Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti til va adabiyot ta

Tuzuvchi: U.Nosirova – Farg‘ona VXTXQTMOI

Til va adabiyot ta’limi kafedrasi katta o‘qituvchisi

Taqrizchilar: M.Hakimov – FDU, filologiya fanlari doktori

O.Mamaziyayev – Farg‘ona VXTXQTMOI

Til va adabiyot ta’limi kafedrasi dotsenti

FVXTXQTMOI Ilmiy Kengashining 20__ yil ___________ oyidagi №_____sonli qarori bilan tasdiqlangan.

TINISH BELGILARI VA ULARNING QO‘LLANILISHI

Punktuatsiya yozma fikrni aniq va ravon, tushunarli va ifodali bayon qilishda muhim ahamiyatga egadir. Yozma nutqning ayrim leksik-garammatik vositalar bilan ifoda qilish mumkin bo‘lmagan tomonlarini ifoda qilishda punktuatsiyaning ahamiyati yanada ortadi.

Punktuatsiya tilshunoslikda uch ma’noda qo‘llanadi: tinish belgilari sistemasi va ularninq qo‘llanish qoidalari haqidagi bilim; tinish belgilarining qo‘llanishi haqidagi qoidalar to‘plami; tinish belgilari.

Umuman, punktuatsiyaning tekshirish ob’ekti tinish belgilaridir.

Punktuatsiya grafika va orfografiya, sintaksis, intonatsiya bilan uzviy aloqadordir.

O‘zbek tili punktuatsiyasining birinchi asosi o‘zbek tilining grammatik sistemasi nutqning mazmun, intonatsiya va tuzilish tomonlarining bir butunligini tashkil qiladi. Bu o‘zbek tili punktuatsiyasining negizidir.

O‘zbek tili punktuatsiyasining ikkinchi asosi rus tilining punktuatsion sistemasidir. Bu o‘zbek tilidagi ko‘pchilik tinish belgilarining rus tilidan o‘zlashganligi, rus tili punktuatsiyasining ilmiy va nazariy jihatdan chuqur ishlanganligi, bilan bog‘liq. Punktuatsiya prinspi (tamoyili)–tinish belgilarining qaysi usul va tartibda qo‘llanilishi demakdir.