Qattiq jismlar fizikasi

Oʻlchash usulining mohiyati
Namunalar orsida yaxshi kontakt boʻlishi uchun paketga mexanik kuchlanish qoʻyiladi. Paket issiqlik oʻtkazuvchanligi λ_j boʻlgan himoyalanuvchi material bilan oʻrab olinadi. Himoya radiusi r_B boʻlgan va T_g(Z) temperaturada turgan himoya qobigʻiga joylashtirilgan boʻladi. Paketda uning yuqori qismining temperaturasini T_T va pastgi qismining temperaturasini esa T_B qiymatda ushlab turib temperatura gradiyentini hosil qilinadi. T_g(Z) temperatura odatda chiziqli temperatura gradiyentom boʻlib taqriban tekshirilayotgan paketda yuzaga keladigan temperatura gradiyentiga mos keladi. Yana temperaturasi T_g(Z) boʻlgan va tekshirilayotgan namuna temperaturasining yarmiga teng boʻlgan izotermik himoya qizdirgich qoʻllanilishi mumkin. Asbob oʻlchov yacheykasini katta issiqliq yoʻqotishlari boʻlishi mumkinligi tufayli (ayniqsa yuqori temperaturalarda) himoya qizdirgichlarisiz ishlatish tavsiya qilinmaydi. Stasionar holatda namunalar boʻylab hosil boʻlgan temperatura gradiyenti ularga oʻrnatilgan termojuftliklardagi temperaturalari oʻlchash orqali hisoblanadi. ning qiymati issiqlik alashinishga tuzamalar kiritmaganda quyidagi formula yordamida aniqlanadi (formulada ishtirok etayotgan kattaliklar mohiyati 3.4 – rasmda keltirilgan):

(3.1)

Bu yerda T₁ – Z₁, temperatura, K;

T₂ – Z₂ boʻlgandagi temperatura, K;

T₃ – Z₃ boʻlgandagi temperatura, K;

T₄ – Z₄ boʻlgandagi temperatura, K;

T₅ – Z₅ boʻlgandagi temperatura, K;

T₆ – Z₆ boʻlgandagi temperatura, K;

Z₁ – 1 – temperatura datchigi koordinatasi, m;

Z₂ – 2 –temperatura datchigi koordinatasi, m;

Z₃ – 3 – temperatura datchigi koordinatasi, m;

Z₄ – 4 –temperatura datchigi koordinatasi, m;

Z₅ – 5 – temperatura datchigi koordinatasi, m;

Z₆ – 6 – temperatura datchigi koordinatasi, m.

Bunday sxema ideal boʻlib hisoblanadi, chunki u paket va himoya oʻrtasidagi hamma nuqtalarning issiqlik almashinuvini, tekshiriladigan namuna va etalon oʻrtasidagi issiqlikning bir xil uzatilishini hisobga olmaydi. Bu ikkala yaqinlashishlar bilan bogʻliq boʻlgan xatoliklar kuchli oʻzgarishi mumkin. Shu ikkala yaqinlashishlar bu metodning qoʻllanilishiga aniqlik talab qilinganida cheklov qoʻyishi mumkin.