Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «kasb ta'limi»

4.3.Horijiy mamlakatlarda kasbiy ta'limni rivojlanishi. 

Rivolangan horijiy  davlatlarda  ta'limning  mamlakat  ichki siyosatida  faol  ta'sir 

etadigan  ijtimoiy  jarayon  ekanligi,  e'tirof  qilingan  haqiqatdir.  Shu  tufayli  ham  chet 

mamlakalarda  maktab  ehtiyojini  iqtisodiy  ta'limga  ajratilayotgan  mablag'  miqdori 

yildan-yilga oshib bormoqda.  

Ma'lumki,  XX  asrning  ikkinchi  yarmida  Yaponiya  ta'limi  borasida  jahonda  eng 

oldingi o'rinlarga ko'tarildi. 

Hozirgi zamon Yapon ta'lim tizimining tarkibi quyidagicha;  

bog'chalar, boshlang'ich maktab, kichik o'rta maktab, yuqori o'rta maktab, oliy ta'lim 

tizimlariga kiruvchi oliy o'quv yurtlari.  

Majburiy  ta'lim:  ta'limning  bu  pog'onasi  6  yoshdan  15  yoshgacha  bo'lgan 

bolalarni o'z ichiga oladi. 6 yillik boshlang'ich ta'lim va 3 yillik o'rta maktab 9 yillik 

majburiy  ta'limni  tashkil  etadi  va  u  bepuldir.  Muhtoj  oilalarning  bolalariga  bepul 

nonushta, o'quv qurollari, tibbiy xizmat bilan ta'minlanadi. 

Yuqori o'rta maktab 10,11,12 sinflarni o'z ichiga oladi, bunday  maktablarning 

kunduzgi,  sirtqi  kechki  bo'limlari  mavjud.  O'quvchilarnng  95%  i  kunduzgi 

maktablarda o'qiydi.  

Oliy ta'lim universitetlarga yuqori va o'rta matabni bitirgan o'quvchilar qabul qilinadi. 

Oliy ta'lim majburiy hisoblanadi va u kasb ta'limi bilan uzviy bog'liqdir. 

Oliy ta'lim tizimi quyidagi turlarni o'z ichiga oladi: 

1. To'liq sikldagi universitet (4 yil)  

2. Tezlashtirilgan universitetlar sikli (2 yil) 

3. Kasb ta'lim kollejlari. 

4. Texnika universitetlari. 

Amerikada  yagona  davlat  ta'lim  tizimi  mavjud  emas.  Ya'ni  har  bir  shtat  o'zi 

mustaqil ravishda ta'lim tizimini aniqlaydi. 

AQShda ta'lim tizimi quyidagilardan iborat: 

- maktabgacha ta'lim muassasalari tarbiyalanuvchilar 3-5 yoshda bo'ladi; 

- o'rta maktab (9-12 sinf)da o'quvchilar 14-17 yoshda bo'ladi. 

- oliy ta'limning quyi bosqich ta'lim muassasalari. 

Fransiya  ta'limida  bolalarning  go'daklik  chog'idanoq  maktabda  o'qitish  uchun 

tayyor  holda  olib  kelish  g'oyat  muhim  masaladir.  Bu    bosqichda  tarbiyalanuvchilar 

quyidagicha tabaqalashtirilgan; 

- kichik guruh 2-4 yosh; 

- o'rta guruh 4-5 yosh; 

          - katta guruh 5-6 yosh.  

---

 

Fransiyada  boshlang'ich  ta'lim  maktablarida  6  yoshdan  11  yoshgacha  bo'lgan 

bolalar jalb qilinadi. O'quvchilar 11 yoshda boshlang'ich maktabga o'tadi. O'rta ta'lim 

esa  kollejlarda  va  liseylarda  amalga  oshiriladi.  O'rta  ta'lim  2  bosqichda  amalga 

oshiriladi. O'rta ta'lim ikki bosqichda beriladi. 

Birinchi bosqich (11 yoshdan 15 yoshgacha) 4 yil bo'lib, eng kichik sinf 6 sinf, 

5,4-o'rta sinf hisoblanadi. 

Oliy ta'lim universitetlarda 3 davrda amalga oshiriladi. 

Birinchi davr umumiy bo'lib, o'qish muddati 2 yil. 

Ikkinchi davrda o'qish 1 yil davom etadi. Talabalar uni magistr darajasi 

 bilan yakunlaydi. Uchinchi davrda o'qish bir-ikki yil. 

 

Sirtqi ta'lim shahobchalari juda keng. 

 

Ispaniyada ta'lim tarkibi quyidagilardan iborat; 

- maktabgacha ta'lim; 

 

- bazoviy ta'lim;        - kasb ta'limi;       - oliy ta'lim; 

 

Ispaniyada kasb ta'limi 4 bosqichdan iborat: 

 

1- darajada o'rta ta'limning yuqori sinflari kiradi. 

 

2- darajada 18 yoshdan boshlab o'qib, 1 darajali kollejni bitirishi lozim. 

 

3- darajali kollejda bir yil o'qib, sertifikat olinadi. Bu sertifikat menejer bo'lish 

yoki rahbar bo'lishi imkonini beradi. 

 

4-  darajada  bakalavr  diplomi  beriladi.  Bu  diplom  bilan  firmani  boshqarishi 

mumkin. Ispaniyada oliy ta'limni faqat universitetlar beriladi.