Qiziqarli kimyo

?
5.190. 1842-yilda rus olimi N.N.Zinin mtrobenzolni cho‘yan qirmdisi 
va xlorid kislota ishtirokida qaytarib, amaliy ahamiyatga ega bo‘lgan 
qaysi aminni hosil qilgan ?
5.191. Molekulalarida ammoguruh - NR, va karboksil guruhlar - COOH 
bo‘lgan azotli organik birikmalarnima?
5.192. Halqalarida uglerod atomlari bilan bir qatorda boshqa element- 
laming atomlari ham mavjud bo‘ lgan birikmalar qanday birikmalar 
deyiladi?
5.193. M olekulalari murakkab tarkib vatuzilishga egaboT gan azotli 
yuqori molekular organik moddalar nima ?
124

---

5.194. Moleku lalan m urakkab tark l b va tuzi 1 ishga ega bo ‘ lgan azotl i у u- 
qori molekular organik moddalarga konsentrlangan nitrat kislota ta’sir 
ettirilganda ular sariq rangga bo‘yaladi. Bu reaksiya ular tarkibida aro- 
matik aminokislotalaming qoldiqlan borligini isbotlaydi. Bu murakkab 
modda nima?
5.195. Tarkibida q ‘osh bog‘ va uch bog' mavjud bo'lgan ko'pchilik or­
ganik modda molekulalari o 'zaro ta’sirlashib, bitta katta molekulani 
hosil qiladi. Bu qaysi reaksiya tufayli amalga oshadi va hosil bo'lgan 
katta malekula nima deb ataladi?
5.196. Polimerlardan biri suvdan birmuncha yengil, elastic, qo' 1 bilan 
ushlanganda parafinni eslatuvchi yog' liq modda kabi tuy uladigan, 
110 
°C da yumshaydigan modda. Bu qaysi polimer ?
5.197. Formaldegid smolaga turli to'ldirgichlar (yog'och uni, ф -gazla- 
ma, shisha tola, turli bo'yoq vaboshqa narsalarqo'shibfenolformalde- 
gid plastmassalar tayyorlanadi. Ular nima deb ataladi ?
5 198. Ba’zi sintetik kauchuklar turli xil monomerlami birlashtinb polimer- 
lashnatijasidahosilqilinadi. Buhodisaqanday pohmerlashdeyiladi
9
5.199. Sintetik tolalardan birini ishlab chiqarish uchun aminokislotalar- 
ning ba’zi hosilalaridan foydalaniladi. Undan hosil qilingan gazlama- 
lar ishqalanganidadeyarli o'zgarmaydi vagijimlanmaydi. Ulardan tikil- 
gan kiyimlarga issiq dazmol bosib bo'lmaydi. Bu qaysi sintetik tola 
9
5.200. Sintetik tolalardan biri o 'z tarkibi jihatidan tereftal kislota va 
etilenglikolning murakkab efiridir. Uning tolalarijunga qo'shilganida 
yuqori sifatli gazlama va trikotaj tayyorlanadi. U shuningdek, trans­
porter lentalar, kamar, parda, yelkan va hokozolar ishlab chiqarishda 
ham ishlatiladi. Bu qaysi tola
9