Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi

gapdagi aazifasini beyagiyaang, ularni ikki ustun  shaklida yoziig. 
Namuna:      Yayusa qо‘llangan 
Takror qо‘llangan 
taqlidiy sо‘zlar 
taqlidiy sо‘zlar 
dupuri 
gir-gir 
shirr 
chirt-chirt 
yugur-yugur  
shivir-shivir  
sharaq-shurq  
gur-gur 
Birinchi gapdagi dupuri takpidii suz  yakka qullangan, ot tusiklaridan chiqqan tovushga taqlid asosida 
hosil bо‘lgan tovush sanaladi. Gapda otlashgailigi sababli esa vazifasini bajargan va 3- shaxs birlikdagi 
egalik affiksini opgan. Ikkinchi gapdagi gir-gir taqlid sо‘z, u takror holda qо‘llangan. Tabiat hodisasi 
bо‘lgan  shamol  harakatdan  chiqqan  tovushga  taqlid  bildirish  asosida  yaratilgzn  taqlid  sо‘z,  u  takror 
qо‘llangan, gapdagi vazifasi ravish holidir. Chunki u esar edi fe’liga bog‘lanib, uning harakat tarzini 
bildirayapti. 
277-Mashq..   Otlashmagan va otlashgan taqlid sо‘zlarni topib, ularni о‘zi bog‘lanib kelgan sо‘z bilan 
kо‘chiring. Taqlid sо‘zidagi egalik,   kelishik affikslari tagiga chizing.  
Namuna: Mayna uyda yolg‘iz о‘tirib uy tomini chertayotgan yomg‘irning taqur-tuqurini tikglardi. Bu 
gapda taqur-tuqirini sо‘z taqlid sо‘z turkumi sanaladi . U jonsiz predmet, yani yomg‘ir tomchilarining 
tomga tushish harakatidan chiqqan tovushga taqlid asosida yaratilgan taqlid sо‘zdir. Otlashgan chunki 
u  3-shaxs  birlikda  egalik  affiksi  "I"ni  olgan  ham  tushum  kelishik  qо‘shimchasi        -"NI"  ham  kabul 
qilgan gapda tо‘ldiruvchi vazifasini bajargan, chunki u tinglardi fe’li harakatini о‘ziga qabul qilayapti 
va  fe’l tо‘ldirib  kelayapti. О‘qituvchi  mashqlarni  ishlab  bо‘lgandan  keyin  talabalarning taqlidiy sо‘z 
haqida  nazariy  bilimparini  mustahkamlash  maqsadida  kartochkalar  tarqatib,  shu  kartochkada 

---

belgilangan  javob  talabalarning  har  biridan  qisqagina  sо‘rab  chiqadi.  Talabalar  ishtirokida  mavzuni 
xulosalaydi.     278-mashqni bajarishni va   5 ta gapdagi sо‘zlarni morfologik tahlil ztishni uyga vazifa 
qilib belgilaydi.