Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Ishni bajarishish tartibi: Tekshiriladigan aralashma tortimi, masalan, 1,0562g 250 ml o’lchov kolbasigasolib, distillangan suvda eriti­ladi, kolba belgisigacha suv qo’shilib aralashtiriladi.
Ushbu tayyorlangan eritmadan pipetka bilan 25 ml olib, titrlash kolbasiga solinadi, 8-10 tomchi 0,1 protsentli fenolftalein eritmasi qo’shiladi. So’ng byuretkadagi standartlashtirilgan HCI eritmasi bilan qizil rang yo’qolguncha titrlanadi. Sarf bo’lgan xlorid kislo­taning hajmi byuretka bo’yicha aniqlanib, yozib qo’yiladi. Keyin eritma bo’lgan ayni titrlash kolbasiga 2-3 tom­chi metil zarg’aldog’i qo’shiladi, tekshirilayotgan erit­maning sariqtusga kirishi kuzatiladi. Sariq rangli eritmani byuretkadan HCI eritmasi bilan qizil-pushti rang hosil bo’lguncha titrlanadi.
Titrlashni hamma vaqtdagidek 3-4 marta takrorlanib, bir- biriga yaqin 3 ta titrlash natijalarining o’rtachasi olinadi.
Yozish tartibi.

1. 
   Fenolftalein ishtirokida titrlash:
   

1- titrlash uchun sarf bo’lgan HCI eritmasi V, = 23,22 ml
2- titrlash uchun sarf bo’lgan HCI eritmasi V2 = 23,20 ml
3- titrlash uchun sarf bo’lgan HCI eritmasi V3 = 23,21 ml

2. 
   Metiloranj ishtirokida titrlash
   

1- titrlash uchun sarf bo’lgan HCl eritmasi V, = 24,82 ml
2-titrlash uchun sarf bo’lgan HCl eritmasi V2 = 24,80 ml
3- titrlash uchun sarf bo’lgan HCl eritmasi V3 = 24,78 ml

Binobarin, natriy gidroksidni va Na₂CO₃ yarmisini titrlash uchun xlorid kislota eritmasidan 23,21 ml sarf­landi, natriy gidroksid va natriy karbonatning hamma- siga HCI eritmasidan 24,80 ml sarflandi.
Na₂C0₃ yarmisiga: 24,80-23,21=1,59 ml HCI
Na₂C0₃ ning hammasiga: 1,59 ml -2=3,18 ml HCI
NaOH ni titrlash uchun: 24,80ml -3,18ml=21,62 ml HCI
Bu qiymatlar asosida NaOH va Na₂C0₃ ning miqdorlari (massalari) topiladi.

1. 
   NaOH ning massasi quyidagicha topiladi: