Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

Regenerativ issiqliк almashgichlar 
Bunday uskunalar birorta issiqlik tashuvchini oldin boshqa issiqlik 
tashuvchi ta’sirida isitilgan qattiq jism bilan navbatma-navbat kontakt qilishiga 
asoslangan. Qattiq jism (nasadka) qo‘zg‘almas va harakat-lanuvchi holatda 
bo‘lib, davriy ravishda issiqlik tashuvchilar ta’sirida isiydi yoki soviydi. 
Nasadka sifatida o‘tga chidamli g‘ishtlar, metall plastinalari va sharlar, 
alyuminiy folgasi va boshqa materiallar ishlatiladi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11-rasm.
Qo‘zg‘almas qatlamli regenerativ issiqlik almashgichning ishlash sxemasi: 
1,2–nasadkali regeneratorlar; 3,4–klapanlar; I va II–issiqlik tashuvchi agentlar. 
Qo‘zg‘almas nasadkali regenerativ issiqlik almashgichning sxemasi 11-
rasmda ko‘rsatilgan. Issiqlik tashuvchilar kiradigan yo‘nalishdagi (3) va (4) 
klapanlarning sxemada ko‘rsatilgan holatida, o‘ng kamera (2) ga qizdirilgan 
issiqlik tashuvchi (II) yuboriladi va nasadkaning qizishi yuz beradi; shu paytning 
o‘zida chap kamera (1) ga sovuq issiqlik tashuvchi (I) yuboriladi, bunda uning 
avval qizdirilgan nasadka ta’sirida isitish yuz beradi. Ma’lum vaqt o‘tgandan 
so‘ng klapanlar qarama-qarshi tomonga o‘zgartiriladi, bunda issiqlik almashi-
nish teskari yo‘nalishda boradi. Issiqlik tashuvchi agentlar yo‘nali-shidagi 
klapanlar holatining o‘zgarishi avtomatik ravishda bajariladi. 
Regenerativ issiqlik almashgichlarning bir qator kamchiliklari bor: 
qo‘shimcha chang tozalaydigan uskunalarni o‘rnatish talab qilinadi; gazlarni 
isitadigan va sovitadigan kameralarni qismlari abraziv yeyilishga uchraydi. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1.
Qo‘sh quvurli va namlanuvchi issiqlik almashgichlarning o‘xshash 
tomonlari, afzalliklari va kamchiliklari nimalardan iborat? 
2.
Zmeevikli issiqlik almashgichlar qanday tuzilishga ega va ularning 
afzalliklari va kamchiliklari qatoriga nimalarni kiritish mumkin? 
3.
Regenerativ 
issiqlik 
almashinish 
qurilmalarini 
afzallik 
va 
kamchiliklari? 
2 

---

132