|
HALIMA XUDOYBERDIYEVA
(1947—2018)
Halima Xudoyberdiyeva 1947- yil 17- mayda Si d ryo viloyati ning Boyovut tumanida tug‘ildi. Otasi — Umma qul Xudoyberdi o‘g‘li
bog‘bon edi. Onasi — Sharofat Xonnazar qizi b ‘lajak shoira endi ikki yoshga to‘lganida vafot etadi. So‘ng unga x lasi — qishlog‘ining faol ayollaridan bo‘lgan Qarshigul Xonnazar qizi nalik qiladi. Otasi ham, onasi ham go‘zallikning, ezgulikning, badiiy s ‘zning qadrini biladigan
kishilar edi. “Mening anchagina asarlarim, jumladan, “Bir o‘rim soch tarixi”, “Sayram baxshi aytimlari”, “Hindiqushdan nola keldi” she’rla rim, “Ilinj” dostonim aynan onayizorim ta’sirida bitilgandir”, — deb es-laydi shoira. Bo‘lajak shoira bolaligida barcha yoshlarga xos “chini qish maktabi”ni o‘tadi: maktab a o‘qidi, g‘o‘za yaganasi va chopig‘iga
chiqdi, pilla qurti boqdi, paxta t r i, jamoat ishlarida faol qatnashdi...
Tabiat ato tgan ist ’dod intiluvchan, urinchoq va tirishqoq qish-
loq qizini poytaxtga olib k ldi. Halima Toshkent Davlat universiteti
(hozirgi Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti)ning talabasi bo‘ldi. 1972- yili dorulfununning Jurnalistika fakultetini bitirdi. Davr bilan yelkadosh bo‘lishni istagan yosh shoira Toshkentda olgan bilimlari bilan qanoatlanmay, 1975—1977- yillarda Moskvadagi Oliy Adabiyot kursida saboq oldi.
O‘quvchilik yillaridayoq she’rlar yoza boshlagan va o‘zi-
ga xos iste’dodi, ifoda tarzining bo‘lakcha tarovati bilan Halima
dagi rahbarlariga yosh shoirani nazardan qochirmaslikni tayinla-di. Sh. Rashidov keyinchalik ham iste’dodli shoirani qo‘llab turdi.
Halimaning dastlabki she’riy majmuasi — “Ilk muhabbat” hali tala-ba chog‘ida — 1969- yili chop etildi. Birinchi kitobi o‘zbek she’riyatiga tamomila o‘ziga xos shoira kirib kelayotganidan dalolat berdi. Yosh Halima ijodga ko‘ngil ermagi emas, hayot-mamot masalasi deb qarar-di. U bir she’rida: “Shunchaki yozmoqlik shoirga o‘lim”, — deb yo adi.
Shoiraning “Oq olmalar”, “Chaman” kitoblari ketma-ket chop
etildi. “Suyanch tog‘larim”, “Bobo quyosh”, “Issiq qor”, “Sadoqat”, http://eduportal“Muqaddasayol”,“Yuragimningog‘riqnuqtalari”singari she’riy
to‘plamlari birin-ketin nashr etildi.
Shoiraning she’rlari qator chet tillariga rjima qilingan. Uning ruschaga o‘girilgan she’rlari “Gordost” (1976), “Beliye y bloki” (1979), “Reshimost” (1985) nomlarida Moskva va Toshken da bosildi. Halima
Xudoyberdiyevaning “Bu kunlarga yetganlar b ” va “Turkiston ona-si” she’riy kitoblari xalqimiz mustaqillikka e ishgandan keyin chop etil-gan. Shoira qirg‘iz, tojik, rus, ya n, tatar sh irlari va dramaturglari ning bir qancha asarlarini o‘zbek tiliga tarjima qilgan.
Halima Xudoyberdiyeva 1990- yili “Muqaddas ayol” to‘plami uchun Respublika Davlat m kofotiga sazovor bo‘lgan.
U 1985- yil an boshlab salkam o‘n yil mobaynida “Saodat” jurnalining bosh muharriri lavozimida ishladi. 1991- yilda Halima Xudoyberdiy vaga “O‘zb kiston xalq shoirasi” unvoni berildi.
Halima Xu oyb r iyeva she’riyatida inson ko‘nglidagi murakkab his-tuyg‘ular, ruhiyatning g‘oyat murakkab manzaralari ta’sirchan aks etadi. Shoira “B gim, sizni tabiat…” she’rining yaratilishi haqida shun-day deb yozadi: “Shunday rivoyat ko‘nglimda yurardi. Buni bir joydan eshitganmanmi, o‘zim o‘ylab topganmanmi, aniq bilmasdim. Bir-biriga o‘ a ko‘ngil qo‘ygan, mehr-u sadoqatda tengi yo‘q er-u xotin uzoq yil-lar yashab, farzand ko‘rishmabdi. Uchramagan tabibi, sirlashma-gan habibi qolmabdi. Turli ta’sirlar, uzoq maslahatlardan keyin xotin
ining uylanmog‘iga rozi bo‘libdi. Xotin o‘z uyining to‘g‘risidagi yan-gi uyga kelin kelib tushgach, shom aralash, odamlarning ko‘zini xato qi ib, ikki uy oralig‘idagi katta masofada butun hovli yuziga mix qoqib chiqibdi. Zora, oyog‘iga mix kirib qiynalib, hovlida yurolmasa... Zora, bu fojiali tunni yostiqni tishlab yotib bo‘lsa-da, o‘z xobgohida o‘tka-zolsa... Tongda uyg‘onib hovliga chiqqanlar o‘z uyida behush yotgan
ayolni va ayol oyog‘idan oqqan qondan qip-qizil lolazorga aylangan hovli yuzini ko‘radilar. Dastlabki turtki shu — “Mixning, tig‘ning zahri-ni sezmay yonib boraman” satri bo‘lib, ko‘nglimni qizdirdi. Qolgani ijodkorning xayoloti...”
Halima Xudoyberdiyevaning deyarli barcha she’rlarida ch q r
insoniy va ijtimoiy iztiroblar, dardlar, sevinchlar, oliyjanob xayollar, http://eduportalmardonao‘ylarjudata’sirli,yorqinaksettirilgan.Shoirashe’rxonni chin va samimiy tuyg‘ular tasviri yordamida o‘ziga tuyg‘udosh qi adi
Quyida, Siz Halima Xudoyberdiyeva ijodining n mun ri bi n tani-shasiz va umid qilamizki, ularni yoqtirib qolasiz.
O‘zbek shoirasi Halima Xudoyberdiyeva 2018- yilning 17- av gustida Toshkent shahrida vafot etdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
