Qo‘llashi, atom energetikasi hamda katta shaharlar chiqindilarini dunyo okeaniga

5-BOB. TOZA ENERGIYANI AXTARISH VA ENERGIYANI
TEJASH YO‘LLARI
15.1 Toza energiyani axtarish.
Energetikaning tez sur’atlar bilan rivojlanishi juda ko‘p muommalarni keltirib
chiqarmoqda [19, 55]. Ulardan
biri
– insoniyat energetik «Ochlikka» mubtalo
bo‘ladimi? Bu savolga – «yo‘q», energiya taqchilligi insoniyatga xavf solmaydi, 
chunki er yuzida energiya zahiralari etarli deb javob qaytarish mumkin. Atom va
termoyadro energetikasi, insoniyatni bir necha o‘n ming yilliklarda energiya bilan
ta’minlash qobiliyatiga egadir.

---

167
Ikkinchi muomma
– energetikani yanada rivojlanishiga yo‘l qo‘yish
mumkinmi? Ba’zi mutaxassislarning fikricha – «yo‘q». Elektr energiyasini ishlab
chiqarishni ko‘paytirishni to‘xtatish zarur, uning o‘rniga, uni tejab samarali
foydalanishni va energiya manbalarini tejashni ham amalga oshirish zarur, bo‘lmasa
sivilizatsiya halokatga uchrashi mumkin.
Boshqalarning fikiriga ko‘ra, energetikaning rivojlanishi, tabiat va insoniyatga
quyidagicha, potensial xavf etkazishi mumkin: 

atmosferaning ifloslanishi; 

suv havzalari va daryolarning isishi; 

planeta landshaftining izdan chikishi; 

dunyoning ba’zi rayonlarida iqlimning o‘zgarishi; 

erning isib ketishi; 

muzlarning erishi; 

okean sathining ko‘tarilishi va boshqalar.
Ammo bularning barchasi bilan kurashish va ularni bartaraf qilish mumkin.
Energiyani katta masshtabda qo‘llashdan, rivojlangan sanoatdan va qishloq
xo‘jaligidan voz kechish, insoniyatning ko‘p qismini o‘limga mahkum qiladi.
Energiyasiz sanoat ishlab chiqarish usuli, tabiatga yanada salbiy ta’sir ko‘rsatadi
(Masalan, o‘g‘itlarsiz va irrigatsiya usulisiz haydaladigan erlar va o‘tloqlar nobud
bo‘ladi).
Tuproq unumdorligini oshirish (o‘g‘itlar va irrigatsiya), erlarni cho‘lga
aylanishiga qarshi kurash, suv bilan ta’minlash (Odamlarni, erlarni, sanoatni), 
gidrotexnik inshootlar va boshqalarni qurishni energiyadan foydalanmasdan amalga
oshirish mumkin emas.
Energetikaning salbiy oqibitliridan: