|
2.4.3. Plazma yoyi yordamida kukunli va simli materiallarni qoplash tahlili.
Hozirda xaydov traktorlarining yurish qismidagi tutib turish katoklari, turli o’qlari va qishloq xo’jalik mashinalarining ishchi qismlari asosan po’lat-45,40X,50G,60G lardan tayyorlanadi. Qayta tiklash jarayonida turli qattiq qotishmalarning kukunlaridan hamda legirlangan po’lat simlardan va lentalardan foydalanib kelinmoqda.
Ushbu texnika detallarini plazma yoyi yordamida qayta tiklashda, eyilish mustaxkamligiga, qoplama materialning qalinligi va sifatiga
asoslanib kukun va sim qoplama materiallari qo’llaniladi.
Kombinatsiyalashgan plazma yoyi yordamida qoplashda koplangan metall sifati va xossalariga ta`sir ko’rsatadigan asosiy faktorlaridan bir bu ximoya muxitini to’g`ri tanlashdir.
Plazma oqimini ishlatish bilan qayta tiklanayotgan yuzalarga materiallarni qoplashda materiallarda kechadigan o’zgarishlarni xar tomonlama o’rganish maqsadida, hamda qiyosiy baholash ko’rsatkichlarini olish uchun, kombinatsiyalashgan qoplashda simli qoplama material sifatida
Np -30XGSA va Sv-08G2S markadagi simlar ishlatilgan. Bularga mos ravishda ishchi gaz sifatida argon, karbonat angidrid va azot gazlari ishlatilgan. Kukunli material tarkibini tanlashda quyidagi asosiy talablarga amal qilish kerak:
a) qoplangan qatlamni qo’shimcha legirlash;
b) kukunli materialni uzatish uchun aktiv ximoyalovchi gazlarni qo’llashda tarkibga ko’p miqdorda oksidsizlantiruvchi elementlarni (kremniy, alyuminiy. marganets va boshqalar) qo’shish.
Kombinatsiyalashgan qoplash uchun kukunli qoplama material sifatida asosini temir tashkil etuvchi (sormayt-1, US-25 va FBX-6-2) va nikel asosli (PG-XN80SR3) kukunli qattiq qotishmalar qo’llanilgan. Lekin, ayrim holatlarda ijobiy natijalarga erishilmaganligi uchun ijobiy natijaga erishish maqsadida ularning tarkibiga alyuminiy va kremniy kukunlari qo’shilgan.
Bu moddalarning kukunlarini qo’shilish sabablari quyidagilardan iborat:
1. Kombinatsiyalashgan qoplashda gaz kukunli oqim tarkibi juda katta axamiyat kasb etadi. Agar qoplashda kukunli materialni tashuvchi hamda ximoyalovchi muhit vazifasini argon bajarsa, yuqori sifatli qatlam xosil bo’ladi. Ammo amaliyot ta`mirlash ishlari uchun inert gazlarni qo’llanilishi
xar doim ham iqtisodiy tomondan maqsadga muofiq emas.
2. Argon gazini azot va karbonat angidrid gazlariga almashtirish bo’yicha qilingan tadqiqotlar yaxshi natija bermadi. Suyultirilgan metall
bilan aktiv gazlarning o’zaro ta`siri suyuq vannani qaynashiga va par xosil
bo’lishiga hamda koplama materialni ko’p miqdorda chachrashiga olib keldi.
3. Bunday nuqsonlarni yo’qotish uchun kombinatsiyalashgan ximoyani ya`ni ximoyalovchi gaz bilan kukunli qattiq qotishmaga aktiv oksidsizlantiruvchi moddalar(kremniy, alyuminiy. marganets va boshqalar) qo’shish zarur. YUqoridagilardan kelib chiqib quyidagi tarkibdagi kompozitsiyalar: yordamida kombinatsiyalashgan qoplash qo’llanildi va ijobiy natijalarga erishildi.(jadval 2.9.)
Qoplangan materiallarning eyilishga chidamliligini qisqacha tavsifnomasi
Jadval 2.9.
Plazma yoyi yordamida detallarni turiga qarab turib qoplashda quyidagi tavsiyalar berish mumkin. Traktor va avtomobillarning tirsakli vallarini sormayt 80% va PG-XN80SR4 20% kukunlari aralashmasi bilan
foydalanish mumkin. Ushbu moshinalarning va boshqa turdagi texnikalarning o’qlarini, vallarni ta`mirlash va puxtalash uchun quyidagi kukun aralashmasini (sormayt 77% + PG-XN80SR4 20% + Alyuminiy 4%), qo’llash mumkin. Alyuminiy kukuni qo’shilishi natijasida uglerod va boshqa
legirlovchi moddalarning kuyib ketishi sezilarli darajada kamayadi, g`ovaklarni paydo bo’lishini oldini oladi va katlamni yuqori sifatini
ta`minlab beradi.
Alyuminiy kukuni qo’llanilganda plazma yoyi yordamida qoplash jarayonini ximoya gazlarisiz amalga oshirishni imkoni yaratiladi va detallarni tiklash uchun bo’lgan sarflarni ancha kamaytiradi.
Ta`minlovchi (ximoya) gazi sifatida uglerod angidridi SO2 gazini xam ishlatish mumkin. Bu xollarda alyuminiy kukunini o’rniga ferrosilitsiy kukuni ko’shiladi 3-6%. Turli detallarni yuzalarini plazma yoyi yordamida qoplash va purkash jarayonini iqtisodiy tamonlarini ancha kamaytirish maqsadida qoplash materialining quyidagi optimal tarkibdan tuzilgan – sim Np-30XGSA (72%) va kukun Sormayt-1 (28 %). foydalanish mumkin: Qoplama metalning qattiqligi NRS-55 gacha bo’ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
