Qo’yilgan masalalalarni amalga oshirish maqsadida «Kadrlar tayyorlash milliy dastur»ida sifatli bakalavr va mutaxassislar tayyorlashning ahamiyatiga muxum e'tibor bеrilgan

3.3. Krivoship polzunli mexanizm kinematik analizining grafik usuli


Grafik usulda qurish


Mashina va mexanizm nazariyasida masshtab haqida tushuncha. Mehanizm chizmada masshtabda chiziladi. Masshtab deb mexanizm va mashinalar nazariyasida haqiqiy kattalikni chizmadagi kesma nisbatiga aytiladi. Bazida uni masshtab koeffisienti deb nomlashadi.
Uzunlik masshtabi:



- haqiqiy uzunlik (0.15 m)
OA – chizmadagi kesmaning uzunligi.

Misol uchun

Mehanizm bo’g’inlarini ketma-ket holatlarini va nuqtalarning trayektoriyalarini aniqlash.

Bu usul mexanizmning holatlar planlar usuli, yoki belgilar usuli deb nomlanadi. Mexanizm bo’g’inlarning holatlar plani deb biron bir harakat vaqtida bo’g’inlarning holatini ifodolovchi chizmaga aytiladi:

mm

Mehanizmning planini qurish qo’zg’almas bo’g’in elementlarini belgilashdan boshlanadi. Mehanizm eng chetdagi holatida chiziladi. Chet holatni qurish uchun, bizda o’ng tomondagi chet holat qurilganda – B nuqta O nuqtadan eng uzoq masofada joylashgan bo’lganda, sirkul bilan (OA + AB) masofada polzun harakat chizig’ida belgi qo’yamiz. Belgi o’rni B nuqtaning eng chet holati bo’ladi (o’ng tomondagi).

Chapdagi chetki holatda B nuqta O nuqtadan eng yaqin masofada joylashgan. Bu masofa shatun AB va krivoship OA uzunliklarining ayirmasiga teng. (AB – OA).
A nuqtaning harakat trayektoriyasini sirkul bilan quramiz. Ko’p holatlarda kirish bo’g’in krivoship o’zgarmas tezlikda aylanadi, uni burchak tezligi ε = 0. Bu esa teng vaqt intervalida mehanizm holatlarini aniqlash uchun krivoship aylanasi – A nuqtaning trayektoriyasini teng bo’laklarga bo’lisga imkon beradi. Aylanani teng bo’lakga bo’lamiz. Bo’lishni A_O nuqtadan boshlaymiz va A₁, A₂, A₃, A₄, A₅, A₆, nuqtalarni belgilaymiz. (1-rasm).



μ_l=0,003 m/mm

1-rasm.

B nuqtalarni topish uchun A nuqtalardan sirkul bilan shatun AB uzunligida x-x yo’naltiruvchi chizqichda belgilar qo’yamiz va tegishli B₁, B₂, B₃, B₄, B₅, B₆, topamiz.


S_Bmax=300mm=0.3m
polzunni maksimal ko’chishi.
O nuqtani tegishli A nuqtalar bilan, A nuqtalarni esa B nuqtalar bilan tutashtirib mehanizm bo’g’inlarining olti holatini ko’rgan bo’lamiz.
S nuqtaning trayektoriyasini qurish uchun uni holatlarini topamiz. Buning uchun AB shatunda sirkul bilan AS masofani belgilaymiz va S₀, S₁, S₂, S₃, S₄, S₅, S₆ nuqtalarni topamiz. Shu nuqtalarni S nuqtaning trayektoriyasini chizamiz