|
2.C# va Python dasturlash tillarida oddiy dasturlar tuzish
Python haqida. Bu tilga qiziqadiganlar bormi? Juda yoqtirib qoldim bu tilni. Juda mo'jizakor til. Django frameworki orqali super sayt yaratish mumkin. Kompyuter, android, symbianlar uchun ham dastur yaratsa bo'ladi. Hamda IronPython, Jython, RPython, Cpython, Pyjamas, Shed Skin, Pyrex orqali C#, C++, C, Java, Javascript kutubxonalari va kodlari bilan ishlashda yordam beradi. PyGame va PyKyra orqali har qanday o'yin yaratish mumkin. ENG MUHIMI. Sintaksis juda toza va tushunarli, ortiqcha arifmetikasiz. Kalkulyator kodini ko'rib chiqishingiz mumkin Bazi faylasuflar gapi: Beautiful is better than ugly. Explicit is better than implicit. Simple is better than complex. Complex is better than complicated. Readability counts. Eslatib o'taman bu tilda va Google ishlayapti. (faqat asosiylarni sanadim. Bu tilni sintaksisi juda odamga tushunarli va tez o'rganishga yordam beradi. Paradigmlariga kelsak Multi-paradigm: object-oriented, imperative, functional, procedural, reflective.Python dasturlash tili sodda va o’qilishi oddiy bo’lgan dasturlash tili bo’lib u inglizcha so’zlarni qo’llab quvvatlaydi kalit so’zlar o’rnida shuning uchun bu boshqacha ko’rinishga ega.Pyhton interperitori: Bu tarjimon tomonidan ish vaqtida qayta ishlanganligini va uni bajarishdan oldin dasturni kompilyatsiya qilishning hojati yo’qligini bildiradi. Bu PERL va PHP ga o’xshaydi.
Python dasturlash tili sintaksisi o`zi kabi juda sodda:
*Satr oxiri instruksiyaning oxiri hisoblanadi (nuqta vergul shart emas) Pythonda sintaksis juda sodda tuzilishga ega. Quyida “Salom dunyo” gapini ekranga chiqaruvchi kod ko’rsatilgan: print ("Hello world")
*Har bir qator boshidagi bo`sh joy(отступ) muhim ahamiyatga ega. Kiritilgan amallar bo`sh joylarning kattaligiga qarab bloklarga birlashadi. Bo`sh joy istalgancha bo`lishi mumkin asosiysi bitta kiritilgan blok chegarasida bo`sh joy bir xil bo`lishi kerak. Noto`g`ri qo`yilgan bo`sh joylar xatolik yuz berishiga olib kelishi mumkin. Bitta probel bilan bo`sh joy hosil qilish yaxshi qaror emas uni o`rniga to`rta probel yoki Tab belgisini ishlatish kerak. Odatda dasturlash tillarida abzats kodni oson o’qilishi uchun ishlatiladi. Ammo Pythonda abzats kodning blokini ajratib ko’rsatadi. Misol keltiramiz: if 5 > 2: print("Besh ikkidan katta") Agar kodimizni mana bunday tarzda yozsak dasturda xatolik yuz beradi: if 5 > 2: print("Besh ikkidan katta")
*Pythonga kiritilgan amallar bir xil shablonda yoziladi. Bunda asosiy amal ikki nuqta bilan tugatiladi va uning orqasidan kiritilgan blok kodi ham joylashadi. Odatda, asosiy amalning ostidagi satr bo`sh joy bilan ajratiladi. Bazan bir nechta amalni bitta satrga nuqtali vergul bilan ajratgan holda yozish mumkin. a = 1; b = 2; print(a, b) Buni ko`p ham qo`llamang! Yaxshisi bunday qilmang, o`qishga noqulay.
Python kalit so`zlar :
False – yolg`on. if - agar.
True - rost. else – for/else yoki if/elsega qarang.
None - “bo`sh” obyekt. elif – aks holda, agar.
while – while tsikli for – for sikli. with / as – konteks menejeri.
def – funksiyani aniqlash. break – sikldan chiqish.
del – obyektni yo`qotish. class – metod va atributlarda iborat.
not –mantiqiy INKOR amali. continue – sikldan keyingi iteratsiyaga o`tish.
or –mantiqiy YOKI amali. from – moduldan bir nechta funksiyani import qilish.
and – mantiqiy VA amali. import – moduldan import.
lambda –yashirin funksiyani aniqlash.
C#(Si Sharp - deb talaffuz qilinadi) leksik jihatdan kengaytirilgan, imperativ, deklarativ, funktsional, umumiy, ob'ektga yo'naltirilgan (sinfga asoslangan) va komponentlarga yo'naltirilgan dasturlash fanlarini o'z ichiga olgan umumiy maqsadli, ko'p paradigmali dasturlash tili. U 2000 yilda Microsoft tomonidan .NET tashabbusi doirasida ishlab chiqilgan va keyinchalik Ecma (ECMA-334) va ISO (ISO / IEC 23270: 2018) tomonidan xalqaro standart sifatida tasdiqlangan.
C# tili tarixi
Kompyuter tillari oʻz-oʻzidan emas, balki oʻzaro bir-biriga bogʻliqlikda mavjud boʻladi. Har qanday yangi til u yoki bu shaklda oldingi yaratilgan tillarning xossalarini oʻziga meros qilib oladi, yaʼni ketma-ketlik prinsipi amalga oshiriladi. Natijada bitta tilning imkoniyatlari boshqalari tomonidan foydalaniladi (masalan, yangi xususiyatlar mavjud kontekstga birlashtiriladi, tilning eski tuzilishlari esa oʻchirib yuboriladi). Kompyuter tillarining evolyutsiyasi shunday tarzda roʻy beradi va dasturlash mahorati takomillashtiriladi. C# tili yuqoridagilardan istisno emas, u boshqa dasturlash tillarining koʻplab foydali imkoniyatlarini meros qilib oldi va dunyoda eng koʻp qoʻllaniladigan ikkita kompyuter tillari — Ci, C++, shuningdek Java tili bilan uzviy bogʻliqdir. C# tili 1972 yilda Nyu-Djersi shtatining Myurrey-xill shahrida Bell Laboratories kompaniyasining tizimli dastur tuzuvchisi Dennis Richie tomonidan yaratilgan. Bu til oʻzini shunchalik yaxshi koʻrsatdiki, oxir oqibatda unda Unix operatsion tizimlarining 90 % yadro kodlari yozildi (oldin quyi darajadagi til assemblerda yozilgan). C# ning vujudga kelishidan oldinroq yaratilgan tillardan, (Pascal ulardan eng mashhuri hisoblanadi), yetarli darajada muvaffaqiyatli foydalanilgan, lekin aynan C# tili dasturlashning zamonaviy davri boshlanishini belgilab berdi. 1960-yil dasturlash texnologiyalaridagi strukturaviy dasturlashlarning paydo boʻlishiga olib kelgan inqilobiy oʻzgarishlar C# tilini yaratish uchun asosiy imkoniyatlarni belgilab berdi. Strukturaviy dasturlashlarning paydo boʻlishiga qadar katta dasturlarni yozish qiyin boʻlgan, satr kodlari miqdorining oshishi sababli dasturlarning oʻtish joylari chalkash massalariga aylanib ketishiga olib keladi. Strukturaviy tillar dastur tuzuvchi instrumentariysiga shartli operatorlarni, lokal oʻzgaradigan tartiblarni va boshqa mukammallashtirishlarni qoʻshib bu muammoni hal qildi. Shunday tarzda nisbatan katta dasturlarni yozish imkoniyati vujudga keldi. Aynan C# tili kuch, elegantlik va maʼnodorlikni oʻzida muvaffaqiyatli birlashtirgan birinchi strukturaviy til boʻldi. Uning boʻlishi mumkin boʻlgan xatolar masʼuliyatini tilga emas dastur tuzuvchi zimmasiga yuklaydigan prinsiplar bilan inobatga olgan holda
sintaksisdan foydalanishdagi qisqalik va osonlik kabi xususiyatlari tezda koʻplab tarafdorlarini topdi. Bugungi kunda biz mazkur sifatlarni oʻz oʻzidan anglashiladigan deb hisoblaymiz, lekin S da birinchi marotaba dastur tuzuvchiga zarur boʻlgan ajoyib yangi imkoniyatlar mujassamlashtirilgan. Natijada 1980 yillardan boshlab S strukturaviy dasturlash tillari orasida eng koʻp foydalaniladiganlaridan biri boʻlib qoldi. Biroq, dasturlashning rivojlantirish choralariga koʻra bundanda kattaroq dasturlarni qayta ishlash muammosi kelib chiqmoqda. Loyiha kodi maʼlum bir hajmga yetgan zahoti (uning raqamli ahamiyati dastur, dastur tuzuvchi, foydalanilgan instrumentlarga bogʻliq boʻladi, lekin taxminan 5000 satr kodlari nazarda tutilayapti) S-dasturlarini tushunish va kuzatib borishda qiyinchiliklar yuzaga keladi.
using System;
namespace AssalomuAlaykum {
class Program {
static void Main(string[] args) {
Console.WriteLine("Hello, world!");
}
}
Do'stlaringiz bilan baham: |
