Qoqon pedagogika kolleji "tasdiqlayman"

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. O`zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni .1997 y.

2. O`zbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” T.1997

3. “Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yilgan Davlat talablari” O`zRXTB. MMXQTMORO`MM 2012

4. “Bolajon” tayanch dasturi. Toshkent. O`zRXTB. MMXQTMORO`MM. 2012 yil.

“ZIYO-Net”

Kollejning VEB sayti www.quqonped.zn.uz.


4-mavzu: Badiiy asarlarni sahnalashtirish, turli usullar orqali qo’yib ko’rsatish

1. 
   O’qilgan asar uchun turli yo’llar orqali senariylar tuzish.
   
2. 
   Badiiy asarni senariy orqali qo’yib ko’rsatish.
   

Tayanch iboralar: Talaffuz, urg’u, pauza, ovoz toni, temp, buklet.

Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar faqat tinglovchi bo’libgina qolmay, balki, tomoshabinlardir. Bolalar bog’chasuda badiiy asarlarni sahnalashtirishning bir necha turi mavjud. Bularga qo’g’irchoq teatri, soya (ko’lanka) teatri, diafimlar, radio va televideniye orqali sahnalashtirilgan asrlar bilan tanishish kiradi. Bolalar qo’g’irchoq yoki soya teatrining spektakllarini tomosha qilishni yaxshi ko’radilar. Bu tomoshalar bolalar uchun katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. Sahnalashtirilgan asarlar bolalarning estetik tasavvurini boyitadi, chunki spektalda san’atning bir qancha turlari; badiiy so’z, tasviriy san’at, sahna san’ati musiqa va hokazolar birlashgan bo’ladi. Spektaklning bolalarni o’ziga jalb qila olishining sababi shuki, unda ishtirok etuvchi qo’g’irchoqlar jonlanadi, to’siq orqasida yoki ekranda sodir bo’layotgan voqealarni haqiqiy deb biladilar. Sevimli qahramonlari bilan qanday voqealar sodir bo’lishi haqida qayg’uradilar, qahramon og’ir ahvolga tushib qolganda yordam berishga harakat qiladilar. O’yinchoqlar spektaklini kichik guruhlarda quyidagi ertaklar asosida tayyorlash mumkin: o’zbek xalq ertaklaridan “Qizg’anchiq it”, “Fil bilan xo’roz” , “Bo’ri bilan echki” rus xalq ertaklaridan “Sholg’om” , tolstoyning “Ikki o’rtoq” , “Uch ayiq” Sh. Pyeronig “Qizil shapkacha” va hokazolar.soya teatrini namoish etish uchun birinchi kunlarda 3 ta tarbiyachi ishtirok etadi: 1 tasi ekran oldida o’tirib , matnni o’qiydi , 2 tasi esa ekran orasida turib, siluetlarni boshqaradi. Spektaklni ko’rsatishning bir qancha variantlari bor. Asarning hammasini o’qish mumkin yoki muallif matnini o’qish bilan chegaralanish mumkin, personajlarning so’zini esa ekran orqasida turgan tarbiyachilar aytib turishadi.

Syujetli mashg’ulot senariysi: tarbiyachi bolalarga kitob muqovasidagi rasmni ko’rsatadi va bu ertakka nom o’ylab topishni taklif etadi. Shundan so’ng tarbiyachi asardan parcha o’qiydi uni qaysi ertakdan ekanligini bolalardan so’raydi. Masalan, “Kunlardan bir kuni jikkakkina ola quyon sheriklariga: - men hech kimdan qo’rqmayman, tulkini bir puflab osmonga uchirib yuboraman, deb chiranibdi. Hamma uning mardligiga qoyil qolibdi. Shu payt birdan bo’ri kelib qolibdi.” (O’zbek xalq ertagi, “Maqtanchoq quyon”

“Bor ekanda o’q ekan, och ekanda to’q ekan bir och bo’ri bo’lgan ekan. Kunlardan bir kuni don eb yurgan bir xo’rozni ko’rib qolibdi. Bo’ri xo’rozni ushlash payiga tushibdi”. (O’zbek xalq ertagi “Och bo’ri”)

“Xo’rozvoy bog’ga chopqillab kelibdiyu, ko’m-ko’kkina g’o’r maymunjonni cho’qiy boshlabdi. Shu payt to’vuqxon xo’rozga qarab: ema Xo’rozvoy maymujonni pishgunicha sabr qil,- debdi” (K. Ushinskiy. “Sabr qilishni o’rgan”.)

Kichkina echki uloq,

O’ynar oshib umbaliq,

Men bilan inoq o’rtoq.

Ko’kat bersam yamlaydi,

Orqamdan hech qolmaydi

Sh.Sa’dulla “Uloqcham she’ri” va hokazo

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:

1. 
   Sahnalashtirish uchun ssenariylar qanday amalga oshiriladi?
   
2. 
   Syujetli mashg’ulotlar qanday bo’ladi?
   
3.