Qo‘llashi, atom energetikasi hamda katta shaharlar chiqindilarini dunyo okeaniga

78-rasm. To‘lqindan foydalanib elektroenergiya ishlab chiqaruvchi
«Ustritsa» 
qurilmasi.
Har bir«Ustritsa» qurilmasi 300÷600 kVt/soat elektroenergiya ishlab chiqarishi
mumkin. Bu qurilmalarni qirg‘oqdan uncha uzoq bo‘lmagan suvlarga o‘rnatilishi, 
ularni boshqaradigan barcha jihozlarni qirg‘oqqa o‘rnatish imkonini beradi. Bundan
tashqari uni suvning harakati barqaror bo‘lgan 12÷16 m chuqurlikka o‘rnatish
mumkin. U deyarli tovushsiz ishlaydi, dengiz hamda okean flora va faunasiga zarar
keltirmaydi
[36].
To‘lqin qurilmalaridan yana biri
«Searaser», ya’ni «Dengiz to‘ldiruv-
chisi»dir. U dengiz va okean suvlarini juda katta (200 m gacha) balandlikka ko‘tarib
beradi. Birinchi qarashda bu qurilma xuddi to‘lqin generatoriga o‘xshaydi. Ammo bu
qurilma oddiy porshenli nasos sifatida ishlaydi.
Bu qurilma ikki dona bir-biriga nisbatan harakatlanuvchi po‘kaklardan
iboratdir. Ularning biri to‘lqinlarda erkin harakatlanasa, ikkinchisi zanjir va og‘ir
langar bilan dengiz tubiga mahkamlangan. Po‘kaklar o‘rtasida ikki harakatli

---

134
porshenli nasos qurilmasi – silindr bilan porshen hamda klapanlar va chiqish quvuri
joylashgan (79 va 80-rasmlar).
a) b) v)
79-rasm. Porshenli po‘kaklarni o‘rnatish jarayoni (
a
va
b
) va undan
chiqayotgan suv (
v
)
To‘lqinda turgan qurilma quyidagicha ishlaydi: to‘lqinni tubida turgan erkin po‘kak, 
to‘lqin bilan birga yuqoriga ko‘tariladi va u bilan birga porshen ham yuqoriga
ko‘tariladi hamda silindr suvga to‘ladi; po‘kak to‘lqin bilan pastga harakatlangandi
porshen silindrdagi suvni siqib, elastik shlang orqali suvni yig‘uvchi kollektorga
haydaydi; bir necha shunday qurilmalardan kelgan suv, kollektorga ulangan asosiy
shlang orqali yuqorida joylashgan idishlarga