Qarshi davlat universiteti zologiya va fi ziologiya kafedrasi zoogeografiya fanidan

Nazorat uchun savollar:
1.Areal tiplari to’risida ma’lumot bering.
2.Areal tiplari yaxlit, dog‘li va uzilgan areallar, sirkumpoyar, sirkumboreal, lentasimon, hamkor yoki qo‘shilgan areallar o’zaro o’xshashlik va farqlarini izohlang.
Talabaning mustaqil ishi
Zoogeografik oblastlar faunasini o‘zaro solishtirish orqali tahlil qilish (Indo-Maliy zoogeografik oblasti). Zoogeografik oblastlar faunasini o‘zaro solishtirish orqali tahlil qilish (Palearktika zogeografik oblasti). Zoogeografik oblastlar faunasini o‘zaro solishtirish orqali tahlil qilish (Nearltika zoogeografik oblasti).


10 – amaliy mashg‘ulot
Mavzu: O‘zbekistondagi muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni kontur xaritalarga tushirish va ularning hayvonot dunyosini muhofaza qilishdagi ahamiyatini o‘rganish


Mashg‘ulot maqsadi: Talabalarda O‘zbekistondagi muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni kontur xaritalarga tushirish va ularning hayvonot dunyosini muhofaza qilishdagi ahamiyatini o‘rganish bo‘yicha olgan bilimlarni mustahkamlash
Kerakli o’quv materiallari: Dunyo hayvonot olami xaritasi, globus, dunyo siyosiy xaritasi, rangsiz xarita, rasm daftar, rangli qalamlar va boshqalar.
Umumiy ma’lumot. O‘zbekistondagi muhofaza etiladigan tabiiy hududlarni kontur xaritalarga tushirish va ularning hayvonot dunyosini muhofaza qilishdagi ahamiyatini o‘rganish. O‘zbekiston Qizil kitobiga kiritilgan turlar va ularning tarqalish areallarini kontur xaritalarga tushirish.
Mashg‘ulotning borishi
Ilmiy asoslangan ma`lumotlar yetarli darajada bo`lsagina biologik xilma-xillik ob`ektlarini saqlab qolish mumkin. Bunday ma`lumotlar to`g`ri tashkil etilgan kadastr va monitoring natijalari orqali olinadi.Tabiiy ob`ektlar kadastri va monitoringini yangi bosqichga ko`tarish o`ta dolzarb vazifalardan sanaladi. Ayni paytda ushbu masalada o`z yechimini kutayotgan bir qator muammolar mavjud. Davlat kadastrini yuritishni to`g`ri tashkil etishda O`zbekiston Respublikasining “Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to`g`risida”gi Qonunining 14-moddasida hamda “Davlat kadastrlari to`g`risida”gi Qonuning 3-moddasida belgilab berilgan ob`ektning geografik joylashuvi, huquqiy maqomi, miqdor, sifat tavsiflari va bahosi to`g`risidagi yangilanib turiladigan ma`lumotlar va hujjatlarga e`tibor qaratish zarur. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar (METH) davlat kadastri ularning rejimini ta`minlash, ilmiy tadqiqotlar o`tkazish, ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirish va joylashtirishni rejalashtirayotganda mazkur hududlarni hisobga olish maqsadida yuritilishi lozim.
To`g`ri tashkil etilmagan kadastr natijalari qaysi turlar muhofazaga muhtojligi, qaysi turlarni Qizil kitoblarga kiritish zarurligi yoki muayyan turni ovlash uchun qancha miqdorda kvotalar berish kerakligi to`g`risida ma`lumot bermaydi. Xuddi shunday sifatsiz o`tkazilgan kadastr faoliyati hayvon turlarining tarqalish areali, ma`lum hududdagi hayvonlarning tur tarkibi, maydon birligidagi soni, hayvonlar uchun oziqa bo`ladigan biomassaning miqdori va shu kabi boshqadolzarb masalalarni hal etishda qiyinchilik tug`diradi.
Tabiat ob`ektlarini, shu jumladan hayvonot dunyosini muhofaza qilish maqsadida tashkil etilgan METHni to`la inventarizatsiya qilish, ularni tashkil etishdan ko`zda tutilgan maqsad va rejalashtirilgan vazifalarni qay darajada bajarayotganligini aniqlash, METHning faoliyatini baholash orqali ularning reytingini belgilash hamda uni tegishli tartibda rag`batlantirish kabi masalalarni qonun hujjatlari asosida tartibga solish zarur. Bu esa o`z navbatida O`zbekiston tabiatining bus-butunligini va ekologik barqarorlikni ta`minlashga xizmat qiladi.