Qarshi muhandislik iqtisodiyot

elektr differensial – transformator 
yordamida uzatadigan rotametr sxemasi
 

---

119 
joylashgan, naycha tashqarisida esa o‘zgartgichning g‘altagi 7 bor. 
Shkalasiz rotametlar ko‘rsatuvchi yoki qayd qiluvchi ikkilamchi differensial-
transformatorli asbob tarkibida ishlatiladi. Rotametrlar ortiqcha ish bosimi 
ta’siridagi muhit sarfini o‘lchash uchun (6,27 mPa) chiqariladi. Bu asboblar 
kattaroq ortiqcha bosimlargaham mo‘ljallab chiqariladi. Bundan tashqari, 
o‘zgarmas 0...5 mA tokli chiqish signali bilan ishlaydigan rotametrlar ham mavjud. 
Ularning suv bo‘yicha o‘lchash chegarasi 16000 l/soat. Asosiy xatolik ±1,5%. 
Portlash va yong‘in xavfi bor joylarda ko‘rsatishlarni masofaga pnevmatik 
uzatadigan rotametrlar ishlatiladi. Bunday rotametrning prinsipial sxemasi 44.4-
rasmda ko‘rsatilgan. Bu rotametrning o‘lchash qismi konussimon qalqovich 1, 
diafragma 2 va po‘latdan ishlangan silindrik quvur 3 dan iborat. Qalqovich 
konussimon quvur ichida harakat qiluvchi rotametr turlari ham mavjud. Shtok 4 ga 
ikkita silindrik magnit 5 biriktirilgan. Bu magnitlar bir-biriga bir xil ishorali 
qutblari bilan qaratilgan. Magnitlar qalqovich bilan birga naycha 6 ichida siljiydi. 
Naycha esa magnitmas materialdan tayyorlanadi. Tashqaridan naycha pishang 8 ga 
o‘rnatilgan magnit 7 bilan o‘ralgan. 
Silindrik magnitlar 5 bilan tashqi magnit 7 magnitli mufta hosil qiladi. 
Qalqovichning magnit mufta va pishang 8 yordamida harakatlanishi 
o‘lchanayotgan sarf miqdorini shkala 10 da joylashgan ko‘rsatuvchi strelka 9 ga 
uzatadi. Masofaga pnevmatik uzatish mexanizmi kompensatsiya sxemasi asosida 
ishlaydigan o‘zgartgichdal iborat. O‘lchash tizimidagi tebranishlarni kamaytirish 
uchun dempferlovchi qurilma 28 ishlatiladi. Pnevmo uzatishli rotametrlarning 
seriyali ishlanadigan rusumlari 6,27 mPa ish bosimiga mo‘ljallangan. 
11
13
28
14
12
25
9
8
7
S
N
6
5
5
N
4
10
1
2
3
27
17
20
21
18
22
16
19
26
15
23
24
22.4 – rasm. Ko‘rsatishlarni masofaga pnevmatik uzatadigan rotametr sxemasi. 

---

120 
Bu asboblar bilan (suv bo‘yicha 16 m
3
/soat) gacha sarflar o‘lchanadi. Asosiy 
xatolik ±1,5% dan oshmaydi.