Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti «issiqlik energetikasi» kafedrasi

Boshlang’ich ma‘lumotlar:

1. Aholi soni’– N = 30 000 (qishi),

2. Turar joy binolar soni – n₁ = 90 (dona),
3. Ijtimoiy binolar soni - n₂ = 22 (dona),
6. Isitish davri – n_iс = 149 (kun)
Markazlashtirilgan issiqlik ta‘minoti tizimlarining ishlash tartibini loyihaash va ilshlab chiqishdagi birinchilardan hisoblangan vazifa – issiqlik iste‘mol qilinishining harakteri va qiymatini aniqlashdan iborat.
Markazlashtirilgan issiqlik t‘minoti qurilmalarini loyihashda issiqlik sarfining hisob haqidagi ma‘lumotlar yetishmaydi. Ishlatish jarayonida issiqlik iste‘molining hisoblab topilgan qiymatlariga haqiqiy sarfilar asosida tuzatishlar kiritiladi. Bu hol vaqt o’tishi bilan har bir iste‘molchining sinalgan issiqlik harakteristikasini belgilash imkon beradi.
Loyiha hajmiga issiqlik tarmog’ining issiqlik va gidravlik hisoblari kiradi.
Ish qo’yidagi bosqichlar bo’yicha bajariladi:
a) Issiqlik va elektr markazidan aholi turar joylarini isitish, ventilyatsiya va issiq suv ta‘minoti uchun beriladigan issiqlik sarfini aniqlash;
b) Issiqlik iste‘molining yillik davomiyligi grafigini qurish va zaruriy isitgichlarning ishda bo’lish vaqtini aniqlash;
v) Ikki quvurli suvli isitish tarmog’ining quvurlar diametri va uning ayrim qismlarida bosimning yo’qotilishrini aniqlash, pezometrik grafikni qurish;
g) Bug’li issiqlik tarmog’i quvurlarining diametrini va iste‘molchilar oldidagi bug’ning haqiqiy bosimini aniqlash;
d) Issiqlik tarmog’idagi iste‘molchilaridan biriga berilayotgan issiqlikni aniqlash;
e) 1Gjoul issiqlikni tashib berish uchun ketadigan nisbiy keltirilgan harajatni aniqlash.
Loyihaning chizmachilik qismida talabalar issiqlik iste‘moli doimiyligining grafigini va ikki quvurli issiqlik tarmog’ining pezometrik grafigini quradilar.

Issiqlik yuklamalar hisobi.
Tumanda yashovchilar soni 30 000 qishi, har bir qishiga to’g’ri keladigan yashash maydoni 9m²/qishi, yashash binosining tashqi hajmini yashash maydoniga nisbati (hajmiy koeffitsient) 6m³/m². Isitish uchun tashqi havoning hisobiy haroratini t_h , ventilyatsiya va isitish davrining doimiyligi uchun tashqi havoning hisobli haroratini t_is.h hamda t_v.h larni noxiyaning joylashgan yeriga qarab ilovalardan olamiz (ilovalar qo’llanmaning oxirida keltirilgan).
Hamma binolar ichidagi havoning hisoblashni soddalashtirish uchun _,t_ich=18ºС ga teng deb qabul qilinadi. Har sutkada ventilyatsiyaning ishlash soati bir xil 12 soat / sutkaga teng, Issiqlik suv ta‘minotining (IST) yil davomida ishlagan sutkalar soni z = 350 sutka deb qabul qilinadi, shu bilan birga IST 0 dan to soat 6 gacha ishlamaydi, 6 dan to soat 18 gacha o’rtacha yuklanishda, 18 dan to soat 24 gacha esa, maksimal yuklanishda soatlik notekislik koeffitsineti x_soat =1,7÷2,0 bilan ishlaydi.
Sovuq suvning harorati qishda t_s.q= 5С, yozda t_s.yo= 15С ga teng bo’lib olinadi.
Hisoblash vaqtida tarmoqda issiqlikning yo’qotilishlari qo’yidagicha qabul qilinadi: t_t = t_is.h = - 23 ºC (eng past harrorat) bo’lsa, -5 %, bo’lsa, - 3,6%, (yoz davrida) bo’lsa, yukorida keltirilgan holatidagi issiqlikning maksimal soatlik sarfidan 2,5 % miqdoridа olinadi.
Tashqalaridagi havo haroratining o’zgarmas holda turish vaqti haqidagi ma‘lumotlar 3 – ilovadan olinadi. Jamoat binolarining tashqi hajmi va IST ga issiqlik sarfini hisoblashni 1 – jadvaldagi yiriklashtirilgan ko’rsatkichlar bo’yicha olib borish kerak.
Binoning har bir qishiga to’g’ri keladigan tashqi hajmi:
v = n_кiшi = 96 = 54 м³ / qishi.
Bunda: n_кiшi – har bir qishi uchun yashash maydonining me‘yori;
 - hajmiy koeffitsient, ya‘ni binoning tashqi hajmini yashash maydoniga bo’lgan nisbati /m³ /m²/.
Yashash binolarning tashqi hajmi:
V_b = vN=5430000 = 1 620 000, m³
bunda, N – noxiyada yashovchilar soni.
Yashash binolarning o’rtacha tashqi hajmlari: V_y.b.o’r=V_b/n₁ ;

bunda, n₁ – binolar soni. (yashash binolar soni).
Jamoat binolarining tashqi hajmini hisoblash natijalarini 1 – jadvalga yig’amiz, unda ma‘lumotlardan olingan ventilyatsion harakteristikalarning qiymatlari (x_v), hajm ko’rsatkichlari, yashash noxiyasidagi binolarning soni va sanog’i ham keltirilgan.