Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar kafedrasi

Ma’rifat – bilish, tanish, ya’ni bilim demakdir.
Madaniyat – “Madaniy” “shaharlik” degan ma’nolarni bildiradi. Keyinchalik “Ma’rifatli bo‘lish”, “Tarbiyali”, “Bilimli bo‘lish” ma’nolarida ishlatilgan.
Madaniyat – uzoq tarixiy taraqqiyot jarayonida insoniyat tomonidan yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklar, asori-atiqalar yig‘indisi.
Madaniyatli odam - o‘qimishli, zamon talablari kiyinish va muomila meyorlariga amal qiluvchi, axloq normalariga to‘la amal qiladigan, ilg‘or falsafiy g‘oyalarga ega bo‘lgan, jaxon madaniyati durdonalaridan xabardor bulgan shaxsga aytiladi.
Mafkura yakka hokimligi — muayyan bir davlatni, jamiyatni u yoki bu guruh egallab olib, o‘z mafkurasining to‘la xukmron bo‘lishiga intilsa, unga xos tamoyillarni o‘zgarmas aqidalar, yagona to‘g‘ri qoidalar sifatida davlat mafkurasiga aylantirsa, vujudga keladigan holatni ifodalovchi tushuncha.
Mafkuraviy plyuralizm (lotincha xilma-xillik, rang-baranglik) - bir mamlakat doirasida bir vaqtning o‘zida bir-biridan farq qiladigan hatto o‘zaro kurashadigan g‘oyalar, qarashlar. mafkuralarning majmuini ifodalaovchi tushuncha.
Mafkuraviy tarbiya - inson, ijtimoiy qatlam, gurux, millat, jamiyat, dunyo qarashini yo‘naltiradigan, o‘larda ma’lum e’tiqodni shakllantiradigan, bilimlar bilan qurollantirishga yo‘naltirilgan jarayon.
Mafkuraviy vaziyat- muayan mintaqa yoxud mamlakat hyotida mafkuralarinng o‘rni va mavqei ular o‘rtasidagi munosabatlar bilan bog‘liq jarayonlarni va shart-sharoitlar majmuini ifodalaydigan tushuncha.
Mahobxorat, Ramayana – Qadimgi Hindistondagi halq og‘zaki ijodi.
Manfaatlar to‘qnashuvi — shaxsiy (bevosita yoki bilvosita) manfaatdorlik shaxsning mansab yoki xizmat majburiyatlarini lozim darajada bajarishiga ta’sir ko‘rsatayotgan yoxud ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan hamda shaxsiy manfaatdorlik bilan fuqarolarning, tashkilotlarning, jamiyatning yoki davlatning huquqlari va qonuniy manfaatlari o‘rtasida qarama-qarshilik yuzaga kelayotgan yoki yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan vaziyat.