Qarshi muhandislik iqtisodiyot institui neft va gaz fakulteti «texnologik mashinalar va jihozlar» kafedrasi

ABSORBERLARNING TUZILISHI 
Absorbsiya jarayoni fazalarni ajratuvchi yuzada ro‘y beradi. Shu sababdan 
absorberlarda iloji boricha gaz va suyuqlik o‘rtasidagi kontakt (to‘qnashuv) 
yuzasini ko‘paytirish zarur. Fazalarning to‘qnashuv yuzasini hosil qilish usuliga 
ko‘ra, absorberlar shartli ravishda quyidagi turlarga bo‘linadi: 1) plyonkali; 2) 
nasadkali; 3) tarelkali; 4) suyuqlikni sochib beruvchi. 
Neft va gazni qayta ishlash korxonalarida tarelkali va nasadkali 
absorberlar eng ko‘p tarqalgan. 7-rasmda tarelkali va nasadkali absorberlarning 
sxematik ko‘rinishlari tasvirlangan. Tarelkali absorber (7, a-rasm) vertikal 
joylashgan uskunadan iborat bo‘lib, qobiq (1) ning yuqorigi qismida 
absorbentning gaz oqimi bilan chiqib ketmasligi uchun tomchi ajratgich (2)
o‘rnatilgan. Tarelkalar (3) ning ustida gaz oqimi bilan absorbentning 
to‘qnashuvi yuz beradi. Absorberni ta’mirlash 

---

19 
 
7-rasm.
Absorberlar: 
a–tarelkali: 1–qobiq; 2–tomchi ajratgich; 3–tarelka; 4–qopqoqli tuynuk; 5–tayanch gardishi; b–
nasadkali: 1–qobiq; 2–taqsimlovchi tarelka; 3–nasadka; 4–tayanch panjarasi; 5–qopqoqli yuklash 
tuynuklari; 6–tayanch; 7–qopqoqli tushirish tuynuklari. Oqimlar: I–to‘yinmagan absorbent; II–quruq 
gaz; III–ho‘l gaz; IV–to‘yingan absorbent. 
va uning ichki qismlarini montaj qilish uchun 4–5 ta tarelkalarning oralig‘iga 
qopqoqli tuynuklar (4) joylashtirilgan. Qobiqning pastki qismi tayanch gardishi 
(5) ga payvand qilingan. 
Nasadkali absorber (7,b-rasm) ning yuqorigi qismida regeneratsiya 
qilingan absorbent uchun taqsimlovchi tarelka (2) o‘rnatilgan. Nasadkali qatlam 
tayanch panjarasi (4) ning ustiga joylashtirilgan. Absorberni nasadka bilan 
yuklash va uni tushirish tuynuklar (5) va (7) orqali amalga oshiriladi. 
Neftga yo‘ldosh bo‘lgan gazlarni ajratishda absorberlardagi bosim 1,6–2,0 
MPa, tabiiy gazning komponentlarini ajratishda esa 4,0–7,5 MPa ni tashkil etadi. 
Absorberdagi harorat ishlatiladigan sovituvchi agentning haroratiga bog‘liq 
bo‘ladi, masalan, propanni ajratib olishda minus 40
0
C, etanni ajratib olishda esa 
minus 80–100
0
C atrofida bo‘ladi. Sanoatda ishlatiladigan absorberlarning 
diametri ish unumdorligiga bog‘liq bo‘lib, 3 metrgacha bo‘lishi mumkin. 
Uskunadagi tarelkalarning soni 30–40 tani tashkil etadi. Gazni qazib olish 
konlarida xomashyoni tozalash va quritish uchun ishlatiladigan bitta 
absorberning ish unumdorligi bir kechayu-kunduzda 10–35 mln.m
3
ni tashkil 
etadi.