Jihoz va reaktivlar.
100ml hajmli o‘lchov silin-
dri. Shisha naycha. Tomchilatgich. Chinni hovon-
cha Kimyoviy qoshiqcha. Etil spirti. Konsentrlan
gan sulfat kislota. Kaliy permanganat tuzi.
0 ‘ lchov silindrida toza “suv” bo‘ lib, unga ozroq jigar rang modda
kukuni sepilsa, bir necha sekunddan so‘ng suv ostida mushakbozlik
boshlanadi. Mushakbozlik borgan sari tezlashadi (21-rasm). Silindr
ichidagi hodisa to‘ plardan o4ilgan mushaklarga o‘xshab ketadi.
Bu tajnbaning siri mmada?
21 -rasm. О ‘lchov silindrida mushakbozlik.
33
Bu tajribani bajarish uchun o'lehov silindnga 50ml etil spirti quyiladi. Keyin
shisha naychani silmdrga tushirib, tomchilatgich yordamida 40ml sulfat kislota quy
iladi. Silmdrda sulfat kislota qavati, unmg ustida esa etil spirt qavati vujudga keladi.
Kevin chinni hovonchada ozgina kaliy permanganatni tuyib. qoshiqcha uchida
ozroq silindrga solmadi. K o'p o'tm asdan tuz zarrachalari sulfat kislota yuzasiga
yetib, kimyoviy reaksiya boshlanadi. Bunda atomar kislorod ajralib chiqadi;
2K M n04 + 3H2S 0 4=K2S 0 4 + 2M nS04+3H20 +50.
Atomar kislorod kuchli oksidlovchi bo‘lib, spirtm oksidlaydi va natijada u
yonadi:
С Д О Н + 6 0 =3H20 + 2C 02
Reaksiya natij asida go'yo “suv” ostida mushakbozlik amalga oshadi.
34
1.5. GAZLAR ISH TIR О K ID A B O R A D IG A N
TAJRIBALAR
1.5.1. 0 ‘T SIZ TUTUN
Jihiz va reaktivlar.
Shisha tayoqcha. Konsentr
langan xlorid kislota HCI entmasi. Konsentrlangan
ammiak eritmasi N H,OH.
Stol ustida ikkita “suv”li stakan tunbdi. Ikkala stakanga ham shisha
tayoqcha tushirilgan. Tayoqchalarni stakanlardan chiqarib, bir-biriga
yaqinlashtirilsa, ulardan qalin oq tutun paydo bo‘la boshlaydi. Stakan-
lardagi “suv”larm boshqa idishga quyib, lkkinchi stakan ustiga qog‘oz
qo‘yiladi va birinchi stakan qog‘ oz ustiga chappa qilib o'matiladi, Ikka
la stakan o‘rtasidagi qog‘ozolinsa, uning o‘rnida tutun hosil bo‘lib, ikkala
stakanni to‘ ldiriladi (22 rasm,a va b).
Bu tajnbaning siri nimada?
22-rasm. O qtutunninghosil b o ‘lishi
Stakanlarda suv emas, balki birinchi stakanda ammiak eritmasi, ikkmchi sta-
kanda esa xlorid kislota eritmasi bor edi. Hosil bo'ladigan oq tutun ammoniy xlorid
NH4 Cl kristallandir. Bu modda ammiak gazi bilan vodorod xlorid gazi o'rtasidagi
ta'sirlashuv natij asida hosil bo‘ladi.
N H + HCI = N H Cl
3
4
Ammiak gazi konsentrlangan ammiak entmasidan, vodorod xlorid esa konsen
trlangan xlorid kislotadan ajralib turadi.
35
1.5.2. NEGA S H A M L A R О CHAD I
Do'stlaringiz bilan baham: |