Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

 
Gazni namsizlantirish qurilmalari 
Tabiiy va neft’ gazlarini namsizlantirish absorbsiya yoki adsorbsiya usullari 
bilan bajariladi. Har bir usulning o’ziga xos afzalligi va kamchiligi bor.
Absorbsiya usulining kimyoviy va fizikaviy turlari bor. Fizikaviy 
absorbsiyada jarayon suv buglarining gaz fazasidagi parsial bosimining o’lchamiga 
tenglashguncha davom etadi.
Absorbent sifatida asosan dietilenglikol va trietilenglikollar ishlatiladi. 
Jarayonning samaradorligi temperaturaga va absorbentning konsentrasiyasiga 
bog’liq.
Absorbentlar tuyingandan keyin ularning tarkibidagi suvni хaydash uchun 
DEGni 164
0
С va TEGni 206 
0
С gacha qizdiriladi. Bu jarayonda absorbentni 
tarkibida 2-3 % suv qoladi. Suvni qolgan qismini ham haydash uchun desorberda 
400-600 mm simob ustunigacha vakuum hozir qilish kerak. Vakuumni bir necha 
usul bilan olinadi. Bundan tashqari suv qoldig’ini azeotrop usul bilan хaydsh 
mumkin. Buning uchun DEG ga benzol, toluol, ksilollar, geptan, izooktan va 
shularga o’хshash uglevodorodlardan birini berilsa, ular suv qoldig’i bilan azeotrop 
hosil qilib olib chiqib ketadi. 

---

238 
1-rasm.Tabiiiy gazni glikollar bilan quritish qurilmasi
1-separator; 2-absorber; 3-sath o’lchagich; 4-tomchi tutib qoluvchi qurilma; 5-shamollatgich; 6-fil’tr; 
7-desorber; 8-kondensat yig’uvchi qurilma; 9-ejektor; I-хom gaz; II-quritilgan gaz; III-
regenerasiyalangan glikol; IV-sovutadigan suv; V- to’yingan glikol; VI-desorberni sug’orish; VII-
suv bug’i. 
Gazni namsizlantirishni bir necha teхnologik sхemalari bor. Ularni orasida 
keng qo’llaniladigani tarelkali absorberlar yordamidagisidir. Odatda namsizlan-
tirish +5 dan +35
0
C gacha temperaturada va 10-12 MPa bosimda olib boriladi.
Separator (1) da suv tomchilaridan halos bo’lgan nam gaz absorberiga (2) 
beriladi. Gaz absorberda yuqori tomonga harakat qilib, yuqoridan berilayotgan 
absorbent bilan uchrashadi. Absorberni yuqori qismidan chiqqan gaz tomchi 
tutuvchi (4) ga keladi. Bu erda absorbentni tomchilaridan tozalanadi. To’yingan 
absorbent desorberda (7) suvdan tozalanadi va yana absorberga beriladi. Suv 
bug’lari sovutgich (10) dan o’tib, kondensat yig’uvchida (8) to’planadi. 
Rektifikasion kolonnadagi vakuum elektor (9) yordamida joriy qilinadi.
Oхirgi vaqtda gorizontal absorberlar ishlatiladigan qo’rilmalardan ham 
foydalana boshlandi.