Qarshi muhandislik iqtisodiyot

15.1-rasm. Membranali tyagonaporomerning sxemasi. 
Elastik element sifatida membrana quti 2 ishlatilgan. Bu quti ikkita 
kavsharlangan, gofrilangan membranalardan iborat bo‘lib, o‘lchanayotgan muhit 
bilan naycha 1 orqali bog‘langan. 
Bosimning o‘zgarishi membrana qutichaning egilishini o‘zgartiradi. Shunda 
membrananing ustki qismiga kavsharlangan shtift 8 tirsakli richag 5 ni buradi, 

---

81 
richag esa o‘z navbatida tortqi 7 va povodok 9 orqali strelka 6 ni buradi. Strelkani 
boshlang‘ich holatga keltirish uchun qaytaruvchi prujina 10 mavjud. 
Membrananing siljishi o‘lchanayotgan bosimga proporsional bo‘lmagani 
sababli, asbob konstruksiyasida tekis shkalaga ega bo‘lish uchun maxsus qurilma 
ko‘zda tutilgan. Bu qurilma yassi prujina 3 va rostlovchi vintlari bo‘lgan 
kronshteyn 4 dan iborat. Strelka vint 12 orqali nol belgisida o‘rnatiladi. Vintni soat 
strelkasi yo‘nalishida burash natijasida uning konus qismi halqa ichiga kiradi va 
richag 11 ni ko‘taradi, shunda strelka shkala bo‘yicha o‘ng tomonga siljiydi. Agar 
vint soat strelkasi harakati yo‘nalishiga qarshi buralsa, richag 11, prujina 13 
ta’sirida pastga harakatlanadi va strelka chap tomon siljiydi. Bunday membranali 
asboblar turli modifikatsiyalarda ishlanadi hamda ±250 Pa dan ±25 kPa gacha 
bo‘lgan o‘lchash chegaralariga mo‘ljallangan. Ularning aniqlik klassi 1,5 va 2,5. 
DAS elektr va pnevmatik tarmoqlari 
tarkibiga 
kirgan 
yumshoq 
membranali 
difmanometrlar (DM) keng tarqalgan. DPS 
tarmoqlariga kirgan asboblarning o‘lchov qismlari 
ham yuqoridagidek, 15.2-rasmda gaz bosimi 
o‘zgarishlarini 
masofaga 
uzatuvchi 
elektr 
signallarga uzluksiz aylantirishga mo‘ljallangan 
membranali elektr difmanometrning prinsipial 
sxemasi keltirilgan. Asbobning ishlash prinsipi 
elektr 
signalli 
kompensatsiyaga 
asoslangan 
O‘lchanayotgan 
bosimlar 
farqi 
membranali 
o‘lchash bloki 12 ning musbat va manfiy 
kameralariga keltiriladi. Membrana yordamida 
bosimlar 
farqi 
unga 
proporsional 
kuchga 
aylantiriladi. Membranada hosil bo‘lgan kuch 
richag 11 yordamida o‘zgartgichning richagli 
uzatish mexanizmiga uzatiladi. O‘zgartgich T- 
simon richag 1, G- simon richag 2 va richag 8 dan 
iborat bo‘lib, teskari bog‘lanish kuchi bilan 
muvozanatlanadi.