Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti

Institutsional jinoyatlar va odam savdosi
Aytishimiz mumkinki, odam savdosi XXI asr qulligidan iborat bo'lib, ulardan biri hisoblanadi eng keng tarqalgan jinoyatlar va bu giyohvand moddalar va qurol savdosidan keyin butun dunyoda ko'proq pul sarflaydi. Ushbu jinoyat har safar sodir bo'lganda, bitta odamda barcha inson huquqlari poymol etilib, ular nafaqat erkinliklarini, balki jismoniy va hissiy yaxlitligini ham buzadilar.
The qurbonlar Ushbu jinoyatda odatda zaif odamlar, ayniqsa nozik jismoniy yoki iqtisodiy sharoitdagi ayollar, bolalar va erkaklar; kamsitishga odatlangan va katta qarshilikka qarshi emas. Bu biznes o'z ichiga oladi kanca, yollash va o'g'irlash Bir paytlar noqonuniy tizim ichida bo'lgan, boshqa alternativa yoki qochib ketmagan yuzlab qurbonlarni aldash orqali.
Ushbu jinoyat haqida o'ylashda odatda savol tug'iladi: nima uchun biz bugungi kunda axborot qurshovida yashayotgan va ushbu noqonuniyliklardan xabardor bo'lgan ushbu turdagi jinoyatlar mavjud bo'lib qolmoqda? Ehtimol, javob inson dunyoning shohi bo'lishga odatlanib qolganligi va u xohlagan narsani qila oladigan va bekor qilishi mumkinligiga ishonishi bilan bog'liq. tizimga haqiqiy qarshilikka qarshi bo'lganlar kam .
Shuni ta'kidlash kerakki, odam savdosi va hayvonlar savdosi o'rtasida katta farq yo'q. Turli xil yo'llar bilan (shu jumladan ommaviy reklama orqali) institutsionalizatsiya qilingan va himoya qilingan bu so'nggi tizim boshqa tirik mavjudotlarni o'ldirish yoki ulardan iqtisodiy yoki oziq-ovqat manfaatlarini olish uchun ko'tarishdir. Men hayronman: bu odam savdosidan kamroq dahshatlimi? Men bunga ishonmayman, shunday jamiyatlarimizda kamsitishni qonuniylashtirishning yana bir namunasi .
Ikkala biznes ham mavjudligini davom ettirmoqda, chunki talab va taklif. Nozik vaziyatni tark etish uchun o'z yaqinlariga sotish va go'shtni sotish mumkin bo'lgan odamlarning taklifi hayvonlar mahsulotlari boshpana va talab uchun iste'mol va terilar uchun: suiiste'mol qilish asosiy qahramon bo'lgan tizimdan mahsulotlarni iste'mol qilishga tayyor odamlar.
Agar biz ba'zi zanjirlarni sindirishga jur'at etsak, adolatli dunyo haqida gapirishimiz mumkin; Ammo sir shundaki, inson o'zining ahamiyatsizligini tushunadi va yarim tangri rolini o'ynashni to'xtatadi, qolgan tirik mavjudotlar nima uchun tug'ilganligi to'g'risida qaror chiqarishga va qaror qilishga qodir
Bugungi kunda bir jinsli nikoh qonuniy ravishda 29 mamlakatda amalga oshiriladi va tan olinadi (mamlakat miqyosida yoki ayrim yurisdiktsiyalarda):
Argentina
Avstraliya
Avstriya
Belgiya
Braziliya
Kanada
Kolumbiya
Kosta-Rika
Daniya
Ekvador
Finlyandiya
Frantsiya
Germaniya
Islandiya
Irlandiya
Lyuksemburg
Maltada
Meksika^[a]
Gollandiya^[b]
Yangi Zelandiya^[c]
Norvegiya
Portugaliya
Janubiy Afrika
Ispaniya
Shvetsiya
Tayvan
Birlashgan Qirollik^[d]
Qo'shma Shtatlar^[e]
Urugvay
Bundan tashqari, Inson huquqlari bo'yicha Amerikaaro sud ning bir qator mamlakatlarda tan olinishiga ko'maklashishi kutilayotgan qaror chiqardi.
Bir jinsli nikohni joriy etish (shuningdek, shunday nomlanadi) nikoh tengligi) yurisdiksiyasiga ko'ra har xil bo'lgan va qonunchilik o'zgarishi bilan yuzaga kelgan nikoh to'g'risidagi qonun, tenglikning konstitutsiyaviy kafolatlariga asoslangan sud qarorlari, unga amaldagi nikoh qonunchiligi tomonidan yo'l qo'yilganligini tan olish, yoki to'g'ridan-to'g'ri xalq ovozi bilan (orqali referendumlar va tashabbuslar). Bir jinsli nikohni tan olish a deb hisoblanadi inson huquqi va a fuqarolik huquqi shuningdek, siyosiy, ijtimoiy va diniy masala.^[3] Bir jinsli nikohning eng taniqli tarafdorlari inson huquqlari va fuqarolik huquqlarini himoya qilish tashkilotlari hamda tibbiyot va ilmiy jamoalar, eng taniqli muxoliflar esa diniy fundamentalist guruhlar. Ovoz berishlar doimiy ravishda ko'rsatib turibdi barcha rivojlangan demokratik davlatlarda va ayrim rivojlanayotgan demokratiyalarda bir jinsli nikohni tan olish uchun doimiy ravishda qo'llab-quvvatlash.
Ilmiy tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, geylarning moddiy, psixologik va jismoniy farovonligi nikoh tufayli yaxshilanadi va bir jinsli ota-onalarning farzandlari qonun tomonidan tan olingan nikoh birlashmasi doirasida turmush qurgan bir jinsli juftliklar tarbiyasida katta foyda ko'rishadi. va ijtimoiy institutlar tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. Ijtimoiy fanlar bo'yicha tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, gomoseksuallarni nikohdan chetlatish ularni kamsitadi va ularga nisbatan jamoat kamsitishlarini taklif qiladi, shuningdek tadqiqotlar tsivilizatsiya yoki hayotiy ijtimoiy buyurtmalar heteroseksuallar bilan nikohni cheklashga bog'liq degan tushunchani rad etadi. Bir jinsli nikoh bir xil jinsiy aloqada bo'lganlarni tegishli davlat xizmatlari bilan ta'minlashi va ularga nisbatan qarama-qarshi jinsdagi nikohdagilar bilan taqqoslanadigan moliyaviy talablarni qo'yishi, shuningdek, merosxo'rlik va kasalxonaga borish huquqi kabi qonuniy himoya bilan ta'minlanishi mumkin. Bir jinsli nikohga qarshi chiqish gomoseksualizm g'ayritabiiy va g'ayritabiiy, bir jinsli uyushmalarning tan olinishi jamiyatda gomoseksualizmni rivojlantirishi va bolalar qarama-qarshi juftliklar tarbiyasida yaxshi bo'lishlari kabi da'volarga asoslanadi. Ushbu da'volar rad etilgan ilmiy tadqiqotlar, bu gomoseksualizm inson jinsiy hayotining tabiiy va normal o'zgarishi ekanligini ko'rsatadi va shu bilan jinsiy orientatsiya tanlov emas. Ko'pgina tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, bir jinsli juftliklarning bolalari ham xuddi boshqa jinsdagi juftliklarning farzandlari singari yaxshi turmushga chiqishadi; ba'zi tadkikotlar bir jinsli juftliklar tarbiyasi uchun foydali ekanligini ko'rsatdi.
4. Dunyo tamaddunining bugungi bosqichini globallashuv jarayonlarisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Globallashuv turli sohalarda taraqqiyot sur’atlarini o‘sishida muhim omil hisoblanib, uning ilm-fan rivoji, axborot almashinuvidagi o‘rnini biror vosita bilan qiyoslab bo‘lmaydi. Ammo qadriyatlar masalasi, inson insonni anglashi, e’tiqod va din borasidagi tushunmovchiliklar mavjudligi, dunyoning ayrim mintaqalaridagi keskin diniy vaziyatlar, milliy va diniy nizolarni hal etishdagi muammolar uchrayotgani achinarli hol.
Global diniy makonda ro`y berayotgan o`zgarishlardan biri bu muayyan din yoki konfessiyaning konkret hudud bilan shartlanishidagi o`zgarishlar bilan bog`liq. CHunki hozirda diniy hayotda sodir bo`layotgan o`zgarish ularning an`anaviy konfessional, siyosiy, madaniy va tsivilizatsiyaviy chegaralar doirasidagina emas, balki transmilliy, transetnik darajalarda ham kechmoqda. Xususan, neopyatidesyatniklar, bahoiylar faoliyati bu yo`nalishdagi jarayonlarga misol bo`la oladi. Diniy hayotdagi global dinamik o`zgarishlarning yana bir xususiyati, iqtisodiy jarayonlar va ijtimoiy sohaning bir qator jabhalarida global kommunikatsiya maydonida yuzaga kelgan tarmoq modellari kabi “tarmoq dinlari” fenomenining vujudga kelgani bilan ham xarakterlidir.
Mutaxassislarning fikricha “tarmoq dinlari” an`anaviy konfessiyalardagi ierarxik strukturadan yagona markaz va an`analar ortodoksalligi bilan ajralib turadi va beqaror aloqalar va nochiziqli avtoritet hamda bo`ysunish tizimiga ega qator avtonom birliklar orqali shakllanadi. O`z navbatida, ushbu birliklar bir-biridan kurtaklanib, eski siyosiy, madaniy va konfessional yurisdiktsiya chegaralarini kesib o`tish xususiyatiga ega. Xarizmatik protestant cherkovlari, buddaviylik va hinduiylikdagi ayrim “tarmoq” tashkilotlari faoliyati bunga yaqqol misol bo`la oladi. SHu bilan birga, diniy hayotda o`ziga xos aksilgloballashuv jarayonlari kechayotganini ham ta`kidlash joiz. Gap shundaki, ayrim mutaxassislar tomonidan zamonaviy voqelikning radikal sekulyar qadriyatlar asosida shakllanayotgani haqidagi qarashlar ham ilgari surilmoqda. “Bunga ko`ra ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy va ma`naviy hayotda din asosiy emas, balki marginal o`ringa ega bo`ladi”^[4][58]. Ayni paytda, o`zgacha nuqtai nazar ham mavjud bo`lib, u dinning barcha yo`nalishlardagi jarayonlar rivojida qadriyatli - normativ asoslardan biri sifatida chiqishini ifodalaydi. Xususan, “Hozirda din global tartibga institut, anklav, muayyan birlik emas, balki o`ziga xos “jamoaviy va individual mansublik janri” sifatida kirmoqda”, - deb yozadi atoqli olim Ronal`d Robertson<sup>[5][59]</sup>.
Albatta, insoniyat istiqbolida dinning qandaydir ikkilamchi, noasosiy o`rin tutishiga doir gipotetik xarakterdagi ushbu fikr-mulohazalar o`ta bahsli bo`lib, ularga diniy hayotda kechayotgan o`zgarishlar dinamikasini har tomonlama tahlil etish orqaligina asosli munosabat bildirish mumkin.
“SHu o`rinda ta`kidlash muhimki, zamonaviy voqelik diniy qadriyatlar buzilishi va faqatgina sekulyarlashuv asoslarining rivojlanishi bilan kechayotgani yo`q. Balki, demokratik davlat va jamiyat qurish asoslarining mustahkamlanib borishi, diniy e`tiqod erkinligining keng joriy etishishi natijasida, diniy hayotda o`ziga xos ixtiyoriylik muhiti vujudga kelmoqda”^[6][60]. Aytish mumkinki, bu diniy sohadagi globallashuv jarayonining asosiy xususiyatlaridan biridir.
E`tiqod va vijdon erkinligining keng tarqalishi, o`z navbatida, diniy hayot shakllarining transformatsiyalashuviga olib kelmoqda. Demokratiya, erkin raqobat va inson huquqlari tamoyillari diniy qoidalar tizimiga integratsiyalashmoqda. Turdi din vakillari esa, aynan shu nuqtai nazardan kelib chiqqan holda sekulyar madaniyat tizimiga munosabat bildirmoqda. Boshqacha aytganda, globallashuv davri boshqa ijtimoiy institutlar hayotida bo`lgani kabi dinlar hayotida ham muhim tarixiy bosqich hisoblanadi. CHunki turli ijobiy va salbiy oqibatlarga ega globallashuv jarayoni e`tiqod va vijdon, iroda va so`z erkinligi tamoyillari ustuvorlashib borayotgan demokratik sharoitlarda kechmoqda. Bu esa, o`z navbatida, asrlar mobaynida o`zaro bir-biriga nisbatan antagonizm, nigilizm, radikalizm kayfiyatida yashab kelgan turli diniy tizimlar oldiga sifat jihatdan yangi bo`lgan sharoit talablariga moslashish, fuqarolik jamiyati qurishni maqsad qilib olgan xalqlar hayotida o`zining o`rni va ahamiyatini saqlab qolish va rivojlantirishning innovatsion yo`llari va mexanizmlarini ishlab chiqishdek murakkab vazifalarni hal etishni zarur qilib qo`ymoqda.
Bu yo`nalishdagi birlamchi vazifalardan biri shubhasiz, dinlararo, konfessiyalararo muloqot hisoblanadi. Zero, o`zaro hurmat, tenglik, ishonch va hamjihatlikka asoslangan sog`lom muloqot har qanday din yoki konfessiyaning globallashuv sharoitida o`z o`rni va mavqeini saqlab qolishning eng maqbul vositasidir.
Umuman olganda, “globallashuv – bu avvalo hayot sur`atlarining beqiyos darajada tezlashuvi...” ekani haqidagi fikrdan kelib chiqqan holda aytish mumkinki, hozirda dinlarning bir-biri bilan yaqindan hamkorlik qilishi obyektiv zaruriyatdir. Global ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, ma`naviy hayot barqarorligi ko`p jihatdan ana shu hamkorlikning samarali rivojlantirilishiga bog`liqdir.
Globallashuv atamasi garchi keyingi vaqtlarda ommaviy tarzda qo`llanilayotgan bo`lsada, u chuqur nazariy asoslarga ega tushunchadir. Qaysidir ma`noda bu tushuncha insoniyatni birlikka intilishining faollashuvini bildiradi, odamlardagi begonalashuvni yo`qotadi, kommunikativ aloqalarni tezlashtiradi. Insoniyatning tarixan birligini madaniyatlarning o`zaro almashinuvida, monoteistik dinlarni tarqalishi, umumiy til yaratishga bo`lgan urinishlarda ko`rishimiz mumkin. Lekin, hozir gap bu haqda ketayotgani yo`q. Globallashuvning zamonaviy tendentsiyasi ma`naviy doiradan chiqib iqtisodni, siyosatni, axborot jarayonlarini va inson faoliyatining boshqa ko`plab jabhalarini qamrab olmoqda. SHu tarzda ko`p qirrali aloqalar bilan bog`liq bo`lgan megajamiyat shakllanmoqda. SHu ma`noda aytish mumkinki, globalizatsiya — jahon iqtisodiy, texnologik, siyosiy, informatsion integratsiyasining o`lchamidir.