Qoʻshma gap haqida ma'lumot. Bogʻlangan qoʻshma gap

Goh..., goh...; ba’zan..., ba’zan...; dam..., dam...; yo..., yo...; xoh..., xoh...; bir..., bir... kabi ayiruv bogʻlovchilari qoʻshma gapdagi qismlarni ayirib, ta’kidlab koʻrsatish uchun qoʻllanadi.

Bu bogʻlovchilar deyarli har bir predikativ qismning boshida takrorlanib keladi: Goh osmonni tutib ashula yangrar, goh allaqayerdan garmon tovushi eshitilib qolar edi. Dam bezgagim xuruj qiladi, dam isitma suyagimgacha yondiradi.

Inkor bogʻlovchili bogʻlangan qoʻshma gaplar

Inkor bogʻlovchisi ham ayiruv bogʻlovchilariga oʻxshash, bogʻlangan qoʻshma gap qismi boshida takrorlanib keladi. Inkor bogʻlovchisi inkor ma’nosini ifodalovchi sodda gaplarnigina bogʻlaydi va bogʻlangan qoʻshma gap qismlarida ifodalangan inkor ma’nosini sanab koʻrsatadi.

Na bogʻlovchisi vositasida birikkan predikativ qismlar ikki va undan ortiq boʻlishi mumkin: Maydonga jimlik choʻkdi: na mu zika chalinadi, na bolalarning quvnoq ashulalari eshitiladi, na boshqalarning ovozi. (S. Bab.) Uning qulogʻiga na bulbulning ovozi kirar, na koʻziga uyqu kelardi (P. T.)

Inkor bogʻlovchisi vositasida birikkan qoʻshma gaplarda keyingi qismlarning kesimi koʻpincha tushib qoladi: Uning na Koʻlobda uy-joyi bor, na bu yerda oyoq bosadigan joyi. (S. A.)

Bogʻlangan qoʻshma gap qismlaridagi fe’l kesimlarning toʻliq ifodalanmasligi yoki tushib qolishi, shuningdek qismlar uchun umumiy boʻlgan boʻlakning ishlatilishi qismlarni yanada zich bogʻlaydi.

Bogʻlangan qoʻshma gap qismlaridagi fe’l kesimlarning toʻliq ifodalanmasligi yoki tushib qolishi, shuningdek qismlar uchun umumiy boʻlgan boʻlakning ishlatilishi qismlarni yanada zich bogʻlaydi.

Masalan: 1. Onaxonning yuragi bir narsani sezganday boʻldi-yu, oyoqlari beixtiyor oldinga yurdi. (As.M.).

2. Yurtimizning bu kuni baxtli, chiroyli, ertasi esa yana chiroyliroq va baxtliroq boʻladi. (0.)

3. Qattiq shamoldan dam chimlar bamisoli qirgʻovulday uchib tushadi, dam bir oz namiqqan erning tuprogʻi palaxsa-palaxsa boʻlib koʻtariladi.