Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti "iqtisodiyot" fakulteti

Boshlang‘ich hujjatning kо‘rsatkichlari (rekvizitlari) hujjatda qayd qilingan 

xо‘jalik  operatsiyasini  tavsiflaydigan    va  unga  yuridik  kuch  beradigan 

kо‘rsatkichlardir.  Boshlang‘ich  hujjatlar  yuridik  kuchga  ega  bо‘lishi  uchun  ular 

quyidagi  rekvizitlarga  ega  bо‘lishi  kerak:  tashkilotning  nomi;  hujjatning  nomi  va 

raqami; u tuzilgan sana va joy; xо‘jalik operatsiyasining nomi, mazmuni va miqdori 

(natura va pul ifodasida); xо‘jalik operatsiyasi amalga oshirilganiga va uning tо‘g‘ri 

rasmiylashtirilishiga  javobgar  shaxslarning  shaxsiy  imzolari  va  ularning  ta’biri 

(imzo chekuvchilarning lavozimlari va familiyalari). Boshlang‘ich hisob hujjatlarini 

tuzgan  hamda  imzolagan  shaxslar  ularning  о‘z  vaqtidaligiga  va  tо‘g‘riligiga, 

ishonchliligiga,  shuningdek,  buxgalteriya  hisobida  aks  ettirish  uchun  ularning 

belgilangan muddatlarda topshirilishiga mas’uldirlar. 

2.1.1-jadval 

---

 

13 

 

Xarajatlar smetasi ijrosining buxgalteriya hisobida qо‘llaniladigan  

hujjatlar

   

№ 

Hujjatning nomi 

Shakl raqami 

1  Bо‘nak hisoboti 

286 

2  Budjet tashkilotlarida kutubxonadan chiqarilgan adabiyotlarni hisobdan 

chiqarish dalolatnomasi  

444 

3 

Yaroqsiz holga kelgan asboblar, ishlab chiqarish va xо‘jalik 

inventarlarini hisobdan chiqarish dalolatnomasi  

443 

4  Budjet tashkilotlarida asosiy vositalarni tugatish haqidagi dalolatnoma  

AV-4 budjet 

5  Transport vositalarni tugatish haqidagi dalolatnoma  

AV-4a 

6  Tashkilot ehtiyojlari uchun materiallar berish qaydnomai  

410 

7  Kam ta’minlangan oilalarning bolalariga nafaqa tо‘lash qaydnomai    

450 

8  Hisobdor shaxslarga kassadan pul berish qaydnomai  

317 

9  Rejadagi bо‘nakni tо‘lash qaydnomai  

389 

10  Ta’tilga chiqarish (ishdan bо‘shatish) haqidagi ma’lumotnoma-hisob-

kitob  

425 -mex 

11  Kartochka-ma’lumotnoma  

387(417) 

12  Yuk xati (talabnoma)  

434 

13  Hisob-kitob-tо‘lov qaydnomai  

49 

14 

Kreditga  sotib  olingan  tovarlar  uchun  ishchi  va  xizmatchilarning  ish 

haqidan ushlanishlar reyestri  

407 

15  Tovar-transport yuk xati  

1-t namu-

naviy 

16  Kassa kirim orderi  

ko-1 

17  Kassa chiqim orderi  

ko-2 

18  Ish vaqtini hisobga olish tabeli  

421 

19  Boshqalar 

 

Moddiy qiymatliklarning sotib olinishiga doir hujjatlarda bu qiymatliklarning 

olganligiga moddiy javobgar shaxsning imzosi, bajarilgan ishlarga doir hujjatlarda 

esa  bajarilgan  ishning  qabul  qilinganligini  tasdiqlovchi  tegishli  shaxslarning 

imzolari bо‘lishi kerak. 

Boshlang‘ich  hujjatlarda  yozuvlar  siyoh  bilan,  sharikli  ruchka  pastasi  bilan, 

kimyoviy  qalam  bilan  yoki  turli  texnik  vositalar  yordamida  amalga  oshiriladi. 

Boshlang‘ich  hujjatlardagi  bо‘sh  qatorlar  chizib  chiqiladi.  Boshlang‘ich  hujjatlarda 

qirish va izohlanmagan tuzatishlar qilishga yо‘l qо‘yilmaydi. Boshlang‘ich hujjatlardagi 

xatolarni, notо‘g‘ri yozilgan matnni yoki summani ustidan chizib va chizilganning ustiga 

tо‘g‘ri matnni yoki summani yozish yо‘li bilan tо‘g‘rilanadi. Ustidan ingichka chiziq bilan 

shunday  chiziladiki,  keyinchalik  avval  yozilgan  ma’lumotni  о‘qish  mumkin  bо‘lsin. 

Boshlang‘ich  hujjatdagi  xatoni  tuzatish  «tuzatilgan»  degan  yozuv  bilan  izohlanishi  va 

---

 

14 

 

tuzatilgan  sana  kо‘rsatilgan  holda  hujjatni  imzolagan  shaxslarning  imzolari  bilan 

tuzatilganligi tasdiqlangan bо‘lishi kerak. Kassa va bank hujjatlarida tuzatishlar qilishga yо‘l 

qо‘yilmaydi. 

 

III.  Mahalliy budjetning bajarilishi tahlili. 

3.1. Budjet daromadlari bajarilishining hozirgi holati tahlili. 

 

Qashqadaryo  viloyati  hokimligi  huzuridagi  moliya  boshqarmasi    Qarshi 

shahri, A.Navoiy ko’chasi, 8 uyda o’z faoliyatini oli boradi. 

Boshqarma 

boshlig’i -Shukurov 

Abdusaid 

Abdumajitovich. 

Faoliyatning me’yoriy-huquqiy asoslari: 

Moliya 

boshqarmasi 

o’z 

faoliyatida 

O’zbekiston 

Respublikasi 

Konstitutsiyasiga, O’zbekiston Respublikasi qonunlariga, O’zbekiston Respublikasi 

Oliy  Kengashining  boshqa  qarorlariga,  Prezidentining  farmonlari,  qarorlari  va 

farmoyishlariga, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, O’zbekiston 

Respublikasi  Moliya  vazirligining  Nizomga  va  boshqa  me’yoriy  aktlarga  amal 

qiladi. 

Asosiy funksiya va huquqlari: 

Qashqadaryo viloyat hokimligi moliya boshqarmasi davlat boshqaruvi organi 

hisoblandi  va  yagona  soliq-byudjet  siyosatini  tashkil  etish  faoliyatini  amalga 

oshiradi.  Qashqadaryo  viloyat  hokimligi  moliya  boshqarmasi  tizimiga:  shahar  va 

tuman hokimliklarining moliya bo’limlari kiradi. 

Moliya boshqarmasining asosiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi: 

Qashqadaryo viloyat mahalliy byudjeti loyhasini tayyorlash, tasdiqlash, uning 

bajarilishini  ta’minlash,  mahalliy  byudjetning  bajarilganligi  haqidagi  hisobotni 

tayyorlash va moliya vazirligiga taqdim etish; 

Moliya  boshqarmasi  zimmasiga  yuklatigan  vazifalarga  muvofiq  quyidagi 

ishlarni amalga oshiradi: 

---

 

15 

 

Iqtisodiyotni  rivojlanishi  hamda  aholi  turmush  farovonligini  oshirish 

maqsadida  soliq  siyosati  va  soliqqa  tortish  tizimini  takomillashtirish  yuzasidan 

takliflar ishlab chiqish va Moliya vazirligiga taqdim etish; 

Byudjetga  soliq  va  boshqa  tushumlarni,  shuningdek  davlat  mulkini 

xususiylashtirishdan hamda davlat ulushiga hisoblangan dividendlar tushishi ustidan 

nazorat olib boradi; 

Berilgan  vakolati  doirasida  byudjet  mablag’laridan  maqsadli  va  samarali 

foydalanishi  hamda  davlat  ulushi  bo’lgan  xo’jalik  sub’ktlarda  moliya  intizomiga 

rioya etilishini nazorat qiladi. 

Davlat budjeti quyidagilarni о‘z ichiga oladi: 

1)  respublika budjeti; 

2) Qoraqalpog‘iston Respublikasining budjeti va mahalliy budjetlar. 

Davlat budjeti tarkibida davlat maqsadli fondlari ham jamlanadi.   

Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  budjeti  Qoraqalpog‘iston  Respublikasining 

respublika budjetini hamda respublikaga (Qoraqalpog‘iston) bо‘ysunuvchi tumanlar va 

shaharlar budjetlarini о‘z ichiga oladi. 

Viloyatning budjeti viloyat budjetini, viloyat tarkibiga kiruvchi tumanlar va 

shaharlar budjetlarini о‘z ichiga oladi. 

Tumanlarga bо‘linadigan shahar budjeti shahar budjetini va shahar tarkibiga 

kiruvchi tumanlar budjetlarini о‘z ichiga oladi. 

Tumanga bо‘ysunadigan shaharlari bо‘lgan tumanning budjeti tuman budjeti 

va tuman tarkibiga kiruvchi shaharlar budjetlarini о‘z ichiga oladi. 

Demak,  О‘zbekiston  Respublikasi  Davlat  budjeti  о‘z  ichiga  respublika 

budjeti,  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  budjeti  va  mahalliy  budjetlarni  oladi. 

Bundan  tashqari  Davlat  budjeti  tarkibida  Respublika  yо‘l  fondi,  О‘zbekiston 

Respublikasi Davlat mulkini boshqarish va tadbirkorlikni qо‘llab-quvvatlash davlat 

qо‘mitasining maxsus hisobvarag‘i, Ish bilan ta’minlashga kо‘maklashuvchi davlat 

fondi hamda О‘zbekiston Respublikasi budjetdan tashqari Pensiya fondi mablag‘lari 

jamlanadi. 

---

 

16 

 

 

 

 

 

 

 

3.1.2-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti 

daromadlarining 2017 yil ijrosi 

ming sо‘mda 

Daromadlar nomi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi  

Farqi 

(+, -) 

%% 

A 

1 

2 

3 

4 

Qо‘shilgan qiymat solig‘i 

442 443 823,0  

443 608 887,3  

1 165 

064,3  

100,3  

Yuridik shaxslarning daromadiga (foydasiga)  soliq 

52 407 308,0  

53 975 175,0  

1 567 

867,0  

103,0  

Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

298 590 863,0  

298 652 842,4  

61 979,4  

100,0  

Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

21 949 744,0  

21 981 883,3  

32 139,2  

100,1  

Jismoniy shaxslarning  daromadiga solinadigan soliq 

259 952 357,0  

259 911 860,9  

-40 496,1  

100,0  

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar;   JAMI: 

105 455 403,0  

104 358 967,2  

-1 096 

435,8  

99,0  

 Shu jumladan: - bozorlardan tushadigan daromadlar 

7 875 107,0  

6 236 837,3  

-1 638 

269,7  

79,2  

    - trasp.vosita.u-n benzin va diz.yoqilg‘i  ist’.qilin.jism.shaxs.soliq  

93 114 853,0  

93 591 399,7  

476 546,7  

100,5  

Davlat bojii 

32 446 830,0  

32 719 779,5  

272 949,5  

100,8  

Yig‘imlar va boshqa soliqsiz daromadlar 

65 496 775,0  

63 854 017,4  

-1 642 

757,6  

97,5  

Suv resurslaridan foydalanganlik  uchun soliq 

17 328 196,0  

17 384 762,2  

56 566,2  

100,3  

Musodira qil.TMQ sotishdan va qо‘yilgan jarima.tushumlar 

0,0  

3 288 194,3  

3 288 

194,3  

 

Budjet muassa-ning о‘tgan yil-gi debitor qarz-dan tushgan mablag‘lar 

0,0  

0,0  

0,0  

  

Barcha mulk shakldagi kichik korxonalar uchun yagona soliq 

110 578 688,0  

110 784 974,9  

206 286,9  

100,2  

Ijtimoiy Infratuzilmani rivojlantirish  solig‘i 

45 936 568,0  

46 567 811,7  

631 243,7  

101,4  

Ijaraga berilgan mulk uchun ijara tо‘lovi 

0,0  

1 554 044,4  

1 554 

044,4  

  

Tadbirkorlik faoliyat.b-n shug‘ill.jis.va yuridik shaxs.daromad.solin.soliq 

45 632 799,0  

44 272 619,0  

-1 360 

180,0  

97,0  

Umumdavlat korx.xususiylashtirishdan 15% tushumlar 

0,0  

212 458,2  

212 458,2  

  

Aksiz solig‘i 

22 746 923,0  

23 326 275,5  

579 352,5  

102,5  

Yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‘i  

61 044 708,0  

61 282 761,9  

238 053,9  

100,4  

Xarajatlarni qoplashga yо‘n-gan, yil boshiga bо‘lgan byud.mab-lari qold. 

  

  

0,0  

 

Daromadlar jami 

1 582 010 85,0  

1 587 737314,8  

5 726329,8  

100,4  

 

Qashqadaryo  viloyati  mahalliy  budjeti  daromadlar  qismini  tahlil  qiladigan 

bо‘lsak, 2017 yilda belgilangan rejaga nisbatan jismoniy shaxslarning  daromadiga 

solinadigan  soliq  (-40  496,1),  mahalliy  soliqlar  va  yig‘imlar  (-1  096  435,8), 

---

 

17 

 

bozorlardan  tushadigan  daromadlar  (-1  638  269,7),  yig‘imlar  va  boshqa  soliqsiz 

daromadlar (-1 642 757,6), Tadbirkorlik faoliyat bilan shug‘illanuvchi jismoniy va 

yuridik  shaxslar  daromadiga  solinadigan  soliqlar  (-1  360  180,0)  rejaga  nisbatan 

bajarilmay qolganligini kо‘rishimiz mumkin. Lekin hisobot davri oxirida 0,4 foizga 

daromadlar oshirib bajarilgan. 

 

3.1.3-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti 

daromadlarining 2017 yil ijrosi 

ming so‘mda 

Daromadlar nomi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi  

Farqi 

(+, -) 

%% 

A 

1 

2 

3 

4 

Qo‘shilgan qiymat solig‘i 

442 443 823,0   443 608 887,3   1 165 064,3  

100,3  

Yuridik shaxslarning daromadiga 

(foydasiga)  soliq 

52 407 308,0  

53 975 175,0   1 567 867,0  

103,0  

Yuridik shaxslarning mol-mulkiga 

solinadigan  soliq  

298 590 863,0   298 652 842,4  

61 979,4  

100,0  

Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga 

solinadigan  soliq  

21 949 744,0  

21 981 883,3  

32 139,2  

100,1  

Jismoniy shaxslarning  daromadiga 

solinadigan soliq 

259 952 357,0   259 911 860,9  

-40 496,1  

100,0  

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar;   JAMI: 

105 455 403,0   104 358 967,2  

-1 096 

435,8  

99,0  

 Shu jumladan: - bozorlardan tushadigan 

daromadlar 

7 875 107,0  

6 236 837,3  

-1 638 

269,7  

79,2  

    - trasp.vosita.u-n benzin va diz.yoqilg‘i  

ist’.qilin.jism.shaxs.soliq  

93 114 853,0  

93 591 399,7  

476 546,7  

100,5  

Davlat bojii 

32 446 830,0  

32 719 779,5  

272 949,5  

100,8  

Yig‘imlar va boshqa soliqsiz daromadlar 

65 496 775,0  

63 854 017,4  

-1 642 

757,6  

97,5  

Suv resurslaridan foydalanganlik  uchun 

soliq 

17 328 196,0  

17 384 762,2  

56 566,2  

100,3  

Musodira qil.TMQ sotishdan va 

qo‘yilgan jarima.tushumlar 

0,0  

3 288 194,3   3 288 194,3  

 

Barcha mulk shakldagi kichik korxonalar 

uchun yagona soliq 

110 578 688,0   110 784 974,9  

206 286,9  

100,2  

Ijtimoiy Infratuzilmani rivojlantirish  

solig‘i 

45 936 568,0  

46 567 811,7  

631 243,7  

101,4  

Ijaraga berilgan mulk uchun ijara to‘lovi 

0,0  

1 554 044,4   1 554 044,4  

  

Tadbirkorlik faoliyat.b-n shug‘ill.jis.va 

yuridik shaxs.daromad.solin.soliq 

45 632 799,0  

44 272 619,0  

-1 360 

180,0  

97,0  

Umumdavlat korx.xususiylashtirishdan 

15% tushumlar 

0,0  

212 458,2  

212 458,2  

  

---

 

18 

 

Aksiz solig‘i 

22 746 923,0  

23 326 275,5  

579 352,5  

102,5  

Yuridik va jismoniy shaxslardan 

olinadigan yer solig‘i  

61 044 708,0  

61 282 761,9  

238 053,9  

100,4  

Daromadlar jami 

1 582 010 85,0  

1 587737314,8  

5 726329,8  

100,4  

 

Davlat  budjetiga  kelib  tushgan  mablag‘larning  tо‘g‘ri  va  о‘z  vaqtida  kirim 

qilinishini  ta’minlash  maqsadida  О‘zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligining 

23402  «Respublika  budjetining  mablag‘lari»  hisobvarag‘i    Markaziy  bankning 

Toshkent  shahar  va  hududiy  Bosh  boshqarmalarining  hisob-kitob  kassa 

markazlarida hamda tijorat banklarida budjet daromadlari tasnifiga asosan ochiladi. 

Davlat  budjetining  buxgalteri  hisobi,  budjetga  daromadlar  tushumi  ustidan, 

har  bir  soliq  tо‘lovchi  tomonidan  budjetga  tо‘lovlarni  о‘tkazishi  ustidan  tizimli 

nazoratni ta’minlash vazifasini bajaradi.  

Budjet  daromadlari  asosan  bank  muassasalariga  tushadi.  Buxgalteriya  hisobi 

ma’lumotlaridan foydalanib, moliya organlari bank muassasalari tomonidan daromadlar 

tushumlarini  respublika  budjeti  va  mahalliy  budjetlarga  tо‘g‘ri  о‘tkazayotganligini 

kuzatib boradi.  

Yil  boshiga  qadar  moliya  organlari  bank  muassasalariga  har  bir  tuman  yoki 

shahar bо‘yicha xо‘jalik yurituvchi subyektlar va tashkilotlarning  rо‘yxati va ulardan 

undiriladigan tо‘lovlar rо‘yxati, bu tо‘lovlar qaysi budjetga va budjet tasnifining qaysi 

bо‘limiga  tо‘lovlar  о‘tkazilishi  kerakligi  tо‘g‘risida  xabar  beradi.  Bir  vaqtning 

о‘zida  bank  muassasalariga  har  yili  umumdavlat  soliqlari  va  daromadlarining 

taqsimlanish hajmlari va bu soliq va daromadlardan mahalliy budjetlarga qilinadigan 

ajratmalar hajmlari haqida xabar beradi. 

Moliya  organlarida  budjet  daromadlarining  buxgalteriya  hisobini  moliya 

organining  buxgalteriya  xizmati  olib  boradi,  ularning  tezkor  hisobini  esa  soliq 

organlari  olib  boradi.  Moliya  organining  buxgalteriya  xizmati  faqat  mazkur 

budjetning  daromadlarinigina  hisobga  olib  boradi.  Moliya  organi  funksiyalariga 

barcha daromadlarning, qaysi budjetga kelib tushishidan qat’iy nazar, hisoblanishi, 

kelib tushishi, hisobga о‘tkazilishi va qaytarilishini hisobga olish kiradi. Soliq organi 

daromadlar  turlari  bо‘yicha  shaxsiy  schyotlar  olib  boradi,  budjetga  tushgan 

daromadlarning  tezkor  ma’lumotlarini  aniqlaydi.  Budjet  daromadlari  turli 

---

 

19 

 

hujjatlarga  asosan  budjet  tasnifi  bо‘yicha  hisobga  olinadi. Tо‘lov hujjatlari tushgan 

daromadlarning  turlari  va  ularning  tо‘lovchilarini  aniqlash  imkonini  beradi.  Mahalliy 

budjet  mablag‘lari  depozit  hisobvarag‘i  bо‘yicha  bank  muassasasining  kо‘chirmasiga 

ilova qilingan tо‘lov hujjatlari, mazkur budjet daromadlarining buxgalteriya hisobi 

uchun asosiy hujjat bо‘lib xizmat qiladi.  

3.1.4-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti 

daromadlarining 2016 yil ijrosi 

ming sо‘mda 

 

Daromadlar nomi 

Aniqlangan  

reja 

Bajarilishi  

Farqi 

(+, -) 

%% 

A 

1 

2 

3 

4 

Qо‘shilgan qiymat solig‘i 

371 143 034,0  

374 905 744,5  

3 762 710,5  

101,0  

Yuridik shaxslarning daromadiga (foydasiga)  soliq 

59 114 974,0  

59 816 313,9  

701 339,9  

101,2  

Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

382 139 983,0  

392 088 649,1  

9 948 666,1  

102,6  

Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

17 835 763,0  

17 408 239,8  

-427 523,2  

97,6  

Jismoniy shaxslarning  daromadiga solinadigan soliq 

246 522 211,0  

244 186 787,8  

-2 335 423,2  

99,1  

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar;   JAMI: 

78 335 154,0  

78 431 864,7  

96 710,7  

100,1  

 Shu jumladan: - bozorlardan tushadigan daromadlar 

7 698 601,0  

8 217 532,9  

518 931,9  

106,7  

    - trasp.vosita.u-n benzin va diz.yoqilg‘i  ist’.qilin.jism.shaxs.soliq  

67 192 121,0  

67 379 461,1  

187 340,1  

100,3  

Davlat bojii 

25 593 110,0  

25 977 776,0  

384 666,0  

101,5  

Yig‘imlar va boshqa soliqsiz daromadlar 

45 686 289,0  

44 108 648,8  

-1 577 640,2  

96,5  

Suv resurslaridan foydalanganlik  uchun soliq 

15 259 688,0  

15 450 643,9  

190 955,9  

101,3  

Musodira qil.TMQ sotishdan va qо‘yilgan jarima.tushumlar 

0,0  

2 981 584,7  

2 981 584,7  

 

Barcha mulk shakldagi kichik korxonalar uchun yagona soliq 

90 299 733,0  

89 858 825,0  

-440 908,0  

99,5  

Ijtimoiy Infratuzilmani rivojlantirish  solig‘i 

59 452 866,0  

59 018 309,0  

-434 557,0  

99,3  

Ijaraga berilgan mulk uchun ijara tо‘lovi 

0,0  

989 469,1  

989 469,1  

  

Tadbirkorlik faoliyat.b-n shug‘ill.jis.va yuridik shaxs.daromad.solin.soliq 

35 769 270,0  

35 620 393,4  

-148 876,6  

99,6  

Umumdavlat korx.xususiylashtirishdan 15% tushumlar 

0,0  

334 770,2  

334 770,2  

  

Aksiz solig‘i 

21 593 966,0  

22 333 198,7  

739 232,7  

103,4  

Yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‘i  

48 561 235,0  

48 875 712,2  

314 477,1  

100,6  

Xarajatlarni qoplashga yо‘n-gan, yil boshiga bо‘lgan byud.mab-lari qold. 

  

  

0,0  

 

Daromadlar jami 

1 497 307276,0  

1 512 386 930,6  

15 079 654,6  

101,0  

Jadval  ma’lumotlaridan  kо‘rinib  turibdiki  2016  yilda  mahalliy  budjet 

daromadlari 1 foizga, ya’ni 15 079 654,6 ming sо‘mga oshirib bajarilgan. Yuridik 

va jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‘i 0,6 foizga, aksiz solig‘i 3,4 foizga, 

suv resurslaridan foydalanganlik  uchun soliq 1,3 foizga oshirib bajarilgan. 

---

 

20 

 

Mahalliy  moliya  organi  faqat  mazkur  budjetga  tushgan  daromadlarinigina 

emas,  balki  respublika  budjetiga  о‘tkaziluvchi  daromadlarni  ham  nazorat  qiladi. 

Shuning uchun bank muassasasi unga qaysi budjetga tushishidan qat’iy nazar barcha 

daromadlar  hisobvaraqlari  bо‘yicha  kо‘chirmalarni  ham  mahalliy  moliya 

organlariga jо‘natadi.  

Mahalliy budjet mablag‘lari depozit hisobvarag‘idan kо‘chirmani bank muassasasi 

moliya organiga har kuni,  respublika budjetining hisobvarag‘i kо‘chirmalarini esa – har 

hafta  yoki  undan  uzoqroq  muddat  oralig‘ida  va  har  oyning  1-kuniga  jо‘natishga 

majburdir. 

 

3.1.5-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti 

daromadlarining 2016 yil ijrosi 

ming so‘mda 

Daromadlar nomi 

Aniqlangan  

reja 

Bajarilishi  

Farqi 

(+, -) 

%% 

A 

1 

2 

3 

4 

Qo‘shilgan qiymat solig‘i 

371 143 034,0  

374 905 744,5  

3 762 710,5  

101,0  

Yuridik shaxslarning daromadiga 

(foydasiga)  soliq 

59 114 974,0  

59 816 313,9  

701 339,9  

101,2  

Yuridik shaxslarning mol-

mulkiga solinadigan  soliq  

382 139 983,0  

392 088 649,1  

9 948 666,1  

102,6  

Jismoniy shaxslarning mol-

mulkiga solinadigan  soliq  

17 835 763,0  

17 408 239,8  

-427 523,2  

97,6  

Jismoniy shaxslarning  

daromadiga solinadigan soliq 

246 522 211,0  

244 186 787,8   -2 335423,2 

99,1  

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar;   

JAMI: 

78 335 154,0  

78 431 864,7  

96 710,7  

100,1  

 Shu jumladan: - bozorlardan 

tushadigan daromadlar 

7 698 601,0  

8 217 532,9  

518 931,9  

106,7  

    - trasp.vosita.u-n benzin va 

diz.yoqilg‘i  

ist’.qilin.jism.shaxs.soliq  

67 192 121,0  

67 379 461,1  

187 340,1  

100,3  

Davlat bojii 

25 593 110,0  

25 977 776,0  

384 666,0  

101,5  

Yig‘imlar va boshqa soliqsiz 

daromadlar 

45 686 289,0  

44 108 648,8   -1 577640,2 

96,5  

Suv resurslaridan foydalanganlik  

uchun soliq 

15 259 688,0  

15 450 643,9  

190 955,9  

101,3  

Musodira qil.TMQ sotishdan va 

qo‘yilgan jarima.tushumlar 

0,0  

2 981 584,7  

2 981 584,7  

 

Barcha mulk shakldagi kichik 

korxonalar uchun yagona soliq 

90 299 733,0  

89 858 825,0  

-440 908,0  

99,5  

---

 

21 

 

Ijtimoiy Infratuzilmani 

rivojlantirish  solig‘i 

59 452 866,0  

59 018 309,0  

-434 557,0  

99,3  

Ijaraga berilgan mulk uchun ijara 

to‘lovi 

0,0  

989 469,1  

989 469,1  

  

Tadbirkorlik faoliyat.b-n 

shug‘ill.jis.va yuridik 

shaxs.daromad.solin.soliq 

35 769 270,0  

35 620 393,4  

-148 876,6  

99,6  

Umumdavlat 

korx.xususiylashtirishdan 15% 

tushumlar 

0,0  

334 770,2  

334 770,2  

  

Aksiz solig‘i 

21 593 966,0  

22 333 198,7  

739 232,7  

103,4  

Yuridik va jismoniy shaxslardan 

olinadigan yer solig‘i  

48 561 235,0  

48 875 712,2  

314 477,1  

100,6  

Xarajatlarni qoplashga yo‘n-gan, 

yil boshiga bo‘lgan byud.mab-lari 

qold. 

  

  

0,0  

 

Daromadlar jami 

1 497 307 276,0  

1 512 386 930,6   15 079 654,6  

101,0  

 

О‘zbekiston  Respublikasi  Markaziy  bankining  oylik  hisoboti  О‘zbekiston 

Respublikasi  Moliya  vazirligida  respublika  budjeti  daromadlarining  buxgalteriya 

hisobi uchun asos bо‘lib xizmat qiladi. 

О‘zbekiston Respublikasining «Budjet tizimi tо‘g‘risida»gi  qonuniga  muvofiq  davlat 

budjeti daromadlari   shakllantiriladi.  

О‘zbekiston Respublikasi hududida quyidagi soliq va tо‘lovlar amal qiladi: 

1)  umumdavlat soliqlari; 

2)  mahalliy soliqlar va yig‘imlar. 

 

3.1.6-jadval 

 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti 

daromadlarining yillar bо‘yicha ijrosi tо‘g‘risida 

M A ‘ L U M O T 

ming sо‘m 

  

2015 yil 

2016 yil 

2017 yil 

2017 yilda 2016 yilga reja bajarilishiga 

nisbatan о‘zgarish 

Daromadlar nomi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

(+,-) 

% 

Qо‘shilgan qiymat solig‘i 

330 374 635,0  

331 180 378,9  

371 143 034,0  

374 905 744,5  

442 443 823,0  

443 608 887,3  

112 428 508,4  

133,9478168 

Yuridik shaxslarning daromadiga (foydasiga)  soliq 

70 186 870,0  

70 759 360,7  

59 114 974,0  

59 816 313,9  

52 407 308,0  

53 975 175,0  

-16 784 185,7  

76,2799076 

Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

262 988 006,0  

268 305 

401,9  

382 139 983,0  

392 088 

649,1  

298 590 863,0  

298 652 

842,4  

30 347 440,5  

111,3107825 

Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

15 480 184,0  

15 780 935,2  

17 835 763,0  

17 408 239,8  

21 949 744,0  

21 981 883,3  

6 200 948,1  

139,29392 

Jismoniy shaxslarning  daromadiga solinadigan soliq 

206 717 885,0  

206 929 

919,7  

246 522 211,0  

244 186 

787,8  

259 952 357,0  

259 911 

860,9  

52 981 941,2  

125,6038089 

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar;   JAMI: 

50 642 540,0  

51 031 795,3  

78 335 154,0  

78 431 864,7  

105 455 403,0  

104 358 

967,2  

53 327 171,9  

204,4979342 

---

 

22 

 

 Shu jumladan: - bozorlardan tushadigan daromadlar 

6 811 180,0  

6 984 804,5  

7 698 601,0  

8 217 532,9  

7 875 107,0  

6 236 837,3  

-747 967,2  

89,29150859 

    - trasp.vosita.u-n benzin va diz.yoqilg‘i  

ist’.qilin.jism.shaxs.soliq  

41 335 177,0  

41 665 451,8  

67 192 121,0  

67 379 461,1  

93 114 853,0  

93 591 399,7  

51 925 947,9  

224,6259087 

Davlat boji 

22 068 199,0  

22 707 307,8  

25 593 110,0  

25 977 776,0  

32 446 830,0  

32 719 779,5  

10 012 471,7  

144,0936097 

Yig‘imlar va boshqa soliqsiz daromadlar 

36 423 311,0  

37 096 112,8  

45 686 289,0  

44 108 648,8  

65 496 775,0  

63 854 017,4  

26 757 904,6  

172,1312896 

Suv resurslaridan foydalanganlik  uchun soliq 

11 622 242,0  

11 825 323,0  

15 259 688,0  

15 450 643,9  

17 328 196,0  

17 384 762,2  

5 559 439,2  

147,0130007 

Musodira qil.TMQ sotishdan va qо‘yilgan 

jarima.tushumlar 

0,0  

4 019 832,8  

0,0  

2 981 584,7  

0,0  

3 288 194,3  

-731 638,6  

81,79927906 

Budjet muassa-ning о‘tgan yil-gi debitor qarz-dan 

tushgan mablag‘lar 

0,0  

0,0  

  

  

0,0  

0,0  

0,0  

  

Barcha mulk shakldagi kichik korxonalar uchun 

yagona soliq 

70 038 224,0  

71 097 997,8  

90 299 733,0  

89 858 825,0  

110 578 688,0  

110 784 

974,9  

39 686 977,1  

155,8201051 

Ijtimoiy Infratuzilmani rivojlantirish  solig‘i 

121 066 015,0  

118 783 835,9  

59 452 866,0  

59 018 309,0  

45 936 568,0  

46 567 811,7  

-72 216 024,2  

39,20382884 

Ijaraga berilgan mulk uchun ijara tо‘lovi 

0,0  

975 236,8  

0,0  

989 469,1  

0,0  

1 554 044,4  

578 807,6  

159,3504675 

Tadbirkorlik faoliyat.b-n shug‘ill.jis.va yuridik 

shaxs.daromad.solin.soliq 

24 585 331,0  

24 930 986,4  

35 769 270,0  

35 620 393,4  

45 632 799,0  

44 272 619,0  

19 341 632,6  

177,5806953 

Umumdavlat korx.xususiylashtirishdan 15% 

tushumlar 

0,0  

229 874,6  

0,0  

334 770,2  

0,0  

212 458,2  

-17 416,4  

92,42352135 

Aksiz solig‘i 

17 837 941,0  

19 915 750,7  

21 593 966,0  

22 333 198,7  

22 746 923,0  

23 326 275,5  

3 410 524,8  

117,1247613 

Yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan yer 

solig‘i  

40 451 823,0  

42 136 710,2  

48 561 235,0  

48 875 712,2  

61 044 708,0  

61 282 761,9  

19 146 051,7  

145,4379368 

Xarajatlarni qoplashga yо‘n-gan, yil boshiga bо‘lgan 

byud.mab-lari qold. 

0,0  

0,0  

  

  

  

  

0,0  

  

Daromadlar jami 

1 280 483 206,0  

1 297 706 760,5  

1 497 307 276,0  

1 512 386 930,6  

1 582 010 985,0  

1 587 737 314,8  

290 030 554,3  

122,3494678 

Qashqadaryo  viloyat  mahalliy  budjet  daromadlarini  yillar  bо‘yicha  tahlil 

qiladigan  bо‘lsak,  2017  yilda  mahalliy  budjet  bajarilishi  2015  yilga  nisbatan    22,3 

foizga  oshirib  bajarilgan.  Shundan  2017  yilda  yuridik  shaxslarning  daromadiga 

(foydasiga)    soliq,  bozorlardan  tushadigan  daromadlar,  musodira  qilingan  tovar 

moddiy  qimmatliklarni  sotishdan  va  qо‘yilgan  jarimalardan  tushumlar,  ijtimoiy 

infratuzilmani rivojlantirish  solig‘i va umumdavlat korxonalarini xususiylashtirishdan 

15% tushumlar 2015 yilga nisbatan kam bajarilgan. 

 

3.1.7-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti daromadlarining yillar bo‘yicha 

ijrosi to‘g‘risida ma‘lumot 

ming so‘m 

  

2015 yil 

2016 yil 

2017 yil 

2017 yilda 2016 yilga reja bajarilishiga 

nisbatan o‘zgarish 

Daromadlar nomi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

(+,-) 

% 

Qo‘shilgan qiymat solig‘i 

330374 35,0  

331180378,9  

371 143 034,0  

374 

905 

744,5  

442 443 823,0  

443 608 887,3  

112 428 508,4  

133,9478168 

Yuridik shaxslarning daromadiga (foydasiga)  soliq 

70 186 870,0  

70 759 360,7  

59 114 974,0  

59 

816 

313,9  

52 407 308,0  

53 975 175,0  

-16 784 185,7  

76,2799076 

Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

262 988 006,0  

268305401,9  

382 139 983,0  

392 

088 

649,1  

298 590 863,0  

298 652 842,4  

30 347 440,5  

111,3107825 

Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan  soliq  

15 480 184,0  

15 780 935,2  

17 835 763,0  

17 

408 

239,8  

21 949 744,0  

21 981 883,3  

6 200 948,1  

139,29392 

Jismoniy shaxslarning  daromadiga solinadigan soliq 

206717885,0  

206929919,7  

246 522 211,0  

244 

186 

787,8  

259 952 357,0  

259 911 860,9  

52 981 941,2  

125,6038089 

Mahalliy soliqlar va yig‘imlar;   JAMI: 

50 642 540,0  

51 031 795,3  

78 335 154,0  

78 

431 

864,7  

105 455 403,0  

104 358 967,2  

53 327 171,9  

204,4979342 

 Shu jumladan: - bozorlardan tushadigan daromadlar 

6 811 180,0  

6 984 804,5  

7 698 601,0  

8 217 532,9  

7 875 107,0  

6 236 837,3  

-747 967,2  

89,29150859 

    - 

trasp.vosita.u-n 

benzin 

va 

diz.yoqilg‘i  

ist’.qilin.jism.shaxs.soliq  

41 335 177,0  

41 665 451,8  

67 192 121,0  

67 

379 

461,1  

93 114 853,0  

93 591 399,7  

51 925 947,9  

224,6259087 

---

 

23 

 

Davlat boji 

22 068 199,0  

22 707 307,8  

25 593 110,0  

25 

977 

776,0  

32 446 830,0  

32 719 779,5  

10 012 471,7  

144,0936097 

Yig‘imlar va boshqa soliqsiz daromadlar 

36 423 311,0  

37 096 112,8  

45 686 289,0  

44 

108 

648,8  

65 496 775,0  

63 854 017,4  

26 757 904,6  

172,1312896 

Suv resurslaridan foydalanganlik  uchun soliq 

11 622 242,0  

11 825 323,0  

15 259 688,0  

15 

450 

643,9  

17 328 196,0  

17 384 762,2  

5 559 439,2  

147,0130007 

Musodira qil.TMQ sotishdan va qo‘yilgan jarima.tushumlar 

0,0  

4 019 832,8  

0,0  

2 981 584,7  

0,0  

3 288 194,3  

-731 638,6  

81,79927906 

Budjet  muassa-ning  o‘tgan  yil-gi  debitor  qarz-dan  tushgan 

mablag‘lar 

0,0  

0,0  

  

  

0,0  

0,0  

0,0  

  

Barcha mulk shakldagi kichik korxonalar uchun yagona soliq 

70 038 224,0  

71 097 997,8  

90 299 733,0  

89 

858 

825,0  

110 578 688,0  

110 784 974,9  

39 686 977,1  

155,8201051 

Ijtimoiy Infratuzilmani rivojlantirish  solig‘i 

121 066 015,0  

118 783 835,9  

59 452 866,0  

59 

018 

309,0  

45 936 568,0  

46 567 811,7  

-72 216 024,2  

39,20382884 

Ijaraga berilgan mulk uchun ijara to‘lovi 

0,0  

975 236,8  

0,0  

989 469,1  

0,0  

1 554 044,4  

578 807,6  

159,3504675 

Tadbirkorlik 

faoliyat.b-n 

shug‘ill.jis.va 

yuridik 

shaxs.daromad.solin.soliq 

24 585 331,0  

24 930 986,4  

35 769 270,0  

35 

620 

393,4  

45 632 799,0  

44 272 619,0  

19 341 632,6  

177,5806953 

Umumdavlat korx.xususiylashtirishdan 15% tushumlar 

0,0  

229 874,6  

0,0  

334 770,2  

0,0  

212 458,2  

-17 416,4  

92,42352135 

Aksiz solig‘i 

17 837 941,0  

19 915 750,7  

21 593 966,0  

22 

333 

198,7  

22 746 923,0  

23 326 275,5  

3 410 524,8  

117,1247613 

Yuridik va jismoniy shaxslardan olinadigan yer solig‘i  

40 451 823,0  

42 136 710,2  

48 561 235,0  

48 

875 

712,2  

61 044 708,0  

61 282 761,9  

19 146 051,7  

145,4379368 

Xarajatlarni  qoplashga  yo‘n-gan,  yil  boshiga  bo‘lgan  byud.mab-

lari qold. 

0,0  

0,0  

  

  

  

  

0,0  

  

Daromadlar jami 

1280 483 206,0 

1 297 706 760,5 

1497 307 276,0 

1512386930,6 

1582 010 985,0 

1587 737 314,8 

290 030 554,3 

122,3494678 

 

Moliya  organining  budjeti  bо‘yicha  buxgalteriya  xizmati  bank  muassasasining 

mahalliy  budjet  mablag‘lari  depozit  hisobvarag‘idan  olgan  kо‘chirmalarning 

tо‘g‘riligini uning  ma’lumotlarini unga ilova qilingan hujjatlar  ma’lumotlari bilan 

solishtirish  yо‘li  orqali  tekshiradi.  Sо‘ng,  daromad  turlari  bо‘yicha  hujjatlarni 

guruhlab,  mahalliy  budjet  mablag‘lari  depozit  hisobvarag‘iga  tushgan  daromadlar 

tо‘g‘risida ma’lumotnomani tuzadi. Ma’lumotnoma har kuni tuziladi. Daromadlar 

unga budjet tasnifining har bir bо‘linmasi bо‘yicha umumiy summalarda yoziladi. 

Ma’lumotnoma  asosida  memorial-order  tuziladi  va  sintetik  hisob  schyotlari 

bо‘yicha  «Bosh-jurnal»  kitobiga  va  analitik  hisobning  schyotlari  bо‘yicha 

«Daromadlar»  kitobiga  yoziladi.  Bundan  sо‘ng  tо‘lov  hujjatlarining  ikkinchi 

nusxalari tegishli soliq organlariga daromadlar va soliqlar tо‘lovchilar bilan hisob-

kitoblar  hisobida  qayd  qilish  uchun  beriladi.  Respublika  budjetining  shaxsiy 

hisobvarag‘idan kо‘chirma tо‘lov hujjatining ikkinchi nusxasi bilan moliya organiga 

kelib tushadi, sо‘ng tо‘lovchilarning shaxsiy schyotlarida qayd qilish uchun tegishli 

soliq organiga yuboriladi.  

Umumdavlat soliqlari tegishli budjetlar о‘rtasida har yili budjet tо‘g‘risidagi 

qonunda belgilanadigan meyor bо‘yicha taqsimlanadi. 

Qoraqalpog‘iston  Respublikasida  mahalliy  soliqlar  va  yig‘imlar  О‘zbekiston 

Respublikasining Soliq kodeksi, О‘zbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlari, 

---

 

24 

 

shuningdek,  Qoraqalpog‘iston  Respublikasining  qonun  hujjatlari  bilan  tartibga 

solinadi. 

Davlat  budjetiga  kelib  tushgan  umumdavlat  soliqlari,  yig‘imlari,  bojlari  va 

boshqa  majburiy  tо‘lovlar  О‘zbekiston  Respublikasi  banklari  tomonidan  qabul 

qilinadi  va  belgilangan  tartibda  23402  «Respublika  budjeti  mablag‘lari» 

hisobvarag‘iga kirim qilinadi. 

Davlat  budjetining  23402  «Respublika  budjeti  mablag‘lari»  hisobvarag‘iga 

kelib tushgan soliq va boshqa tо‘lovlar hisobidan belgilangan tartibda va miqdorda 

Respublika  budjetiga,  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  budjetiga  va  mahalliy 

budjetlarga ajratma qilinadi. 

Davlat  budjeti  daromadlari  hisobvarag‘iga  kelib  tushgan  mablag‘larning 

kirim  qilinganligi  tо‘g‘risida  hisobvaraqdan  kо‘chirma  va  ilovalar  banklar 

tomonidan о‘rnatilgan tartibda soliq organlariga beriladi. 

Jarima solish hukuqiga ega bо‘lgan organlar tomonidan yuridik va jismoniy 

shaxslarga solingan jarima summalari banklar tomonidan qabul qilinadi. 

Banklar  tomonidan  qabul  qilingan  jarima  summalari  qonunchilikda 

belgilangan tartibda va jarima soluvchi organlar bilan tuzilgan shartnomaga asosan 

tegishli  hisobvaraqlarga  о‘tkazib  beriladi.  Bunda  Davlat  budjetiga  о‘tkaziladigan 

jarima summalari Davlat budjeti daromadlar tasnifining «Yig‘imlar va boshqa soliq 

bо‘lmagan daromadlar» bо‘limidagi tegishli shartli hisobvaraqlarga kirim qilinadi. 

Davlat  budjetiga  tushuvchi  daromadlar,  quyidagi  ikkinchi  darajali  schetlari 

bо‘lgan, 04 passiv birinchi tartibli schyotda hisobga olinadi: 

040 - «Budjet daromadlari» subschyoti;  

041 - «Aniqlanmagan tushumlar» subschyoti; 

042  -  «Vaqtincha    mahalliy    budjet    daromadlariga  о‘tkazilgan        summalar» 

subschyoti; 

043  –  «Mahalliy  budjetga  yuqori  budjetning  prognoz  qilingan 

kо‘rsatkichlarining  ortig‘i  bilan  bajarilishidan  kelib  tushgan  daromadlar» 

subschyoti; 

045 – «Maqsadli sxemalar bо‘yicha mablag‘lar  tushumi» subschyoti. 

---

 

25 

 

040  -  «Budjet  daromadlari»  subschyotida  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi  va 

mahalliy  budjetlarning  bank  muassasalaridagi  hisobvaraqlariga  kelib  tushgan 

ularning  barcha  daromadlari  va  vaqtincha  mahalliy  budjet  daromadlariga 

о‘tkazilgan  summalar  hamda  budjet  daromadlariga  ortiqcha  kelib  tushgan 

summalarni  qaytarishga  doir  operatsiyalar  hisobga  olinadi.  Bundan  tashqari, 

daromadlarda  maqsadli  moliyalashtirish    shakllari  bо‘yicha  kelib  tushgan 

daromadlar  va amaldagi qonunlarga muvofiq kelib tushgan boshqa tushumlar  aks 

ettiriladi.  Mahalliy  budjet  daromadlari  hisobini  moliya  organining  buxgalteriya 

xizmati budjet tasnifining barcha bо‘limlari bо‘yicha olib boradi. 

 

3.2. Mahalliy budjet xarajatlari bajarilishining tahlili. 

 

 

Bugungi  kunda  mamlakatdagi  mavjud  ahvolni  о‘rganib  chiqib,  budjet 

xarajatlarini rejalashtirish jarayonida ajratilgan mablag‘lardan  foydalanish bо‘yicha 

budjet intizomi tuzilishining quyidagi о‘ziga xos kо‘rinishlarini keltirish mumkin: 

1)  budjetning  ikkinchi  darajali  xarajatlarini  mablag‘  bilan  ta’minlash 

oqibatida birinchi darajadagi tadbirlarga mablag‘ yо‘naltirishni kechiktirish; 

2) mahalliy xokimiyat organlarining budjet mablag‘lari sarflanishiga о‘rinsiz 

aralashuvi, ya’ni mablaglarni budjet parametrlarida kо‘zda tutilmagan xarajatlarga 

yо‘naltirish;  

3)  ish  xaki,  xо‘jalik  xarajatlari  bо‘yicha  belgilangan  budjet  meyorlarini 

oshirib borish;  

4) budjet mablag‘larini bir moddadan ikkinchi moddaga о‘tkazish va ulardan 

noqonuniy tarzda foydalanish. 

Budjet  mablag‘larining  maxalliy  budjetlar  parametrlarida  belgilangan 

xarajatlarga  tarkatib  yuborilishi,  birinchi  darajali  bо‘lgan  ish  haqi,  ijtimoiy 

nafaqalar, stipendiya tо‘lovlari, davolash va ta’lim muassasalariga oziq-ovqat, dori-

darmon, yoqilg‘i-energiya resurslarini yetkazib berishda jiddiy salbiy holatlarga olib 

kelmoqda. 

 

 

---

 

26 

 

3.2.8-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti 

xarajatlarining yillar bо‘yicha ijrosi tо‘g‘risida 

M A ‘ L U M O T 

 

ming sо‘m 

  

2015 yil 

2016 yil 

2017 yil 

2017 yilda 2016 yilga reja 

bajarilishiga nisbatan о‘zgarish 

Xarajatlar nomi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

(+,-) 

% 

A 

  

  

  

  

  

  

  

  

Iqtisodiyot xarajatlari, jami  

46055606,0 

46477531,7 

97693221,3 

98550293,6 

104641379,0 

104402576,5 

57 925 044,8  

224,630209 

Tashqi iqtisodiyot xarajatlari 

  

  

  

  

  

  

0,0  

  

Umumiy ta’lim 

556647668,7 

557143368,4 

673642676,7 

674067316,9 

749627193,2 

746155318,5 

189 011 950,1  

133,9251907 

Kadrlar tayyorlash 

160214662,0 

158918967,4 

195237199,0 

195142145,2 

218668079,0 

216598647,0 

57 679 679,7  

136,2950255 

Madaniyat 

5713963,6 

6031465,4 

10329808,3 

10340761,5 

7419649,7 

7904894,7 

1 873 429,3  

131,0609307 

Fan 

499592,0 

536753,8 

494973,0 

490355,9 

527141,0 

517023,2 

-19 730,6  

96,32408571 

Sog‘liqni saqlash 

255657566,4 

255854485,8 

302968805,7 

303070184,0 

345157581,3 

342855834,2 

87 001 348,4  

134,0042302 

Jismoniy tarbiya 

107221,0 

103220,2 

118163,3 

114705,9 

122175,0 

112228,5 

9 008,4  

108,7273367 

Ijtimoiy ta’minot 

6192187,7 

6176653,3 

7439374,8 

7505437,5 

8532380,6 

8482713,2 

2 306 059,9  

137,3351038 

Ijtimoiy sohalar, jami 

985032861,4 

984764914,2 

1190231000,8 

1190730907,0 

1330054199,9 

1322626659,3 

337 861 745,1  

134,3088731 

Sud, prokuratura organlari 

  

  

  

  

  

  

0,0  

  

Davlat Hukumat organlarini saqlash xarajatlari 

  

  

  

  

  

  

0,0  

  

Davlat boshqaruv organlarini saqlash xarajatlari 

40683244,1 

41894813,5 

14835544,9 

15445883,4 

15391338,2 

15872275,2 

-26 022 538,4  

37,88601458 

Mahalliy о‘zini о‘zi boshqaruv organlari 

19136070,0 

19193900,2 

23420065,6 

23418949,1 

26672620,5 

26598733,8 

7 404 833,7  

138,5790986 

Zahira jamg‘armasi 

1493697,0 

1235839,2 

1731151,0 

1510100,2 

2009089,0 

1856143,6 

620 304,4  

150,1929729 

Boshqa xarajatlar 

2549064,4 

4308799,1 

19238983,1 

29584511,9 

15127706,0 

15943190,1 

11 634 391,0  

370,0146998 

shu jumladan: Ijtimoiy kо‘nikma  markazi 

530340,8 

620812,0 

619268,3 

911891,2 

614058,0 

852731,0 

231 919,0  

137,3573632 

                          Qabullar uyi 

553318,0 

521773,3 

618142,0 

614044,5 

693501,0 

689119,7 

167 346,3  

132,0726134 

Kapital qо‘yilmalar va loyihalashtirish xarajatlari 

27677791,0 

30847133,1 

43440118,0 

46099475,5 

76432863,5 

68325178,6 

37 478 045,5  

221,496041 

Turmush farovonligini oshirish xarajatlari 

136605504,0 

136503644,2 

147136921,0 

147131762,6 

165576560,3 

165575725,8 

29 072 081,6  

121,2976597 

Mudofaa va huquqni muhofaza qilish organ.saqlash 

21003510,5 

20626190,9 

923506,1 

888298,5 

1060947,1 

946155,0 

-19 680 035,9  

4,587153077 

XARAJATLAR JAMI 

1280241328,2 

1285856746,0 

1538655316,7 

1553364986,6 

1736972869,1 

1722152557,8 

436 295 811,8  

133,9303591 

Jadval ma’lumotlarini tahlil qiladigan bо‘lsak, mahalliy budjet jami xarajatlari 

2017  yilda  2016  yilga  nisbatan  33,9  foizga  oshgan.  Viloyatda  ijtimoiy  sohani 

rivojlantirishga  2015  yilda 984764914,2, 2016  yilda  1190730907,0  va 2017  yilda 

esa 1322626659,3  ming sо‘m  xarajat qilingan. 2017  yilda 2016  yilga nisbatan  bu 

sohaga  qilingan  xarajatlar  34,3  foizga  oshgan.  Qiloyat  qiyofasini  о‘zgartirish  va 

yangilash  uchun  viloyatimizda  qilinayotgan  xarajatlar  miqdori  yil  sayin  oshirib 

borilmoqda. Buni biz yuqoridagi jadval ma’lumotlarida yaqqol kо‘rishimiz mumkin. 

---

 

27 

 

3.2.9-jadval 

Qashqadaryo viloyati mahalliy budjeti xarajatlarining yillar bo‘yicha ijrosi 

to‘g‘risida ma’lumot 

ming so‘m 

  

2015 yil 

2016 yil 

2017 yil 

2017 yilda 2016 yilga reja 

bajarilishiga nisbatan o‘zgarish 

Xarajatlar nomi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

Aniqlangan 

reja 

Bajarilishi 

(+,-) 

% 

Iqtisodiyot xarajatlari, jami  

46055606,0 

46477531,7 

97693221,3 

98550293,6 

104641379,0 

104402576,5 

57 925 044,8  

224,630209 

Tashqi iqtisodiyot xarajatlari 

  

  

  

  

  

  

0,0  

  

Umumiy ta’lim 

556647668,7 

557143368,4 

673642676,7 

674067316,9 

749627193,2 

746155318,5 

189 011 950,1  

133,9251907 

Kadrlar tayyorlash 

160214662,0 

158918967,4 

195237199,0 

195142145,2 

218668079,0 

216598647,0 

57 679 679,7  

136,2950255 

Madaniyat 

5713963,6 

6031465,4 

10329808,3 

10340761,5 

7419649,7 

7904894,7 

1 873 429,3  

131,0609307 

Fan 

499592,0 

536753,8 

494973,0 

490355,9 

527141,0 

517023,2 

-19 730,6  

96,32408571 

Sog‘liqni saqlash 

255657566,4 

255854485,8 

302968805,7 

303070184,0 

345157581,3 

342855834,2 

87 001 348,4  

134,0042302 

Jismoniy tarbiya 

107221,0 

103220,2 

118163,3 

114705,9 

122175,0 

112228,5 

9 008,4  

108,7273367 

Ijtimoiy ta’minot 

6192187,7 

6176653,3 

7439374,8 

7505437,5 

8532380,6 

8482713,2 

2 306 059,9  

137,3351038 

Ijtimoiy sohalar, jami 

985032861,4 

984764914,2 

1190231000,8 

1190730907,0 

1330054199,9 

1322626659,3 

337 861 745,1  

134,3088731 

Davlat boshqaruv organlarini saqlash xarajatlari 

40683244,1 

41894813,5 

14835544,9 

15445883,4 

15391338,2 

15872275,2 

-26 022 538,4  

37,88601458 

Mahalliy o‘zini o‘zi boshqaruv organlari 

19136070,0 

19193900,2 

23420065,6 

23418949,1 

26672620,5 

26598733,8 

7 404 833,7  

138,5790986 

Zahira jamg‘armasi 

1493697,0 

1235839,2 

1731151,0 

1510100,2 

2009089,0 

1856143,6 

620 304,4  

150,1929729 

Boshqa xarajatlar 

2549064,4 

4308799,1 

19238983,1 

29584511,9 

15127706,0 

15943190,1 

11 634 391,0  

370,0146998 

shu jumladan: Ijtimoiy ko‘nikma  markazi 

530340,8 

620812,0 

619268,3 

911891,2 

614058,0 

852731,0 

231 919,0  

137,3573632 

                          Qabullar uyi 

553318,0 

521773,3 

618142,0 

614044,5 

693501,0 

689119,7 

167 346,3  

132,0726134 

Kapital qo‘yilmalar va loyihalashtirish xarajatlari 

27677791,0 

30847133,1 

43440118,0 

46099475,5 

76432863,5 

68325178,6 

37 478 045,5  

221,496041 

Turmush farovonligini oshirish xarajatlari 

136605504,0 

136503644,2 

147136921,0 

147131762,6 

165576560,3 

165575725,8 

29 072 081,6  

121,2976597 

Mudofaa va huquqni muhofaza qilish organ.saqlash 

21003510,5 

20626190,9 

923506,1 

888298,5 

1060947,1 

946155,0 

-19 680 035,9  

4,587153077 

XARAJATLAR JAMI 

1280241328,2 

1285856746,0 

1538655316,7 

1553364986,6 

1736972869,1 

1722152557,8 

436 295 811,8  

133,9303591 

 

О‘zbekiston Respublikasining «Budjet tizimi tо‘g‘risida»gi Qonunining 38-

moddasi  bilan  Moliya  vazirligi  va  boshqa  moliya  organlarga  turli  darajadagi 

budjetlar  ijrosini  kо‘rib  chiqish,  budjet  mablag‘lari  oluvchilar  moliya-xо‘jalik 

faoliyatini о‘z vakolatlari doirasida taftish qilish va tekshiruvdan о‘tkazshi huquqlari 

belgilab berilgan.  Shuningdek, О‘zbekiston Respublikasining «Xо‘jalik yurituvchi 

subyektlar  faoliyatini  davlat  tomonidan  nazorat  qilish  tо‘g‘risida»gi  Qonuniga 

muvofiq.  davlat  budjeti  va  budjetdan  tashqari  fondlar  mablag‘lari  hisobidan 

moliyalashgiriladigan  muassasalar  faoliyati  yuzasidan  tahpil  va  tekshirishlar 

о‘tkazishda 

nazorat 

organlari 

faoliyatini 

muvofiklashtiruvchi 

respublika 

kengashining qarori talab etilmaydi. 

 

---

 

28 

 

 

Xulosa 

 

Hozirgi kunda mamlakatimizda budjet tashkilotlari uchun xarajatlar smetasini 

tuzish va uning ijrosi bo’yicha ko’plab me'yoriy xujjatlar yaratilgan bo'lsada ammo 

budjet  tashkilotlari  uchun  xarajatlar  smetasi  bilanbog’liq  quyidagi  muammolar 

mavjud.  

- 

tahlillar shuni ko’rsatadiki, yangi moliya yili uchun Respublika budjeti 

parametrlari  ishi  moliya  yilining  noyabr  va  dekabr  oylarida  tasdiqlansada  budjet 

tashkilotlarining (ayniqsa o’quv yurtlarining) xarajatlar smetasi yilning aprel va may 

oylarida tasdiqlanmoqda.  

- 

xarajatlar  smetasining  kech  tasdiqlanganganligi  oqibatida  ta’lim 

muassasalari  o’z  xarajatlarini  yilning  4-choragida  amalga  oshirishga  majbur 

bo’lmoqdalar va xarajatlar smetasida ko’rsatilgan mablag’larni to’lig’icha sarflash 

maqsadida  xarajatlarni  amalga  oshirishda  shoshma-shosharlikka  yo’l  qo’yilish 

holatlari uchrab turmoqda.  

Budjet  mablag’laridan  foydalanishda  budjet  intizomiga  alohida  e’tibor 

qaratish  budjet  mablag’laridan  belgilangan  maqsadlarda  foydalanish  resurslardan 

foydalanish sharoitida belgilangan limitlar doirasida sarf-xarajatni amalga oshirish 

maqsadga muvofiq. Shu maqsadda: 

- 

Budjet  tashkilotlari  mansabdor  shaxslarning  budjet  mablag’laridan 

foydalanish  yuzasidan  dunyoqarashini  o’zgartirish  lozim.  Buning  uchun  ularning 

iqtisodiy  erkinligini  oshirgan  holda  budjet  mablag’laridan  tejab  foydalanishga 

o’rgatish zarur.  

- 

Budjet  tashkilotlarida  foydalanilmayotgan  asosiy  vositasi  ijaraga 

berishdan olinadigan daromadning taqsimlanish nisbatini qayta ko’rib chiqish lozim.  

O’ylaymizki,  yuqorida  qayd  etilgan  tadbirlarning  amalga  oshirilishi  budjet 

mablag’laridan maqsadli va o’rinli foydalanishni ta’minlahsga xizmat qiladi.

  

 

 

 

---

 

29 

 

Foydalanilgan adabiyotlar rо‘yxati: 

I.     О‘zbekiston Respublikasi qonunlari. 

1. 

О‘zbekiston  Respublikasi  Konstitusiyasi.  T.:  О‘zbekiston,  2017.-39 

b.(о‘zgartirish va qо‘shimchalar bilan) 

2. 

"Byudjeti  tizimi  tо‘g‘risida"gi  О‘zbekiston  Respublikasi  qonuni. 

14.12.2000y.(о‘zgartirish va qо‘shimchalar bilan) 

3. 

"Davlat  byudjetining  g‘azna  ijrosi  tо‘g‘risida"»gi  О‘zbekiston 

Respublikasi Qonuni. 26.08.2004. (о‘zgartirish va qо‘shimchalar bilan). 

4. 

О‘zbekiston  Respublikasining  2013  yil  26  dekabrdagi  «О‘zbekiston 

Respublikasining  Byudjet  kodeksini  tasdiqlash  tо‘g‘risida»gi  О‘RQ-360-sonli 

Qonuni. 

5. 

"Mahalliy 

davlat 

hokimiyati 

tо‘g‘risida"gi 

№ 

913-X11-son 

О‘zbekiston Respublikasi Qonuni. 1993 yil 2-sentabr. 

II.    О‘zbekiston Respublikasi Prezident farmonlari va qarorlari, Vazirlar 

Mahkamasining qarorlari 

6. 

 О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «О‘zbekiston Respublikasini 

yanada  rivojlantirish  bо‘yicha  Harakatlar  strategiyasi  tо‘g‘risida»gi  Farmoni.  PF-

4947-son. 2017 yil 7 fevral. 

 

7. 

"Byudjet 

tashkilotlarini 

mablag‘ 

bilan 

ta’minlash 

tartibini 

takomillashtirish  tо‘g‘risida"  О‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining 

1999  yil  3  sentabr  414-son  Qarori  (О‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar 

mahkamasining 16.06.2007 yil 148-son qarori bilan tasdiqlangan yangi tahriri). 

 

III.   О‘zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari 

8. 

Mirziyoyev  SH.M.  “

Erkin  va  farovon,  demokratii  О‘zbekiston  davlatini 

birgalikda  barpo  etamiz.

”. 

-

Toshkent:  «О‘zbekiston»  NMIU,  2016.  - 

56 b. 

9. 

Mirziyoyev  SH.M.  “Qonun  ustuvorligi  va  inson  manfaatlarini 

ta’minlash-yurt  taraqqiyoti  va  xalq  farovonligining  garovidir”.  –Toshkent:  « 

О‘zbekiston» NMIU, 2017. -48 b. 

10. 

Mirziyoyev  SH.M.  “Tanqidiy  tahlil,  kat’iy  tartib-intizom  va  shaxsiy 

javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bо‘lishi kerak”. Toshkent: 

«О‘zbekiston», 2017. - 104 b. 

IV.   Asosiy va qо‘shimcha adabiyotlar 

11. 

 Azizova  I.A.  "Natijaga  yо‘naltirilgan  byudjetlashtirish"  T.:  2010  y. 

"infoCOM.UZ MCHJ" nashriyoti 152 bet. 

12. 

Afanasyev M.P. Byudjet i byudjetnaya sistema (izd:2), Yurayt, 2011g..   

782 str. 

---

 

30 

 

13. 

Burxonov U. Davlat xaridi. «inf()COM.UZ». Toshkent-2010 y. 160 bet 

14. 

Vaxabov A.V., Srojiddinova Z.X. Gosudarstvenniy byudjet: Uchebnik. 

T. "IQTISOD-MOLIYA", 2007 y. 454 str. 

15. 

Vahobov  A.V.,  Jamolov  H.  N.  Soglasovaniye  mejbyudjetnix 

otnosheniy.-Tashkent: Moliya, 2002.-S. 3. 

16. 

Vaxobov  A.  V.,  Qosimova  G.  Davlat  moliyasini  boshqarish.  О‘quv 

qо‘llanma. - T.: "IQTISOD-MOLIYA". 2008 y. 287 bet 

17. 

Ibragimov  A.K.,  Sugirbayev  B.B.  Byudjet  nazorati  va  auditi:  О‘quv 

qо‘llanma / T.: «infoCOM.UZ». 2009 y. 192 bet. 

18. 

Malikov  T.S.,  Haydarov  N.X.  Byudjet  daromadlari  va  xarajatlari.  - 

Tashkent: "IQTISOD-MOLIYA", 2007 y. - 245 bet 

19. 

Malikov T.S., Haydarov N.X.  Davlat byudjeti.- Toshkent:"IQTISOD-

MOLIYA", 2007y. - 84 bet 

20. 

Neshitoy  A.S.  Byudjetnaya  sistema  Rossiyskoy  Federatsii  (izd:10), 

Dashkov i K. 2011 g. 336 str. 

21. 

Nurmuxamedova  B.,  Kabirova  N.  "Moliya",  О‘quv  qо‘llanma.  T:, 

Iqtisod-moliya, 2012 y. 207 bet 

22. 

Srojiddinova 

Z. 

О‘zbekiston 

Respublikasi 

byudjet 

tizimi. 

«infoCOM.UZ». Toshkent-2010y. 500 bet 

23. 

Srojiddinova  Z.  Byudjetlararo  munosabatlar.  «infoCOM.UZ». 

Toshkent-2010 y. 156 bet. 

24. 

Seleznev  A.Z.  Byudjetnaya  sistema  Rossiyskoy  Federatsii.  Magistr. 

2011g. 383 str. 

25. 

Xodjayev  R.,  Egamberdiyev  A.,  Isayev  O.  Gosudarstvenniy  byudjet. 

Uchebnoye posobiye.- T.: "IQTISOD- MOLIYA", 2008 g. 112 str.  

26. 

Kovaleva V.V. Finansi.-Moskva: Prospekt. 2005.- S. 189. 

27. 

Qosimova  G.A.  Mahalliy  byudjetlarni  tuzish  va  ijrosini  ta’minlash. 

О‘quv qо‘llanma. T.: "Fan va texnologiya" 2007 y. 275 bet.  

28. 

Qosimova  G.  Davlat  byudjeti  ijrosining  g‘aznachilik  tizimi.  О‘quv 

qо‘llanma. T.: Iqtisod-moliya, 2008 y. 272 bet 

29. 

Qosimova G., Shaakramov K. Mahalliy byudjetlar. О‘quv qо‘llanma. - 

T.: "Moliya", 2012. 260 b. 

30. 

Polyak G.B. Byudjetnaya sistema R.F.-Moskva: YUNITI. 2001.-S. 

34. 

31. 

Lushin S.I., Slepov V.A. Gosudrastvenniye i munitsipalniye finansi.- 

Moskva: Ekonomist, 2003.- S.293. 

V.    Davriy nashrlar, statistik tо‘plamlar va hisobotlar 

---

 

31 

 

32. 

Abibullayev  B.  Mahaliy  soliqlar  //  Jamiyat  va  boshqaruv.  -Toshkent, 

2008. -№1. -B.70-71. 

33. 

Xayriddinov  A.  Mahalliy  byudjetlarning  moliyaviy  imkoniyatlari  // 

Jamiyat va boshqaruv. - Toshkent, 2007. - №4. - B.92-93. 

34. 

Xayriddinov  A.  Mahalliy  byudjetlar  daromad  bazalari  barqarorligini 

aniqlovchi kо‘rsatkichlar tizimi // MoliY. - Toshkent, 2009. № 4. - B. 28-33. 

VI.   Internet saytlari: 

35. 

www.stat.uz 

– 

O’zbekiston 

Respublikasi 

Davlat 

statistika 

qo’mitasining rasmiy sayti.   

36.  www.mf.uz  –  O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligining  rasmiy 

sayti.   

37.  www.uza.uz – O’zbekiston Respublikasi Milliy Axborot Agentligi rasmiy 

sayti. 

38.  www.cbu.uz-О‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki rasmiy sayti.