O’zbeksiton respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti «Yengil sanoat mahsulotlari texnologiyasi»

16.1. Yubkalarning turlari. Yubka taqilmasini tikish
Yubkalar - xotin qizlarning jussasini pastki qismini yopib turuvchi buyum bo’lib, ular nimcha, jaketlar (kostyum) bilan komplekt tarzda yoki mustaqil kiyim sifatida tikiladi. Yubkalar turli shaklli va siluetli bo’ladi.

Siluetiga ko’ra, yubkalar: to’g’ri bichimli va pastga tomon kengaya borgan (konussimon) bo’ladi. To’g’ri bichimli yubkalar tor va keng tikilgan bo’lishi mumkin. Top yubkalarni:

- taxlamalarsiz;

- past tomonida kesimi bor;

- bitta yoki bir nechta yotqizib dazmollangan taxlamali;

- keng taxlamalari bor;

- bel chizig’i bo’ylab yotqizib dazmollnangan xilma - xil mayda taxlamali;

- dazmollanmaydigan taxlamali qilib tikiladi.

Etagi tomon kengaya borgan yubkalarning quyidagi turlari mavjud: klyosh, “qo’ng’iroqsimon”, “chala kylosh”, “to’la klyosh”.

Yubkalar birlashtiruvchi choklar miqdoriga qarab: bir chokli, ikki chokli, to’rt chokli, olti chokli, sakkiz chokli va ko’p chokli bo’lsihi mumkin.

Yubka tikishda hamma biriktirma choklarning qirqimlari maxsus mashinada yo’rmaladi. Vitachkalarni belgilangan chiziq bo’ylab yuqori qirqimdan tika boshlab, choki pastga tomon asta-sekin yo’q qilib yuboriladi. Modelda mo’ljallanganiga muvofiq, vitachkalarni yorib yoki bir tomonga yotqizib dazmollab, ular uchidagi solqilar kirishtiriladi. Yubka taqilmasi chokda, taxlamada bo’ladi yoki maxsus mashinada tikiladi.

Yubka old bo’lagi teskarisiga yordamchi andaza qo’yib, taqilma chetining chizig’i belgilanadi. Bu chiziqdan 0,2 sm masofada tarangroq tortib bo’ylama yoki yelim uqa qo’yiladi. Bo’ylamani old bo’lakka universal mashinada, uning qirqimidan 0,2 sm masofada baxyaqator yuritib tikiladi. Taqilma haqining chetiga astarlik gazlama parchasi (mag’iz) qo’yib 0,4-0,5 sm kenglikdagi ag’darma chok bilan tikiladi. Gazlama parchasi ag’darma chokdan aylantirib o’tkazilib, 0,4-0,5 sm kenglikda kant hosil qilinadi va ag’darma chok yonidan universal mashinada baxyaqator yuritiladi. Ip gazlamadan tikiladigan yubkalarda taqilmaning cheti teskarisiga 0,7 sm bukilib, bukilgan ziyidan 0,2 sm masofada baxyaqator yuritiladi.

Yubka belbog’siz bo’lsa, old bo’lak taqilma haqi o’ngi ichkariga qaratib bukiladi va yuqori cheti kertim joygacha universal mashinada 0,7 sm kenglikda ag’darma chok bilan tikiladi. Taqilma burchaklari o’ngiga ag’darilib, yon ziyi qo’lda to’g’ri qaviq solib yoki zanjir baxyali maxsus mashinada ko’klanadi. Yon ziyi teskari tomondan dazmollanadi.

Ort bo’lak taqilma haqining chetiga astarlik gazlama parchasi qo’yib, 0,4-0,5 sm kenglikdagi ag’darma chok bilan tikiladi. Gazlama parchasi ag’darma chokdan aylantirib o’tkazilib, 0,4-0,5 sm kenglikda kant hosil qilinadi va ag’darma chok yonidan universal mashinada baxyaqator yuritiladi. Astarlik gazlamaning ichki cheti 1 sm buklanadi va hosil bo’lgan ziydan 0,2 sm narida universal mashinada baxyaqator yuritib tikiladi. Bu baxyaqator taqilma tugmalanganda old bo’lak tagidan ko’rinib qolmaydigan bo’lishi kerak rasm). Astarlik gazlamaning ichki cheti yashirin baxyali maxsus mashinada tikib qo’yilsa ham bo’ladi.

Ip gazlamadan tikiladigan yubkalarda ort bo’lak taqilmasining ichki chetiga satin parchasi qo’yib, 0,4-0,5 sm kenglikda ag’darma chok bilan tikiladi. Chok to’g’rilanadi va yubka avrasidan 0,1-0,2 sm kant hosil qilib, ziyidan 0,2 sm masofada baxyaqator yuritiladi.

Yubka qirqimlari old bo’lak tomondan biriktirib tikiladi. Chok yorib yoki bir tomonga yotqizib dazmollanadi. Taqilma pastki uchi uning pastki qirqimidan 1 sm yuqorida universal mashinada ko’ndalangiga uchta baxyaqator yuritib puxtalanadi. Taqilma ziylari bo’ylab modelga muvofiq bezak baxyaqator yuritiladi yoki yolg’on qaviq solinadi. Yubka taxlamali bo’lsa, taqilma bezak chokining kengligi taxlama bezak chokining kengligi bilan bir xil bo’lishi kerak. Taqilma ustki qismi ostki qismi ustiga chiqarilib dazmollanadi.