Qarshi davlat universiteti jahon tarixi kafedrasi tarix falsafasi va tarix o

Arxaika davri - (er avVIII—VI asrlar) — polis davlatlarning shakllanishi
Tarix falsafasi–tarixiy tafakkur muammolari bilan shug'ullanadigan, insoniyat taraqqiyoti asosiy yo'nalishlarini qamrab olgan mustaqil bilimlar tizimi
Gegel - tarix falsafasi bu dunyoqarashlar, tarixiy tafakkur va tarix xotirasi haqidagi fan
I. Lakatos - «Tarix falsafasi tarix fanisiz bo'shliq. Tarix fani esa tarix falsafasisiz ko'rdir»
Amerika tarixchisi G. Kommadjer - «Tarix amalda atom, kimyoviy vositalar singari o'zini namoyon etolmaydi. Ushbu vositalar tabiatda mavjud. Ular inson yo'q qilguniga qadar mavjud bo'ladi. Tarix esa tabiatda yashamaydi. Balki inson tasavvurida, xotirasida yashaydi»
Polibiy- Eramizdan avvalgi II asrning ikkinchi yarimida Polibiy “umumiy tarixni” yozgan. Unda eramizdan avvalgi 264-146 yillardagi voqealar bayon qilingan. Uning bu asari ilmiy tadqiqotdir. Polibiy grek istoriografiyasining eng yaxshi ananalariga amal qilgan. Ammo uning siyosiy qarashlari Rim jamiyatidagi konservativ tabaqalarning manfatlarini ifoda qilgan
Tit Liviy - Tit Liviy Rimning afsonaviy zamondan boshlab o'zi yashagan davrga o'tgan butun tarixini yozishga harakat qilgan. Uning bu g'oyat puxta asari 142 ta kitobdan iborat bo'lgan, lekin undan atigi 38 tasi va boshqa bazi kitoblaridan parchalar saqlangan xolos. Tit Liviy tarixni yodgorlik deb bilgan. Uning fikricha, tarix o'rnak bo'la oladigan namunalarni ko'rsatishi bizning avlodlarimiz ko'p yillar davomida ko'rib kelgan, ofatlardan qanday qilib, saqlanishiga o'rgatishi lozim.
Korneliy Tatsit - (taxminan 54-120 yillar) bu davr eng mashxur tarixchilardandir. Tatsit eramizning 68 yilidan to 96 yiligacha bo'lgan davrni ichiga olgan “tarixlar” ni, Avgustning o'limidan (eramizning 14 - yili) Neronning xalokatigacha (eramizning 68–yili) bo'lgan davrning “Yilnomalar”ini, shuningdek “Germaniya” nomli kichikroq asarini yozgan. Tatsit bu so'nggi asarida german qabilalarining va Rim imperiyasi tuprog'idan tashqari yashagan boshqa Yevropa qabilalari va elatlarining etnografiyasini mufassal bayon qilgan