Qdu boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish yo’nalishi 3-kurs 019-46-guruh talabasi Suvonova Mahliyoning,,Ko’pypqlar’’ mavzusida tayyorlagan taqdimoti

QDU boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish yo’nalishi 3-kurs 019-46-guruh talabasi Suvonova Mahliyo va Bo’rieva Gavharning ,,Ko’pypqlar’’ mavzusida tayyorlagan taqdimoti

Kirish

• Boshlang’ich matematika dasturida geometrik material katta o’rinni oladi. Geometrik materialni o’rganishning asosiy maqsadi geometrik figuralar (nuqta, to’g’ri va egri chiziq, to’g’ri chiziq kesmasi, siniq chiziq, ko’pburchak, aylana va doira) haqida ularning elementlari haqida, figuralar va ularning elementlari orasidagi munosabatlari haqida, ularning ba’zi xossalari haqidagi tasavvurlarning to’la tizimini tarkib toptirishdan iborat.
• Geometrik figuralar haqidagi fazoviy tasavvurlar, geometrik figuralarni chizmachilik va o’lchash asboblari yordamida va bu asboblarning yordamisiz o’lchash va yasashlarning amaliy malakalarini (ko’zda chamalash, qo’lda chizish va hokazo) tarkib toptiriladi; o’quvchilarning nutq va fikrlashlari shu asosda rivojlantiriladi.

Ko’pyoqlar

• Boshlang’ich sinfalarda ko’pyoqlar 4-sinfda o’rgatiladi. Fazoviy jismlar bilan ularni tanishtiriladi turli ko’rgazmali qurollar yordamida avvalo ularni ko’pyoqlar haqida tasavvur uygotiladi. Ular ko’pyoqlarning eng soddalarining xossalarini o’rganadilar. Bular:
• Kub
• Parallelipiped

Parallelipiped

• Bir nechta ko‘pyoq modellarini ko‘rib chiqing va qand qutisiga o‘xshash shaklni tanlang.Qand qutisi, g‘isht, yashik shakliga o‘xshash ko‘pyoq to‘g‘ri burchakli parallelepiped deb ataladi.

To‘g‘ri burchakli parallelepipedning har bir yog‘i qanday shaklga ega? U nechta yoqqa ega? Uning o‘zaro teng yoqlari, qirralari bormi? Ular qaysilar?To‘g‘ri burchakli parallelepipedning nechta uchi va qirrasi bor?Har bir uchidan nechta qirra chiqadi?Nima uchun to‘g‘ri burchakli parallelepiped to‘g‘- ri burchakli deyiladi?

• Parallelipiped shaklini to’g’ri chizishga o’rgatish
• Shaklning yoqlari, qirralari, tomonlari va burchaklari haqida ma’lumot berish. Uning qarama qarshi tomonlari qanday shakldan inoratligi haqida ma’lumot berish
• Shaklning yuzi, sirti, to’la sirtini topishga o’rgatish. Eng soddalarini.

S=2(ab+bc+ac)
Syon=2ab+2bc
V=abc

To‘g‘ri burchakli parallelepipedning AA va K uchlaridan chiqqan qirra-larini ayting.

• To‘g‘ri burchakli parallelepipedning AA va K uchlaridan chiqqan qirra-larini ayting.
• Har bir ko‘rinadigan va ko‘rinmay-digan qirrani ayting
• . Rasmda qaysiyoqlar ko‘rinadi, qaysi yoqlar ko‘- Erinmaydi
• . Teng yoqlar juftliklariniayting.

Kub

• Hamma yoqlari kvadratdan iborat to‘g‘ri bur- chakli parallelepiped kub deb ataladi.

• Kub shaklini to’g’ri chizishni o’rgatish
• Uning qirralari, yoqlari, tomonlari, burchaklari haqida ma’lumot; barcha tomonlari tengligi; parallelipipeddan farqini tushuntirish
• Kubning sirtini hajmini topishga o’rgatish

S=4a*a
V=a*a*a

Simdan kub shakli yasalgan. Ham- masi bo‘lib qancha sim ishlatilgan?

• Simdan kub shakli yasalgan. Ham- masi bo‘lib qancha sim ishlatilgan?

Masalalar

• Qirrasining uzunligi: a) 1 sm;b) 5 sm; d) 4 sm bo‘lgan kub sir-tining yuzini (hamma yoqlari yuzini) hisoblang.
• .Qizcha 26 ta qog‘oz varag‘idan 3 ta bir xil bloknot yasadi. Shundan keyin unda 2 ta qo- g‘oz varag‘i qoldi. Har bir bloknotga nechta qog‘oz varag‘i ishlatildi?

• Kubning barcha qirralari yig’indisi 96. Uning ha jmini toping.
• Kubning yon yog’ining yuzi 16 ga teng. Kubning hajmini toping.

Test

1. Agar kubning qirrasi 10% ga kamaytir- ilsa, uning hajmi necha foiz kamayadi?
A)10 B)30 C)33 D)33,3 E)27,1
2. Qirrasi 1 m bo’lgan kub qirrasi 1 sm bo’lgan kublarga ajratildi va ular bir qatorga yig’ildi. Hosil bo’lgan qatorning uzunligini toping
A)10m B)100sm C)10kmD)500m E)1km
3. Diagonali √3 ga teng bo’lgan kub sir- tining yuzini toping
A)6 B)3 C)9 D)4,5 E)1
4. To’g’riburchakliparallelepipedasosin- ing tomonlari 7sm va 24 sm. Parallelepipedning balandligi 8 sm. Diagonal kesimining yuzini top- ing
.A) 168 B) 1344 C) 100 D)200 E) 672
5. To’g’ri parallelepiped asosining tomon-lari 8 4 va 4 ga teng
Uning hajmini toping
A)128 B)68 C) 16 D) 48