sizga! 
Shundayam ko‘zingiz ochilmadimi, qanaqa Xudo qarg‘agan odam-
siz?! Siz, Qo‘chqor aka, inkvizitorsiz!
qo‘chqor: — Nima-zitor? 
Olimjon: — Inkvizitor!
qo‘chqor: — Yo‘g‘-e, Olimtoy, inkvizitormas, mexanizator, de...
Olimjon: — Hamma zamonlardayam inson aql-u zakovatining 

---

287
mahsuli — buyuk kashfiyotlar sizga o‘xshagan johillar tufayli barbod 
bo‘lgan! Siz taraqqiyotning dushmanisiz! (Butun  dunyo,  jahondan 
norozi bo‘lib ketadi.)
(Sukut. Qo‘chqor nima qilarini bilmay, o‘rtada turib qoladi. 
Keyin asta-sekin yurib, sahna oldiga keladi.)
qo‘chqor:  —  (Tomoshabin  uzra  uzoq-uzoqlarga  tikilganicha.) 
Tavba... Alomatni men o‘ldirgan emishman, unga biron-bir ortiqcha 
yumush buyurganim yo‘q, o‘lib ketay agar.  Xo‘sh, nima  ish qilipti! 
Hali qatorlashtirib bola tuqqani yo‘q, kechalari uyqudan qolib, beshik 
quchoqlab chiqqani yo‘q, har bir farzandi bilan ming bor kasal bo‘lib, 
ming bor sog‘aygani ham yo‘q. (Hayron.) Bitta o‘zbek ayoli nima ish 
qilsa, shuning yarmini qildi, xolos...
(Kattakon tog‘orani arang ko‘tarib Qumri chiqadi.)
qumri: — G‘o‘ng‘ir-g‘o‘ng‘ir qilib kim bilan gaplashyapsiz, dada-
si?
qo‘chqor:  —  (Tomoshabin  tomonga  qaraganicha,  o‘ta  jiddiy.) 
Menmi? Xudo bilan gaplashyapman.
qumri: — (Erining bu gapini hazil tushunib.) Rostdan-a? Xo‘sh, 
Xudo sizga nima dedi?
qo‘chqor:  —  (Tomog‘iga  allanarsa  kelib  tiqilganday,  yutinib 
olib.) Ey, esi yo‘q bandam, dedi, shukronalar keltirki, xotiningni odam 
qilib yaratganman, yo‘qsa u allaqachon zapchast bo‘lib ketardi, dedi...
(Qumri bu gapga kulib qo‘ya  qoladi,  so‘ng odatdagiday uy yu-
mushlariga  sho‘ng‘ib  ketadi.  U  to  parda  yopilgunga  qadar  u-bu  ish 
bilan  band  bo‘ladi.  Qo‘chqor  xayolga  botganicha  o‘sha  ko‘yi  to-
moshabinga  tikilib  turaveradi.  Qayerdandir,  boshqa  hovlidan  bo‘lsa 
kerak,  bizga  tanish  o‘sha  baxtu  iqbol  haqidagi  qo‘shiq  eshitiladi: 
„Yana o‘ynaylik, yana kuylaylik, iqbolimiz porloq ekan, davron suray-
lik. Iqbolimiz porloq ekan, davron suraylik...“)