Qirqim va kesimlar

O’zDSt 2 305 97 “Qirqim va kesimlar” ko`rinishlar chiqarish va ustiga qo’yish kesimlari. Kesimda turli materiallarning grafikaviy belgilanishi
Gost 2.305-68

Reja:

1. Asosiy qoidalar
2. Ko`rinishlar
3. Qirqimlar
4. Chiqarish elementlari

1. 
   Asosiy qoidalar.
   

Mashinasozlik chizmalarida buyumlar (detal, yig`ish birligi va h.lar) to`g`ri burchakli proyeksiyalash usulida tasvirlanadi.

Bunda buyum (detal) kuzatuvchi bilan proyeksiyalar tekisligi orasida joylashgan deb qaraladi.
1-shakl
Asosiy proyeksiyalar tekisligi sifatida olti yoqli qub tomonlari olinadi (1-shakl) . Qubda joylashgan buyumning oltita ko`rinishi, qubning olti yog`ida tasvirlab ko`rsatiladiyu Qub tomonlari - shaklda ko`rsatilganidek yaxlit bir tekislik vaziyatiga keltirib qaraladi.
Ko`rinishlarda tasvirlar sonini kamaytirish uchun buyumning ko`rinmas qismlari shtrix chiziqlar bilan ko`rsatilishi mumkin.


2. Ko`rinishlar.

Buyumning kuzatuvchiga ko`rinib turgan qismlarning tasviri - ko`rinish deb ataladi. Injenerlik grafikasida: asosiy, qo`shimcha va maxalliy ko`rinishlar bo`ladi.

2- shakl.
Asosiy ko`rinishlar. Oltita asosiy proyeksiyalar tekisligiga olingan ko`rinishlarning nomlari quyidagicha belgilangan (2-shakl): 1-olddan ko`rinish (bosh ko`rinish); 2-ustdan ko`rinish; 3-chapdan ko`rinish; 4-ungdan ko`rinish; 5-ostdan ko`rinish; 6-orqadan ko`rinish.
Chizmada buyumning frontal proyeksiyalar tekisligidagi tasviri bosh (asosiy) ko`rinish deyiladi. Bosh ko`rinish buyumning shakli va o`lchamlari to`g`risida to`laroq tasavvur beradigan qilib tanlab olinadi. Masalan, silindrik sirtli (val, o`q, vtulka, shpilka va sh.k) sodda detallar uchun bitta bosh ko`rinishning o`zi yetarli. Bosh ko`rinishda silindrik detalning geometrik o`qi chizmaning asosiy yozuviga parallel yo`nalishi kerak (3-shakl). Bunday detallar mos bo`lishi lozim.