Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «sohaning texnologik o’lchashlari va asboblari» fanidan ma’ruzalar matni

Haroratni o’lchash vositalarining tasnifi
Zamonaviy termometriya o’lchashning turli usul va vositalariga ega. Har bir usul o’ziga xos bo’lib, universallik xususiyatiga ega emas. Berilgan sharoitda optimal o’lchash usuli o’lchashga qo’yilgan aniqlik sharti va o’lchashning davomliligi sharti, temperaturani kayd qilish va avtomatik boshqarish zarurati yordamida belgilanadi.
Eng qulay, aniq va ishonchli o’lchash usullari temperaturaniig birlamchi datchiklari sifatida qarshilikning termoo’zgartkichi va termoelektr o’tgartkichlardan foydalanadigan kontaktli usullardan iborat.
Nazorat qilinadigan muhitlar tashqi sharoitni o’zgartirganda fizik xossalarining turli agressivligi va turg’unligi darajasi bilan suyuq, sochiluvchan, gazsimon yoki qattiq bo’lishi mumkin.
Temperaturani nazorat qilish vositalarining mavjudligi nazorat qilinayotgan muhit, obyekt, ishlatilish sharoitlari va texnik talablarning turli tumanligidadir.
Temperaturani o’lchash asboblarining ishlash prinsipiga qarab ularni quyidagi gruppalarga bo’lish mumkin:

1. 
   Kengayish termometrlari. Bu termometrlar temperatura o’zgarishi bilan suyuqlik yoki qattiq jismlar hajmi yoxud chiziqli o’lchamlarning o’zgarishiga asoslangan;
   
2. 
   Manometrik termometrlar. Bu asboblar moddalar hajmi o’zgarmas bo’lganda temperatura o’zgarishi bilan bosimning o’zgarishiga asoslangan;
   

O’lchash vositasi turi	O’lchash vositalarining turli tumanligi	Davomli foydalanish chegarasi,°S
1	2	3	4