Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

KIRISH 
 
Mavzuning  dolzarbligi.  Mamlakatimizda  yoqilg‘i-energetika  resurslarini 
tejashga,  tabiiy  yoqilg‘ilardan  samarali  va  oqilona  foydalanishga  hamda 
muqobil  energiya  manbalaridan  foydalanishni  rivojlantirishga  qaratilgan  davlat 
siyosatini  amalga  oshirishda  О‘zbekiston  Respublikasi  Birinchi  Prezidentining 
2015-yil  5-mayda  qabul  qilingan  №PP-2343-sonli  “Ijtimoiy  va  iqtisodiyotning 
sohalarida  energiya  tejamkor  texnologiyalarni  joriy  etish,  energiya  sarfini 
kamaytirish  bо‘yicha  2015-2019  yillarga  mо‘ljallangan  chora-tadbirlar  dasturi” 
tо‘g‘risidagi Farmon muhim ahamiyatga ega [1].  
Ushbu  farmonda  qayta  tiklanadigan  energiya  manbalaridan  samarali 
foydalanish  texnologiyalarini  rivojlantirish  ustuvor  vazifalardan  etib  belgilab 
berildi. 
Magistirlik dissertatsiyasida avtonom isitish va issiq suv ta’minotida quyosh 
energiyasini  qо‘llash  va  energiya  tejash  ham  muhim  amaliy-ilmiy  ahamiyatga 
ega. 
Aktiv  va  passiv  quyoshli  istish  tizimlarida  quyosh  energiyasi  issiqlik 
energiyasiga  aylantiriladi.  Bu  turdagi  quyoshli  isitish  tizimlari  eng  yuqori 
issiqlik  samaradorligiga  ega  bо‘lishi  bilan  birga  nobarqaror  harorat  rejimi, 
kechki  paytlarda  issiqlik  yо‘qolishini  kamaytirish  uchun  yordamchi 
moslamalarning  talab  etilishi  va  kunduzgi  paytlarda  rо‘y  berishi  mumkin 
bо‘lgan issiqlik  va yorug‘lik dikomforti holatlari kabi bir qator kamchiliklarga 
ham  ega.  Mazkur  tipdagi  quyoshli  isitish  tizimlarining  qurilmalarining 
elementlarini  optimal  joylashtirish  natijasida  quyosh  nurlanishi  kollektori  va 
issiqlik  jamlagich  sirtidan  tarqalayotgan  issiqlik  atrof  muhitga  yо‘qolmasdan 
foydali  energiya  sifatida  beriladi.  Bu  masalani  hal  qilinishi  Respublikamiz 
uchun dolzarb bо‘lib, uning quyoshli isitish tizimlarining asosiy qurilmalarining 
о‘zaro  joylashtirishning  oqilona  konstiruktiv  yechimlarini  tanlash,  ularning 
asosiy  parametrlarini  optimallashtirish  va  bajarilgan  hisobiy-optimizatsion 
tadqiqotlarning haqqoniyligini tajribaviy tekshirishga olib kelinadi. 

---

 
4