Qarshi muhandislik

Kobik-trubali issiklik almashinish kurilmalari. Bu tur-dagi issiklik almashinish kurilmalari kobik ichida joylashgan trubalar tuplamidan tashkil topgan. Bunda trubalar ikki tomondan truba turiga kotirilgan buladi, natijada trubalar tashki sirti, kobik va truba turi bilan chegaralangan trubalar orasidagi bushlik xamda issiklik almashinish trubalarining ichki sirti va ikkita kopkok bilan chegaralangan trubalar ichki bushligi yuzaga keladi. Ushbu kurilmalarda issiklik trubalarning devori orkali uzatiladi. Truba orasidagi bushlikdan asosan yuzani ifloslantirmaydigan, chukma xosil kilmaydigan issiklik tashuvchilar yuboriladi. Trubalar ichki bushligidan esa asosan isitilayotgan yoki sovitilayotgan suyuklik yuboriladi. Issiklik tashuvchilarning xarakat tezligini oshirish yoki jarayonni intensivrok olib borish maksadida bu kurilmalarning ikkala bushligi xam kup xollarda bir necha yulli kilib tayyorlanadi. Bir yulli kobik-trubali issiklik
almashinish kurilmai, kobik 1, truba turlari 2, trubalar 3, kopkok 4, issiklik
tashuvchilar kiradigan va chikadigan patrubkalar 5, 6, bolt 7 va prokladka 8 dan iborat (3 - rasm).
Issiklik tashuvchilarning tezligini oshirish maksadida kup yulli isitkichlar ishlatiladi. Bu isitkichlarda suyuklikning sarfi kam bulganda ularning trubalardagi tezligi kichik bulib, natijada issiklik almashinish koeffitsiyenti xam kam buladi.
Kup yulli isitkichlarda trubalarni seksiyalarga bulish uchun yoki muxitning xarakat yulining soniga karab, isitkichning kopkogi bilan truba turining orasiga kundalang tusiklar urnatiladi (2.1.1-rasm). Bunda xar bir seksiyadagi trubalarning soni bir xil bulishi kerak. Kup yulli isitkichlarda bir yulli isitkichlarga nisbatan muxitlarning tezligi yullarning soniga karab proporsional uzgaradi.
Kimyo sanoatida 4-6 yulli isitkichlar ishlatiladi, chunki yullarning soni ortib borishi bilan isitkichning gidravlik karshiligi ortib, kurilmaning konstruksiyasi murakkablashadi.

3- rasm. Bir yulli kobik trubali isitkichlar:

1. 
   kobik; 2- truba turlari; 3 - trubalar; 4- kopkok; 5,6 - issiklik agentlari kiradigan va chikadigan shtuserlar; 7- bolt; 8- kistirma.
   

Kobik-trubali isitkichlarda kobik bilan trubalar orasidagi temperaturalarning farkiga karab truba va kobikning uzayishi xar xil buladi. Shuning uchun kobik trubali isitkichlar konstruksiyasiga kura ikki xil buladi: 1) kuzgalmas turli isitkichlar; 2) kompensatorli isitkichlar.
Kuzgalmas turli isitkichlarda issiklik ta’sirida trubalar va kobik xar xil uzayadi, shu sababli bunday isitkichlar trubalar va kobik urtasidagi temperaturalar farki katta bulmaganda ( 5 ⁰S gacha) ishlatiladi.

3 - rasm. Kup yulli kobik trubali isitkichlar:

1. 
   ikki yulli; b) turt yulli. I - II - issiklik tashuvchi agentlar; 1 - kopkok; 2- kundalang tusiklar.
   

Temperaturalar farki 50 ⁰S dan katta bulganda trubalar va kobikning xar xil uzayishini kompensatsiyalash maksadida linzali kompensatorli (3 - rasm, a) va U - simon trubali (3 -rasm, b) kobik trubali isitkichlar ishlatiladi.
Linzali kompensator isitish trubalari va kurilma devori urtasidagi bosim
н6м10⁵ / ² gacha bulganda ishlatiladi.

U - simon kobik trubali isitkichlarda issiklik ta’sirida trubalarning uzayishidagi kompensatsiyani truba kurilmalarining uzi bajaradi.

4. 
   rasm. Temperatura yukori bulganda kobik va trubalarni uzaytirishni xisobga oluvchi kobik-trubali isitkichlar: a) linza kompensatorli; b) U - simon trubali.