Qattiq jism aylanma harakati dinamikasi

Ushbu maqola qattiq jism aylanma harakat dinamikasi qonunlarini kompyuter yordamida o’rganishga bag’ishlangan. Buning uchun mexanikaning asosiy tushunchalari, nuqtaning aylana bo’ylab harakati, egri chiziqli harakat, kuch momenti, inertsiya momenti, qattiq jismning qo’zg’almas o’q atrofidagi aylanma harakati, qo’zg’almas o’q atrofidagi tekis tezlanuvchan aylanma harakat, qattiq jism aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi kabi tushunchalar ko’rib chiqiladi va aylanma harakat dinamikasining asosiy qonunlarini kompyuterda o’rganish uchun animatsion dastur tuziladi.

Hozirgi davr talabiga javob beradigan mutaxassislarni tayyorlashda, bakalavriyat

bosqichidagi talabalarga fizika fani asoslarini o’rgatishdan asosiy maqsad- ularda hozirgi

zamon ilmiy-texnikaviy dunyoqarashni shakllantirish, ularga zamonaviy texnika

vositalari asoslarini tanishtirish va ulardan foydalanishga zamin yaratishdan iborat. Shuni

unutmaslik kerakki, fizika fani oliy o’quv yurtlarida o’qitiladigan oliy matematika,

informatika, axborot texnologiyalari, elektr zanjirlar nazariyasi, radioelektronika va

mikroelektronika asoslari va boshqa fanlar bilan uzviy bog’langan.

Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining asosiy kattaliklari- impuls momenti va

kuch momenti tushunchalari bir-biri bilan chambarchas bog’liqdir. Kuch momenti

nuqtaga nisbatan bo’lsa, impuls momenti o’qqa nisbatandir. Shuning uchun ularni bir-biri

bilan almashtirish mumkin emas. Har qanday vektorning biror nuqtaga nisbatan momenti

vektor kattalik bo’lgani uchun, kuch momenti ham vektor kattalikdir. Impuls momenti esa

vektor kattalik emas.

Shu vaqtgacha aylana bo’ylab harakat tenglamalarini chiziqli tezlik orqali

ifodalangan edi. Endi shu ifodalarni burchak tezlik va burchakli tezlanish

Aylanish o’qiga ega bo’lgan qattiq jismga tashqi kuchlar ta’sir etmasa yoki ularning

aylanish o’qiga nisbatan kuch momenti nolga teng bo’lsa, qattiq jismning aylanish o’qiga