Qarshi davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti

Tijoratchi tashkilot - 
bu foyda olishni o‘z faoliyatining asosiy maqsadi 
qilib qo‘ygan sub’ekt bo‘lib, (xususiy korxonalar, xo‘jalik jamiyatlari, shirkatlari) 
tijoratchi tashkilotlarning huquqiy holatlari O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik 
kodeksi va boshqa qonun hujjatlarida belgilab qo‘yilgan.
Tijoratchi bo‘lmagan 
tadbirkorlik faoliyati sub’ektlari o‘z oldiga muayyan 
maqsadni ko‘zlagan holda harakat qilib, foyda ko‘rishni ko‘zlamaydi. Bunday 
1
O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi, 24-modda- T.Adolat, 2009 yil 57-bet 

---

24 
sub’ektlarga jamoat birlashmasi, ijtimoiy fond va mulkdor tomonidan moliyaviy 
ta’minlab turiladigan muassasa va boshqalar kiradi.
 
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq, jismoniy 
shaxslarga tadbirkorlik maqomiga ega bo‘lishlik imkoniyati berilib, ular ham 
tadbirkorlik huquqining sub’ektlari doirasiga kiritilgan.
Jumladan, Fuqarolik kodeksiga muvofiq, fuqaro yakka tadbirkor sifatida 
davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab tadbirkorlik faoliyati bilan 
shug‘ullanishga haqlidir
2
.
Keenan va Richeslar hammuallifligida 2013 yilda yozilgan “Business Law” 
kitobining 2-bo‘limida qayd etilishicha Angliyada tadbirkorlik sub’ektlari, ya’ni 
biznes tashkilotlarining quyidagi turlari sanab o‘tilgan. YAkka tartibdagi 
tadbirkorlik (the sole trader), sheriklik, shirkat (the partnership) va kompaniya, 
korxona (the company).
1
1. 
YAkka tartibdagi tadbirkorlik (the sole trader)
. 
Bunday faoliyat yagona 
shaxs tomonidan yuritiladi. Hamma mulk va foydaga o‘zi egalik qiladi. SHuning 
bilan birgalikda hamma zararlar va yo‘qotishlarni ham o‘z bo‘yniga oladi.
2. 
SHeriklik, shirkat (the partnership). SHerikchilikning uchta turi mavjud. 
Bu biznes texnikasi deb ham ataladi.