Qoraboyev Husniddin Kamolovich boshlang‘ich ta’limda inklyuziv ta’limni joriy etish masalalari o‘quv moduli mavzu: inklyuziv ta’limni joriy etish masalalari samarqand-2021 mavzu: inklyuziv ta’limni joriy etish masalalari reja

-Ilk yoshdan aralashuv.

Qisqa qilib aytganda bolaning hayotiga ertaroq e’tibor berilsa, natijasi bolaning keyingi rivojlanishida samarali ta’sir ko‘rsatadi.

-Ijobiy namuna bo‘la oladigan insonlar obrazini yaratish.

Bolada o‘ziga ishonch va o‘zini qadrlash hissini rivojlantirishda kattalarning qiyofasi juda muhim. Lekin juda ko‘p imkoniyati cheklangan o‘quvchilar o‘sib, ulg‘ayayotgan bir paytda o‘zlariga o‘xshagan imkoniyati cheklangan katta odamlarning uchratmaydilar va katta bo‘lish qandayligini tasavvur ham qila olmaydilar. Shuning uchun ham maxsus ehtiyojli kattalar imkoniyati cheklangan o‘quvchilarning ta’limida doimiy ishtirok etishlari kerak. Chunki katta yoshdagi imkoniyati cheklangan insonlar, ota-onalarga farzandiga ta’lim berish muhimligini tushuntirishi mumkin. Buning uchun esa imkoniyati cheklangan kattalarni maktablarga taklif etish kerak. Shunda ular o‘zlarining hayotda erishgan yutuqlari haqida gapirib beradilar. Buning natijasida inklyuziv ta’limni targ‘ib qilishda katta imkoniyat yaratiladi.

-Mos siyosatni ishlab chiqishga ko‘maklashish.

Inklyuziv ta’lim tizimini qo‘llab –quvvatlashda siyosat asosiy rol o‘ynaydi. Siyosat tomonidan inklyuziv ta’limning qo‘llab quvvatlanishi bu ta’lim tiziminig samarasini va rivojini ta'minlaydi.

Inklyuziv ta’limga kiritishning asosiy tamoyillari va
ularning mazmuni
Ta’lim tizimini joriy etish har doim ma’lum bir qonun qoidalarga, tamoyillarga asoslanishni talab etadi. Inklyuziv ta’lim tizimini joriy qilishda esa quyidagi tamoyillarga asoslaniladi:
1) Inklyuziv ta’limning e’tirof etilishi.
2) Inklyuziv ta’limning barcha uchun ochiq bo‘lishi tamoyili.
3) Bog‘lanishning mavjud bo‘lishi tamoyili.
4) Markazlashtirilmagan bo‘lishi tamoyili.
5) Inklyuziv ta’limda kompleks yondashishi tamoyili.
6) Inklyuziv ta’limda moslashuvchanlik tamoyili.
7) Malakaviylik tamoyili.
1. Inklyuziv ta’limning e'tirof etilishi tamoyili.
Bu tamoyilning mazmuni shundaki, 1990 yildan buyon maxsus ehtiyojli bolalarni umumta’lim muassasalari tizimida o‘qitish borasida bir qancha jahon miqiyosida dekloratsiyalar va qarorlar qabul qilindi. Ularni jahonning ko‘plab davlatlari e'tirof etdilar. Ammo bugungi kunga qadar ularni hayotga joriy qilish borasida ko‘plab muammolar mavjud.
Ba’zi davlatlarda esa umumiy ta’lim borasida qonun yoki qarorlar qabul qilinganda nogiron bolalarning ta’lim masalasi unga kiritilmaydi. Ammo inklyuziv ta’limni tan olish faqatgina qonun chiqarish bilangina bog‘liq bo‘lmaydi. Diskriminasiya (odamlarni ajratish) va ijtimoiy noto‘g‘ri fikrlashga qarshi kurashish eng muhim narsadir. Ya’ni inklyuziv ta’limni e'tirof etgan holda, aholi o‘rtasida targ‘ibot-tashviqot ishlarini olib borish eng birinchi galdagi masaladir.