Qarshi davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti metodikasi kafedrasi



Download 2,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet165/245
Sana02.09.2021
Hajmi2,09 Mb.
#162437
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   245
Bog'liq
ona tili morfemika soz yasalishi morfologiya fanining oquv-uslubiy majmuasi

Mashg‘ulotning qisqa bayoni: 


Olmoshlar  ot,  sifat,  son,  ravish  kabi  shaxs,  predmet,  belgi  yoki  mikdor  bildirmay,  ular  о‘rnida 
almashinib  qо‘llanuvchs,  ularga  ishora  qiluvchi,  ularning  о‘rinbosari  hisoblanuvchi  sо‘z  turkumi 
ekanligi  talabalar  faolligida  aniqlanadi.  Olmoshlar  aniq  ma’no  bilan  umum-mavhum  ma’noning 
almashinib qо‘llanishini xarakterlovchi Sо‘zlar ekanligi misollar vositasida belgilanadi. Shundan keyin 
о‘qituvchi talabalarni faollashtirish asosida о‘ziga xos grammatik xususyyatlarini, xususan: a) boshqa 
sо‘z turkumlaridagi kabi sо‘z yasalish hodisasi kuchli emasligi, ya’ni yasovchi affikslar bilan olmosh 
yasalmasligi,  hech  kim  har  kim,  har  bir,  allakim,  allavaqg  kabi  olmoshlar  yasalishi  mavjudligi 
kо‘rsatiladi.  Olmoshlardan  affikslar  vositasida  juda  kam  sо‘z  turkumlarm  yasalishi  mumkinligi  ham 
qayd etiladi; 
b)  olmoshlar otlarga xos sо‘z о‘zgartiruvchilar bilan о‘zgaradi (uni uchratdim, sizdan о‘rgandim va b.; 
v)  kо‘plik  (-lar)ni  qabup  qilishda  ham  olmoshlarda  о‘ziga  xoslik  borligi  qayd  etiladi,  misollar 
vositasida izohlanadi. 
g)  olmoshlarning  gapda  bajargan  vazifasiga  kо‘ra:  ot,sifat,ssk,  ravish  xarakteridagi  olmoshlarga 
bо‘linishi,  gapda  ega,  kesim,  anik.lovchi,  tо‘ldiruvchi,  hol  vazifalar.ini  bajarishi  talabalardan  misol 
keltirish asoszda aniqlanadi. 
Shuningdek, dars davomida olmoshlarning ma’no turlari, о‘ziga xos grammatik belgilari ham kо‘rsatib 
boriladi. 
Nazariy  tushunchalar  amaliy  misollar  asosida  bayon  etilib,  talabalarni  bilimlari  aniqlanib  borishi 
davomida tegishli mashqlar ham bajartirib boriladi. Chunonchi dastlab 169-mashq ishlatiladi. Mashq 
talabi: Olmoshlarni aniqlang va nima (predmet, belgi, miqdor)ga ishora etilganligini belgilang. 
NAMUNA:  Rais  katta  yо‘ldan  ichkarida  bо‘lgan  ikki  zvenoning  g‘о‘zasini  oraladi,  hech  bir  qusur 
topolmadi,  chehrasi  ochilib  shiypon  tomon  yurdi.,,  Bu  gapda  hech  bir  sо‘zi  olmosh  ekanligini,  u 
predmetni  ishora  qilib*  kо‘rsatishini,  bо‘lishsizlik  olmoshi..  Buni,  albatta,  talabalar  faolligi  asosida 
aniqlanadi. Bu mashqni ishlab bо‘lgandan keyin 170- mashq bajartiriladi. 

Download 2,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   161   162   163   164   165   166   167   168   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish