Qisqichbaqalar ma



Download 19,5 Kb.
Sana07.07.2022
Hajmi19,5 Kb.
#755569
Bog'liq
ziga xos xususiyat


ziga xos xususiyatlarga ega. Okeanlardagi hayotni belgilovchi omillarning eng 
muhimi suvning bosimidir. Chuqurlik ortishi bilan bosim ham ortib boradi. Bosimga keng 
doirada moslashgan evribat turlar (dengiz tipratikonlari, mollyuskalar, krevetkalar, 
qisqichbaqalar) ma
Suv oziga xos xususiyatlarga ega. Okeanlardagi hayotni belgilovchi omillarning eng 
muhimi suvning bosimidir. Chuqurlik ortishi bilan bosim ham ortib boradi. Bosimga keng 
doirada moslashgan evribat turlar (dengiz tipratikonlari, mollyuskalar, krevetkalar, 
qisqichbaqalar) malum. Gidrobiontlar uchun suvdagi erkin kislorodning miqdori katta 
ahamiyatga ega. Chuchuk suvda 0°S da 10,2 m s
3
/l, 30°S da 5,5 sm
3
/l, xuddi shu hajmdagi 
dengiz suvlarida 8,0 va 4,5 sm
3
/l O
2
bo-ladi. Malumotlar korsatib turibdiki, haroratning 
kotarilishi bilan kislorodning miqdori kamayar ekan, bu oz navbatida iliq suvlarda yashovchi 
organizmlar uchun nafas olishda uning tanqisligi vujudga kelishini bildiradi. 
Okeanlardagi organizmlar uchun suvning shorlanish darajasi ham katta ahamiyatga ega. 
Dunyo okeanlarining ortacha shorlanish darajasi 35% ni tashkil etadi. Dengiz suvida yashovchi 
hayvonlar shorlangan suvga moslashgan bolib, ular odatda gipotonik yoki gomeostatik 
xususiyatga, yani doimiy osmotik bosimni tanalarida saqlab qolish uchun dengiz suvidan ichib 
turadi, yoki suvdagi tuzlarning miqdoridan qati nazar, tanasi doimiy osmotik bosimga ega 
boladi. Shunday qilib bazi hayvonlar ortiqcha suv yoki tuzlarni vakuolalar, jabralar yoki 
buyraklar yordamida chiqarib turadi yoki xitin, muguz qavatlari kabi himoya vositalariga ega 
boladi. Dengiz suvlarida ohaktosh tuzlarining bolishi maxsus turlar uchun muhim ahamiyatga 
ega. Uning miqdori dengiz suvlarida 3,6% ni tashkil etadi. Ohaktosh marjon riflari, mollyuskalar 
chig’anog’i va diatom suvotlari sovutlari (pantsirlari)ning tuzilishida ishtirok etadi. Kopchilik 
poykiloosmotik turlar tanasida tuz miqdori ortib ketgan vaqtda anabioz (tinim) holatiga otadi 
(kovakichlilar, infuzoriyalar, kolovratkalar, bazi qisqichbaqasimonlar va boshqalar). 
Dunyo okeanlarida suvning harorati ham organizmlar uchun muhim omil hisoblanadi. 
Zonal harorat tartibi barcha okeanlar uchun xarakterlidir. Tropik zonalardagi yillik haroratning 
amplitudasi 2°S- atrofida bolsa, ortacha iqlimli zonalarda 6—10°Sga boradi. SHuning uchun 
tropik va qutbdagi suvlarda stenoterm turlar uchraydi. Suvning harorati chuqurlik ortishi bilan 
pasayadi. Lekin malum chuqurlikdan boshlab harorat ozgarmas bolib qoladi. Qutb atrofidagi 
okeanlarda past haroratda muz qatlami hosil boladi. Bunday sharoitda yashovchi organizmlar 
pagofillar deyiladi va ularning hayoti muz ustida otadi (tyulenlar, oq ayiq va boshqalar). 
Okeanning tubiga qarab yorug’likning kuchi va tarkibi ham ozgarib boradi. Suv odatda kop 
miqdorda qizil nurlarni yutib qoladi, kok binafsha nurlarni esa yaxshi otkazadi. SHuning uchun 
ham yashil va qong’ir suvotlari sayozroq joylarda uchrab, qizil suvotlari 200 m gacha bolgan 
chuqurliklarda tarqalgan. Hayvonlarning ranglari ham chuqurlikka bog’liq ravishda ozgarib 
boradi. Oqish rangli hayvonlar yuza qatlamlarda uchrasa, g’ira-shira zonalarda qizil rangli 
hayvonlar keng tarqalgan. Okeanning chuqur qatlamlarida yashovchi organizmlarda 
biolyuminestsentsiya hodisasi kuzatiladi

Sayyoramizdagi barcha tirik organizmlar uchun suv, tuproq, havo 


asosiy hayot muhiti bolib hisoblanadi. SHulardan suv muhit sifatida kopchilik organizmlar 
uchun xizmat qiladi. ekologiyada suv muhitida yashovchi organizmlar gidrobiontlar deb ataladi. 
Suv qatlamida tarqalgan organizmlar plankton ekologik guruhga birlashib, tubida yashovchilar 
esa bentos ekologik guruhni tashkil etadi
Download 19,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish