Qodiriy nomli jdpi aniq va tabiiy

S.CEREVISIAE
VA 
C.ELEGANS
OQSILLARI ORASIDAGI EVOLYUTSION MASOFALARNING BIR 
TAHLILI SHUNI KO'RSATADIKI, OQSILNING FITNES EFFEKTI UNING EVOLYUTSIYA TEZLIGIGA 
TA'SIR QILADI ( 
21
 ). YAQINDA YANA BIR HISOBOTDA ASOSIY GENLAR BAKTERIYALARDAGI 
MUHIM BO'LMAGAN GENLARGA QARAGANDA KO'PROQ EVOLYUTSION TARZDA SAQLANIB 
QOLGANLIGINI KO'RSATDI ( 
22
 ). BU ERDA BIZ ODAMLARDA FITNES EFFEKTIGA EGA GENLAR 
BOSHQA GENLARGA QARAGANDA KO'PROQ EVOLYUTSION TARZDA SAQLANIB QOLGANLIGINI 
KO'RSATAMIZ.
•
KASALLIK KELTIRIB CHIQARADIGAN MUTATSIYALARNI TAHLIL QILISH BO'YICHA BOSHQA 
HISOBOTLAR KASALLIK OQSILLARINING ENG SAQLANIB QOLGAN QOLDIQLARI TEZ-TEZ 
KASALLIK BILAN OG'RIGAN BEMORLARDA MUTATSIYAGA UCHRAGANLIGINI KO'RSATDI ( 
23
 , 
24
 ). KASALLIK OQSILLARI ASOSAN KONSERVALANGAN DEGAN XULOSALARIMIZ BILAN 
BOG'LIQ 
HOLDA, 
ODAMLARDA 
IRSIY 
KASALLIKLARNI 
KELTIRIB 
CHIQARADIGAN 
MUTATSIYALAR 
ASOSAN 
KONSERVALANGAN 
OQSILLARNING 
KONSERVALANGAN 
QOLDIQLARIDA SODIR BO'LADI, DEGAN XULOSAGA KELISH MUMKIN. KONSERVALANGAN 
QOLDIQLARNI ANIQLASHNING ISHONCHLI USULI ISHLAB CHIQILGAN BO'LSA, KELAJAKDA BU 
GIPOTEZANI SINAB KO'RISH QIZIQARLI BO'LADI.

---

KASALLIKDA ISHTIROK ETADIGAN GENLAR TOMONIDAN TA'QIB QILINADIGAN O'ZIGA 
XOS XUSUSIYAT NAMUNASIDAN FOYDALANIB, BIZ INSON GENOMIDAGI QAYSI GENLAR 
KASALLIKKA KO'PROQ JALB QILINISHINI TAXMIN QILISH UCHUN MODEL ISHLAB 
CHIQDIK. BIZ INSON GENOMIDAGI BARCHA GENLARGA KASALLIK BILAN BOG'LIQ 
BO'LISH EHTIMOLI BALLINI BELGILADIK. SO'NGGI ADABIYOTLARDA IKKITA YANGI 
KASALLIK GENI TASVIRLANGAN: CXCR4 WHIM SINDROMINING QO'ZG'ATUVCHISI ( 26 ) VA 
CHARCOT-MARIE-TOOTH KASALLIGINING 2D TURI VA DISTAL O'MURTQA MUSHAK 
ATROFIYASI V TIPIDAGI (CMT2D/DSMA-V) ISHTIROK ETGAN GARS GENI. ) ( 
27
 ). BIZNING 
USULIMIZGA KO'RA, IKKALA GEN HAM KASALLIK BILAN BOG'LIQ BO'LISHI MUMKIN, 
EHTIMOLLIK MOS RAVISHDA 0,688 VA 0,695. BUNDAN TASHQARI, CMT2D/DSMA-V 
KASALLIKLARI 
~980 
KB 
( 27 ) HUDUDDA XARITAGA TUSHIRILGAN.), 
ENSEMBL 
MA'LUMOTLAR BAZASIGA ( 
11
 ) KO'RA 15 TA GENNI O'Z ICHIGA OLGAN VA MINTAQADA 
ENG YUQORI EHTIMOLLIK BALLIGA EGA BO'LGAN GEN GARS GENI EDI. YANA BIR MISOL 
SIFATIDA, INSON GENOMIDA KASALLIKKA ALOQADORLIGI MA'LUM BO'LMAGAN 20 TA 
ENG YUQORI BALLLI OQSILLAR JADVALDA KELTIRILGAN.
.3-JADVAL:
3: BULARGA 
FERMENTLAR, DNKNI BOG'LOVCHI OQSILLAR, RETSEPTORLAR, KANALLAR VA 
FUNKTSIYASI NOMA'LUM OQSILLAR KIRADI.

---

•
SO'NGGI PAYTLARDA KASALLIK BILAN BOG'LIQ GENLARNI BASHORAT QILISH UCHUN UCHTA TURLI 
XIL HISOBLASH USULLARI HAQIDA XABAR BERILGAN 
(
 28-30 
)
 . USHBU USULLAR O'XSHASH 
FENOTIPLARNI KELTIRIB CHIQARADIGAN MA'LUM KASALLIK GENLARI BILAN FUNKTSIONAL 
O'XSHASHLIKLARGA ASOSLANGAN POTENTSIAL KASALLIK GENLARINI BAHOLAYDI VA/YOKI 
KASALLIKNING 
FENOTIPI 
BILAN 
BOG'LIQ 
BO'LGAN 
IFODA 
MA'LUMOTLARIDAN 
FOYDALANADI. BIZNING MODELIMIZNING YONDASHUVI BOSHQA USULLARDAN BUTUNLAY FARQ 
QILADI, CHUNKI U OSONLIK BILAN HISOBLAB CHIQILADIGAN KETMA-KETLIK XUSUSIYATLARIGA 
ASOSLANGAN BO'LIB, INSON GENOMIDAGI BARCHA OQSILLAR UCHUN KASALLIKKA QO'SHILISH 
EHTIMOLI BALLINI BELGILASH AFZALLIGIGA EGA, HATTO ULAR HAQIDA MA'LUMOTGA EGA 
BO'LMASA HAM. FUNKSIYA YOKI IFODA PROFILLARI.
•
BU ISH INSONNING IRSIY KASALLIKLARINING UMUMIY TABIATI VA ULARNI (MUTATSIYAGA 
UCHRAGANIDA) KELTIRIB CHIQARADIGAN GENLAR HAQIDA QO'SHIMCHA MA'LUMOT BERADI. BIZ 
KONSERVATSIYALANGAN, KENG FILOGENETIK DARAJAGA EGA BO'LGAN VA JUDA O'XSHASH 
PARALOGLARGA EGA BO'LMAGAN UZUN GENLAR OQSIL KETMA-KETLIGIDAGI MUTATSIYALAR 
TUFAYLI KASALLIKNI KELTIRIB CHIQARISHI MUMKINLIGINI KO'RSATDIK. BUNDAN TASHQARI, INSON 
GENLARIGA ULARNING KASALLIKLARGA ALOQADOR BO'LISH EHTIMOLINI BELGILASH QOBILIYATI 
YANGI NOMZOD GENLARNI ANIQLASHDA JUDA FOYDALI BO'LADI. MUAYYAN KASALLIK USTIDA 
ISHLAYOTGAN TADQIQOTCHILAR MUTATSIYANI TAHLIL QILISHNI BOSHLASHDAN OLDIN, USHBU 
KASALLIK BILAN BOG'LIQ MINTAQADAGI OQSILLARNING EHTIMOLLIK BALLARI BILAN 
MASLAHATLASHISHNI VA SHU GEN UCHUN QO'SHIMCHA MA'LUMOT OLISHNI XOHLASHLARI MUMKIN.

---