Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti

5-Mavzu: Uylanish odobi. (2 soat)
Reja:
1. Odam Ato va Momo Havodan meros jinsiy tarbiya. Quloqqa aytiladigan gaplar.
2. Balog’at Yoshi muammolari. Erkak va ayollik. Islom dinida jinsiy munosabatlar masalasi.
3. “Hayo – iymondandir”. Poklik va halollik. Xarom tushunchasi.
4. Nikohlanish odobi. Erlik majburiyati. Xotinlik majburiyati.
5. Sevgi-muhabbat. Oliy insoniy tuyg’u.
6. Nikoh to’ylari: an’anaviylik va zamonaviylik. “Qizim senga gapiraman…”.
7. Ota va ona bo’lish havasi va mas’uliyati.


1. Odamato — islomga (shuningdek, iudaizm va xristianlikka) koʻra, Alloh tomonidan yaratilgan yer yuzidagi birinchi odam va inson zotining otasi. Qurʼonga koʻra, Alloh Odamatoni loydan oʻzining yerdagi oʻrinbosari (xalifa) sifatida yaratib, unga oʻz ruhidan jon ato etgan. Odamato Abulbashar (insoniyat otasi) deb ham ataladi. Islomda Odamato birinchi paygʻambar hisoblanadi. Alloh Odamatoga barcha narsalarning nomlarini oʻrgatdi va bu bilan uni farishtalardan yuqori qoʻydi, farishtalarga Odamatoga bosh egib sajda qilishni buyurdi. Faqat Iblis sajda qilishdan bosh tortdi. Iblis takabburligi va sarkashligi tufayli jannatdan quvildi. Odamato jufti haloli Momohavo bilan jannatda yashab, ularga barcha neʼmatlardan yeyishlikka ruxsat berildi, faqatgina bir daraxtning mevasidan yeyish taqiqlandi (Aʼrof surasi, 19—21-oyatlar). Iblis Odamato bilan Momohavoni aldab, taqiqlangan daraxt mevasini yediradi. Buning jazosi evaziga ular jannatdan chiqarilib, ularning avlodlari yerda yashashga va mehnat qilishga mahkum etiladi.
Islom dinida Odam
Musulmonlar Odam birinchi yaratilgan inson va paygʻambar ekanligiga ishonadilar. Islomning muqaddas kitobi Qur’onda Odam Ato haqida yetti boshqa-boshqa joylarda yozilgan.
Islomda Odamni tuproqdan yaratilganligiga va Olloh Odamga yagona aqlli mavjudot boʻlgani uchun boshqa jonzotlarga oʻrgatmagan narsalarni unga oʻrgatganligiga ishoniladi. Olloh farishtalarga Odamga sajda qilishni buyuradi, lekin Iblis kibri tufayli unga sajda qilmaydi. Kibri sababli u Jannatdan haydaladi. Bazilar Iblisni isyonkor farishta boʻlganiga ishonsalarda, Qur’onda Qof surasida Iblis farishta emas, balki jin (olovdan yaratilgan) ekanligi ifoda etilgan.
Odamga juft qilib birinchi ayol, Momo Havvo yaratiladi. Olloh ularga Jannatda bitta daraxtning mevasidan tashqari hamma mevalarni yeyishga ruhsat beradi. Bir kuni iblisga ishonib yeyish man qilingan mevani yeydilar. Bu itoatsizlik tufayli Olloh ularni Jannatdan haydaydi va Yer yuziga yuboradi. Yer yuzida koʻpayishadilar.
Islom madaniyatida katta ahamiyatga ega boʻlgan bu qissa keyinchalik bir qancha madaniy va diniy oqimlarning taʼsiri tufayli yanada afsonaviy va Qur’ondagidan farqli tus oladi. Bugungi kunda bu qissaning bir biridan farqli koʻp variantlari bor. ODAM ATO BUNDAN TAXMINAN 10000 YIL OLDIN PAYDO BO`LGAN.
Odam Ato va Momo Havo Xudoni yaratgan birinchi odamlardir. Ular birgalikda birinchi oilani Yaratguvchining amrida, sayohat qilish va Xudo amrini bajarish uchun qurdilar.
"Va Xudo ularga baraka berdi va Xudo ularga va erni to'ldiringlar, er yuzini to'ldiringlar va osmondagi baliqlarni va er yuzidagi shimlar ustiga hukmronlik qilinglar.
Odam Ato va Momo Havo qanday gunoh qildi?
Men Odam Ato va Momo Havo gunoh qilishganligi sababli gunoh qilganimni eshitishim kerak edi yaqin yaqinlik. Bu johillik. Xudo yaratgan inson unga mevaga amr berdi va yerni to'ldiradi.