Rekreatsiya resurslarini baholash
Tabiat komplekslarining dam olish masqadlarida foydalaniladigan xususiyatlari yoki komponentlari rekreatsion resurslar deb ataladi. Masalan, manzarali o‘rmon, dengiz va okean qirg‘oqlari, tog‘ vodiylari, g‘orlar, manzarali chiroyli o‘simliklar, ajoyib rel’ef shakllari, muzlar shular jumlasidandir.
Rekreatsiya (tiklash, o‘rnini to‘ldirish) ning qamrovi katta bo‘lib, odamlarning dam olishi, salomatligini tiklashi, madaniy hordiq chiqarishi ma’nosida ishlatiladi.
Tabiiy komplekslar yoki landshaftlarni rekreatsion nuqtai nazardan tadqiq qqilish asosan landshaftlarning rekreatsion imkoniyatlarini va ularga rekreatsion bosimning ta’sirini baholashdan iborat.
Dam olish tashkiliy va notashkiliy (ixtiyoriy) bo‘lishi mumkin. Tashkiliy dam olish turli muassasalar tomonidan uyushtiriladi. Notashkiliy dam olish esa odamlarning o‘z xohishlari bo‘yicha bir yoki bir necha kishi bo‘lib, tanlangan hududlarda uyushtiriladi.
Dam olishdan ko‘zlangan maqsad turlicha bo‘lishi mumkin: davolanish, sog‘lomlashtirish, sport, tanishuv va .h.k.
Dam olish mavsumga qarab ham turlicha bo‘lishi mumkin. YOzgi dam olish turlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi: cho‘mqilish, quyosh vannalari olish, piyoda yurish (davolanish, salomatlikni tiklash, ekskursiya), qayiq sporti, baliq ovi, turli xil mevalar va qo‘ziqorin terish, otda sayr qqilish, alpinizm bilan shug‘ullanish va qishki mavsumda quyidagi dam olish turlari bilan shug‘uanish mumkin: chang‘i sporti, muz osti baliq ovi, sport ovchiligi, davolanish, salomatlikni tiklash, piyoda sayr.
Rekreatsion baholash ob’ekti - landshaftlar, joylar, maydonlar va fatsiya bo‘lishi mumkin. Rekreatsiya komplekslarini joylashtirishni loyihalashda landshaftlarni tahlil qqilish yaxshi natija beradi. Bunda turli landshaftlarni rekreatsiya maqsadlarda foydalanish darajasiga qarab eng qulay landshaft turi tanlanadi. Masalan, daryo vodiysi, tog‘ yonbag‘ri, ko‘l yoki suv ombori qirg‘og‘i, tekislik, okean yoki dengiz qirg‘og‘i, o‘rmon va .h.k.
Alohida rekreatsiya komplekslarni (dam olish uylari, sanatoriylar, sayyolik majmualari va h.k.) loyihalashtirayotganda maydonni baholash yaxshi natija beradi.
Aniq bir dam olish muassasalarining ichki tuzqilishini loyihalashda tabiat komplekslarini fatsiya darajasida baholash lozim. Asosiy inshootlarni fatsiyaning rel’ef sharoiti, suvlari, o‘simligi, landshaft manzarasiga qarab joylashtirish maqsadga muvofiq bo‘ladi
Rekreatsiya maqsadlarda baholashda ularni estetik jihatdan baholash ham muhim o‘rin tutadi. Bunda tabiiy sharoitning, rel’efning, o‘simliklarning, landshaft umumiy ko‘rinishining estetik jihatdan zavq bera olish imkoniyati hisobga olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |