Qotishmalarning xolat diagrammasi

 
Ikki fazali qotishmalarni korroziyalanishi
Ґar xil potentsialli ikki turdagi kristallardan tarkib topgan 
qotishma elektrolit eritmasiga tushurilganda unda juda kup 
mikroelementlar paydo buladi. Qotishma yuzidagi (sirtidagi) 
anod kismlarda metallni emirilishi sodir buladi (Ilova, 16-rasm):
Jarayon mexanizmi kuyidagicha boradi: 
M
+
.

+ n H
2
O

M
+
 .
nH
2
O + 

Bunda ozod bulgan elektronlar katod uchastkasi tomon 
yunaladi. Elektrolit eritmasidan katodga katinonlar kelib 
zaryadsizlanadi. Elektrolitni suvli eritmasida xar doim vodorod 
ionlari bulgani sababli, odatda shu ionlar korroziyalanayotgan 
qotishmaning katod uchastkasida zaryadsizlanadi va bu 
uchastkalardan vodorod ajralib chikadi. Bu jarayon mexanizmi 
kuyidagicha boradi: 
N
+ . 
N
2
O +


N
+
+ N
2
O N + N

N
2
N
2
+ N
2
+
................
+ N
2


N
2 

n 
vodorod pufakchalari 
Zaryadsizlangan vodorod katod yuzini butunlay koplab 
yangi vodorod ionlarini zaryadsizlanishini tuxtatishi mumkin, 
natijada mikroelement ishi, ya’ni qotishmaning korroziyalanishi 
tuxtaydi. Bu xodisa katod poyarizatsiyasi (kutublanishi) nomi 

---

bilan yuritiladi. Vodorod pardasi bilan koplangan katod vodorod 
elektrodga aylanadi va uning potentsiali normal vodorod 
elektrodning potentsialidan (ma’lum katalikda) kichik buladi. 
Bu kattalik vol’t birligida ulchanadi va vodorodning kuchlanishi 
deyiladi Vodorod kuchlanishi korroziyalanishga tuskinlik 
kiluvchi omildir. Ammo elektrolit eritmasida oksidlovchilarni 
yoki kislorodning bulishi vodorodni kuchlanishiga tuskinlik 
kiladi va atomar vodorod bilan birikib suv xoil kiladi: 
4N + O
2
= 2N
2
O 
SHunday kilib eritmadagi kislorod depolyarizator ya’ni 
elektrodni kutubsizlantiruvchi modda bulib, uning ishtirokida 
mikroelementning ishi ya’ni korroziyalanish davom etadi.